پیشینه
صرع اختلالی است که در آن تخلیه‌های الکتریکی غیرطبیعی از مغز باعث وقوع تشنج می‌شوند. تقریبا یک-سوم از بیماران مبتلا به صرع، علی‌رغم درمان با داروهای ضدصرع (AEDs) که در حال حاضر (قدیمی‌تر) استفاده می‌شوند، همچنان تشنج دارند. علاوه بر این، AEDهای قدیمی‌تر عوارض جانبی زیادی دارند. بنابراین، توسعه درمان‌های مؤثر جدید برای درمان تشنج‌های مقاوم به دارو از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. در نتیجه، طیف وسیعی از AEDهای جدید به عنوان درمان‌های «افزودنی یا مکمل (add-on)» توسعه یافته‌اند. لاموتریژین (lamotrigine) یکی از این داروها است.
اهداف مطالعه مروری
این مطالعه با هدف تعیین اثرات لاموتریژین به عنوان درمان کمکی، روی تشنج‌ها، عوارض جانبی، شناخت (توانایی یادگیری و درک) و کیفیت زندگی در مقایسه با گروه کنترل دارونما (placebo)، در مبتلایان به صرع کانونی که پاسخی به آن AEDهای موجود نمی‌دهند، انجام شد. برای این بهروزرسانی، ما هیچ مطالعه جدیدی را برای اضافه کردن شناسایی نکردیم و بنابراین، نتیجه‌گیری‌ها بدون تغییر باقی می‌مانند. ما 14 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده را با مجموع 1806 شرکت‌کننده در این مرور وارد کردیم.
نتایج
لاموتریژین، در ترکیب با سایر AEDها در بیمارانی که مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو هستند، می‌تواند فراوانی تشنج‌های بعدی را کاهش دهد. با این حال، اضافه کردن لاموتریژین به درمان معمول با افزایش عوارض جانبی مانند اختلال در حرکت (آتاکسی (ataxia))، سرگیجه، دوبینی (diplopia) و حالت تهوع همراه است.
قطعیت شواهد
ما کارآزمایی‌ها را با توجه به خطر سوگیری (bias) ارزیابی کردیم و در کل آنها را در سطح پائین تا نامشخص قرار دادیم. ما قطعیت شواهد را در سطح بالا تا متوسط رتبه‌بندی کردیم.
نتیجه‌گیری‌ها
برای ارزیابی کامل اثربخشی و تحمل‌پذیری لاموتریژین و مقایسه آن با دیگر AEDهای جدیدتر، تحقیقات بیشتری با کیفیت بالا لازم است.
شواهد تا 9 مارچ 2020 به‌روز است.
به نظر می‌رسد لاموتریژین به عنوان یک درمان مکمل برای تشنج کانونی مقاوم به دارو در کاهش فراوانی تشنج مؤثر است، و به نظر می‌رسد نسبتا خوب تحمل می‌شود. با این حال، کارآزمایی‌ها دارای مدت زمان نسبتا کوتاهی بودند و هیچ شواهدی را در مورد اثر طولانی‌مدت آن ارائه نکردند. کارآزمایی‌های بیشتر برای ارزیابی اثرات طولانی‌مدت لاموتریژین و مقایسه آن با سایر داروهای مکمل مورد نیاز است.
این یک نسخه به‌روز‌شده از مرور اصلی کاکرین است که پیش از این در سال 2016 منتشر شد.
صرع یک اختلال نورولوژیکی شایع است که 0.5% تا 1% از جمعیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در نزدیک به 30% از این افراد، صرع آنها نسبت به داروهای موجود کنونی مقاوم است. درمان دارویی اولین گزینه برای کنترل صرع است. لاموتریژین (lamotrigine) یکی از داروهای ضدصرع جدیدتر است. این دارو در ترکیب با سایر داروهای ضدصرع (به عنوان درمان مکمل یا افزودنی (add-on)) می‌تواند تشنج را کاهش دهد، اما با برخی از عوارض جانبی همراه است.
تعیین اثرات لاموتریژین بر (1) تشنج، (2) پروفایل عوارض جانبی، و (3) شناخت و کیفیت زندگی، در مقایسه با دارونما (placebo)، هنگامی که به عنوان یک درمان مکمل برای افراد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو استفاده می‌شود.
برای آخرین بهروزرسانی این مرور، ما بانک‌های اطلاعاتی زیر را در 9 مارچ 2020 جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت مطالعات کاکرین (CRS Web)؛ MEDLINE (OVID) (1946 تا 6 مارچ 2020). CRS Web شامل مطالعات تصادفی‌سازی یا شبه-تصادفی‌سازی شده و کنترل شده از PubMed؛ EMBASE؛ ClinicalTrials.gov؛ پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (ICTRP)؛ پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)، و پایگاه‌های تخصصی گروه‌های مرور کاکرین شامل Epilepsy بود. هیچ‌گونه محدودیت‌های زبانی اعمال نشد.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده و کنترل شده با دارونما در افراد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو در هر سنی، که در آن از یک روش مناسب پنهان‌سازی تصادفی‌سازی استفاده شد. نتایج عبارت بودند از کنترل شده با دارونما به صورت دوسو-کور، یک‌سو-کور یا کورسازی نشده. برای مطالعات متقاطع، اولین دوره درمانی به صورت یک کارآزمایی موازی انجام شد. شرکت‌کنندگان واجد شرایط عبارت بودند از بزرگسالان یا کودکان مبتلا به صرع کانونی مقاوم در برابر دارو.
برای این بهروزرسانی، دو نویسنده مطالعه مروری به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود ارزیابی و داده‌ها را استخراج کردند. پیامدها شامل کاهش 50 درصدی یا بیشتر در میزان فراوانی تشنج، انصراف از درمان (به هر دلیلی)، عوارض جانبی، اثرات بر شناخت و کیفیت زندگی بودند. تجزیه‌وتحلیل اولیه با قصد درمان (intention-to-treat) انجام شد. آنالیزهای حساسیت بهترین و بدترین مورد (best- and worse-case) به منظور بررسی داده‌های از دست رفته پیامد انجام شد. خطرات نسبی (RRs) تجمعی با 95% فاصله اطمینان (95% Cls) برای پیامدهای اولیه فراوانی تشنج و انصراف از درمان تخمین زده شد. برای عوارض جانبی، ما RRهای تجمعی و 99% CIs را محاسبه کردیم.
ما هیچ مطالعه جدیدی را برای این بهروزرسانی پیدا نکردیم، بنابراین، نتایج و نتیجه‌گیری‌ها بدون تغییر باقی ماندند.
در به‌روزرسانی‌های قبلی این مرور، نویسندگان پنج مطالعه اضافی (add-on) موازی، هشت مطالعه متقاطع را در بزرگسالان یا کودکان مبتلا به صرع کانونی مقاوم در برابر دارو، و یک مطالعه اضافی موازی را با یک طراحی قوی از پاسخ دهنده در نوزادان پیدا کردند. در مجموع، این 14 مطالعه شامل 1806 شرکت‌کننده واجد شرایط (38 نوزاد، 199 کودک، 1569 بزرگسال) بودند. مراحل پایه از چهار تا 12 هفته متغیر بود؛ مراحل درمانی از هشت تا 36 هفته. به‌طور کلی، 11 مطالعه (1243 شرکت‌کننده) در معرض خطر پائین سوگیری (bias)، و سه مورد (697 شرکت‌کننده) به دلیل عدم گزارش اطلاعات در مورد طراحی مطالعه، خطر نامشخص سوگیری داشتند. کورسازی مؤثر مطالعات در چهار مطالعه (563 شرکت‌کننده) گزارش شد.
خطر نسبی (RR) کلی برای کاهش 50% یا بیشتر در فراوانی تشنج 1.80 (95% CI؛ 1.45 تا 2.23؛ 12 کارآزمایی، 1322 شرکت‌کننده (بزرگسال و کودک)؛ شواهد با قطعیت متوسط) بود که نشان می‌دهد لاموتریژین به‌طور قابل توجهی موثرتر از دارونما در کاهش فراوانی تشنج است. RR کلی برای انصراف از درمان (به هر دلیلی) معادل 1.11 (95% CI؛ 0.91 تا 1.37؛ 14 کارآزمایی، 1806 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط) گزارش شد. عوارض جانبی که به‌طور قابل توجهی با لاموتریژین همراه بودند، عبارت بودند از: آتاکسی، سرگیجه، دوبینی (diplopia) و حالت تهوع. RR مربوط به این عوارض جانبی به شرح زیر بود: آتاکسی 3.34 (99% CI؛ 2.01 تا 5.55؛ 12 کارآزمایی؛ 1525 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بالا)؛ سرگیجه 2.00 (99% CI؛ 1.52 تا 2.64؛ 13 کارآزمایی؛ 1768 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط)؛ دوبینی 3.79 (99% CI؛ 2.15 تا 6.68؛ 3 کارآزمایی، 944 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بالا)؛ حالت تهوع 1.81 (99% CI؛ 1.22 تا 2.68؛ 12 مطالعه، 1486 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط). اطلاعات محدود موجود مانع از هرگونه نتیجه‌گیری در مورد تأثیرات آن بر شناخت و كيفيت زندگی می‌شود. هیچ ناهمگونی مهمی بین مطالعات برای هیچ یک از پیامدها یافت نشد. به‌طور کلی، به دلیل وجود داده‌های ناقص برای برخی از پیامدها، شواهد را با قطعیت بالا تا متوسط ارزیابی کردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.