نشان داده نشده که دوکساپرام (doxapram)، پیامدهای نوزادانی را که از حمایت مکانیکی تنفس جدا میشوند، بهبود میبخشد. هنگامی که نوزادان نارس در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان، تحت حمایت مکانیکی تنفس قرار میگیرند، جداسازی آنها از دستگاه (خارج کردن لوله تراشه (tracheal extubation)) میتواند دشوار باشد. استفاده از داروهای موسوم به متیلگزانتینها (methylxanthine) یا ارائه حمایت تنفسی از طریق بینی (CPAP از راه بینی - فشار مثبت مداوم راه هوایی (continuous positive airways pressure)) میتواند مفید باشد. دوکساپرام تنفس را تحریک میکند و دارویی است که گاهی در زمان خارج کردن لوله تراشه مورد استفاده قرار میگیرد. بااینحال، مرور کارآزماییها هیچ شواهدی را نیافت مبنی بر اینکه دوکساپرام میتواند مشکلات نوزادان را در زمان خارج کردن لوله تراشه کاهش دهد، و این دارو ممکن است منجر به ایجاد برخی عوارض جانبی شود. انجام پژوهشهای بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.
شواهد، از کاربرد روتین دوکساپرام برای کمک به خارج کردن لوله تراشه در نوزادان نارس واجد شرایط دریافت متیلگزانتین و/یا CPAP، پشتیبانی نمیکند. نتایج باید با احتیاط تفسیر شوند، زیرا تعداد کم نوزادان مورد مطالعه، امکان ارزیابی قابل اعتماد را از مزایا و آسیبهای دوکساپرام فراهم نمیسازد. برای ارزیابی مزایا و آسیبهای ناشی از مصرف دوکساپرام در مقایسه با عدم درمان یا دیگر درمانها، مانند متیلگزانتینها یا CPAP، و برای تعیین اینکه این دارو در نوزادانی که به این درمانهای دیگر پاسخ نمیدهند، موثرتر است یا خیر، همچنین برای ارزیابی اینکه دارو در صورت تجویز خوراکی موثر است یا خیر، انجام کارآزماییهای بیشتری لازم است.
هنگامی که نوزادان نارس برای مدیریت بالینی نارسایی تنفسی تحت تهویه با فشار مثبت متناوب (intermittent positive pressure ventilation; IPPV) قرار میگیرند، قطع حمایت تنفسی و خارج کردن (اکستوباسیون) لوله تراشه (tracheal extubation) ممکن است دشوار باشد. ممکن است یک عامل موثر و قابل توجه در آن، تلاش تنفسی نسبتا ضعیف و گرایش به بروز هیپوونتیلاسیون (hypoventilation) و آپنه (apnea)، بهویژه در نوزادان بسیار نارس، باشد. دوکساپرام (doxapram) عاملی است که تنفس را تحریک کرده و به نظر میرسد از طریق تحریک هر دو گیرنده شیمیایی محیطی و سیستم عصبی مرکزی عمل میکند. این تاثیر ممکن است شانس موفقیت در خارج کردن لوله تراشه را افزایش دهد.
تعیین تاثیر دوکساپرام بر استفاده از انتوباسیون و IPPV و موربیدیتی در نوزادان نارس که در حال جدا شدن از IPPV هستند و در نوزادانی که برای خارج کردن لوله تراشه برنامهریزی شدهاند. در این زمینه، دوکساپرام در مقایسه با درمان استاندارد یا درمان جایگزین مانند متیلگزانتین (methylxanthine) یا CPAP چگونه عمل میکند؟ آنالیزهای زیرگروه براساس وزن هنگام تولد و/یا سن بارداری، استفاده از مداخلات همزمان (متیلگزانتینها یا CPAP از راه بینی) و مسیر تجویز (داخل وریدی یا خوراکی) از پیش تعیین شدند.
از روشهای جستوجوی استاندارد گروه مرور نوزادان در کاکرین، همانطور که در کتابخانه کاکرین آمد، استفاده شد. این روشها شامل جستوجو در پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL، کتابخانه کاکرین)، Oxford Database of Perinatal Trials؛ MEDLINE؛ EMBASE و CINAHL تا ماه می سال 2009 بود.
مطالعات واجد شرایط عبارت بودند از کارآزماییهای منتشرشدهای که از تخصیص (allocation) تصادفی یا شبه-تصادفی بیماران استفاده کردند و در آنها نوزادان نارس یا کموزن هنگام تولد که در حال جدا شدن از IPPV بودند، برای تسهیل جداسازی از IPPV و خارج کردن لوله تراشه، دوکساپرام را در مقایسه با مراقبت استاندارد یا درمانهای دیگر دریافت کردند. کارآزماییها پیشاز ورود در مطالعه، بهطور جداگانه توسط نویسندگان مرور ارزیابی شدند.
از روشهای استاندارد سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) و گروه مرور نوزادان در کاکرین استفاده شد. هر نویسنده مرور دادهها را بهطور جداگانه استخراج کرد. نتایج مقایسه شده و تفاوتهای احتمالی رفع شدند. دادهها با استفاده از روش استاندارد گروه مرور نوزادان، و با بهرهگیری از نسبت خطر (relative risk) و تفاوت خطر (risk difference)، سنتز شدند.
دو کارآزمایی با مجموع 85 نوزاد، دوکساپرام و دارونما (placebo) را مقایسه کردند. هم در کارآزماییهای منفرد و هم در متاآنالیزها، هیچ تفاوت معنیداری میان گروههای دوکساپرام و دارونما در هیچیک از پیامدها (شکست در خارج کردن لوله تراشه، مرگومیر نوزاد پیشاز ترخیص، نارسایی تنفسی، مدت زمان IPPV، عوارض جانبی، دریافت اکسیژن در روز 28 یا دریافت اکسیژن هنگام ترخیص) مشاهده نشد. در گروه دوکساپرام، گرایشی به سمت افزایش عوارض جانبی (هیپرتانسیون یا تحریکپذیری منجر به قطع درمان) مشاهده شد [برآورد RR؛ 3.21 (0.53، 19.43)] در یکی از این دو کارآزمایی (Huon 1998) «افزایش نگرانکنندهای در فشار خون» در پنج نوزاد در گروه دوکساپرام مشاهده شد، درحالیکه در گروه کنترل هیچ موردی گزارش نشد، و فقط در یک مورد درمان متوقف شد. در یک کارآزمایی تکمیلی که فقط هشت نوزاد را وارد کرد، دوکساپرام با آمینوفیلین (aminophylline) مقایسه شد، اما دادههای موجود برای آنالیز معنیدار کافی نبودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.