Co to jest wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest przewlekłą, długotrwałą chorobą, która powoduje zapalenie okrężnicy i odbytnicy (odcinki dolnej części przewodu pokarmowego; przyp.tłum.). Objawy mogą obejmować biegunkę, krwawienie z odbytu, śluz w stolcu i ból brzucha. Choroba ta charakteryzuje się okresami ostrych epizodów, w trakcie których pacjenci doświadczają objawów, jak również okresami remisji, kiedy objawy ustępują.

Czym są konopie indyjskie i kanabinoidy?

Konopie indyjskie są powszechnie stosowanymi narkotykami w celach rekreacyjnych z wielorakim wpływem na organizm poprzez układ endokannabinoidowy (system regulujący wiele procesów w organizmie między innymi gospodarkę energetyczną oraz powiązania pomiędzy układem neurologicznym, hormonalnym i immunologicznym; przyp.tłum.). Konopie indyjskie zawierają wiele składników zwanych kanabinoidami. Konopie indyjskie i olej z konopi indyjskich zawierające określone kanabinoidy mogą powodować zmiany w zakresie funkcji poznawczych, m.in. uczucie euforii i zmienioną percepcję sensoryczną. Jednak niektóre kanabinoidy, np. kannabidiol, nie mają działania psychoaktywnego. W badaniach laboratoryjnych i na modelach zwierzęcych wykazano, że konopia indyjska i niektóre kanabinoidy zmniejszają nasilenie stanu zapalnego, co sugeruje, że mogą one pomóc osobom z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Na przykład kannabidiol jest takim kanabinoidem, który wykazuje działanie przeciwzapalne u myszy.

Co badali naukowcy?

Naukowcy ocenili, czy konopie indyjskie lub olej z nich (kannabidiol) są lepsze niż placebo (np. lek pozorowany) w leczeniu osób dorosłych z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego aktywnym lub w trakcie remisji. Naukowcy dokonali obszernego przeszukiwania literatury medycznej do 2 stycznia 2018 roku.

Co udało się ustalić?

Włączono dwa badania obejmujące łącznie 92 dorosłe osoby z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. W obu badaniach leczenie konopiami indyjskimi oceniane było u uczestników z aktywnym wrzodziejącym zapaleniem. Nie znaleziono badań oceniających stosowanie konopi u osób z chorobą w trakcie remisji. W jednym badaniu (60 uczestników) u pacjentów z aktywnym wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego w stopniu łagodnym do umiarkowanego w okresie 10 tygodniu porównywano terapię kapsułkami zawierającymi olej konopny o zawartości do 4,7% D9-tetrahydrokanabinolu (THC) z placebo. Początkowa dawka kanabidiolu wynosiła 50 mg dwa razy na dobę, a przy dobrej tolerancji była zwiększana do docelowej dawki 250 mg dwa razy na dobę. W innym badaniu (32 uczestników) przez okres 8 tygodni porównywano stosowanie dwóch papierosów dziennie zawierających 0,5 g konopi indyjskich (co odpowiada 11,5 mg THC) z papierosami zawierającymi placebo u osób z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, które nie zareagowały na standardowe leczenie.

W badaniu porównującym kapsułki zawierające olej konopny z placebo nie wykazano różnicy w częstości remisji po 10 tygodniach. U 24% uczestników (7/29) przyjmujących kannabidiol uzyskano remisję kliniczną w porównaniu z 26% (8/31) osobami otrzymującymi placebo. Badanie wykazało ponadto lepszą jakość życia osób przyjmujących olej konopny w porównaniu z pacjentami otrzymującymi placebo. Więcej działań niepożądanych zaobserwowano u uczestników przyjmujących olej konopny w porównaniu z tymi, którzy otrzymywali placebo. Skutki uboczne miały nasilenie łagodne lub umiarkowane. Najczęściej zgłaszane działania niepożądane obejmowały zawroty głowy, zaburzenia uwagi, bóle głowy, nudności i zmęczenie. U żadnego pacjenta z grupy przyjmującej olej z konopi indyjskich nie wystąpiły poważne działania niepożądane. U 10% (3/31) uczestników z grupy placebo wystąpiły poważne działania niepożądane. Poważne skutki uboczne w grupie placebo obejmowały zaostrzenie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i jedną powikłaną ciążę.

Drugie badanie porównujące stosowanie papierosów z konopi indyjskich (23 mg THC/dzień) z papierosami zawierającymi placebo wykazało niższy wskaźnik aktywności choroby w grupie przyjmującej konopie indyjskie. Poziom białka C-reaktywnego i kalprotektyny w kale (oba wskaźniki stanowią miarę stanu zapalnego w organizmie) był podobny w obu grupach. Nie zaobserwowano żadnych poważnych działań niepożądanych. W badaniu nie raportowano odsetka remisji.

Wnioski

Wpływ konopi indyjskich i oleju konopnego na wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest niepewny, dlatego nie można wyciągnąć jednoznacznych wniosków dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa stosowania konopi indyjskich lub oleju konopnego u osób dorosłych z aktywną postacią tej choroby. Nie ma danych naukowych potwierdzających przyjmowanie konopi indyjskich lub oleju konopnego w celu utrzymania remisji we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Konieczne są dalsze badania z większą liczbą uczestników w celu oceny wpływu konopi indyjskich na osoby z aktywnym i nieaktywnym wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Należałoby ocenić różne dawki konopi indyjskich i sposoby ich podawania. Ponadto konieczna jest obserwacja, aby ocenić długoterminowe wyniki w zakresie bezpieczeństwa częstego stosowania konopi indyjskich.