Jaki jest cel przeglądu?

Przejrzeliśmy dane naukowe dotyczące wpływu pokarmów pochodzenia zwierzęcego na wzrost i rozwój dzieci w wieku od 6. do 59. miesięcy życia.

Jakie są argumenty uzasadniające wykonanie takiego przeglądu?

Odżywianie dziecka w czasie pierwszych pięciu lat życia jest istotne dla jego wzrostu i rozwoju. W pożywieniu pochodzenia zwierzęcego, takim jak mięso, ryby, jajka lub nabiał znajdują się najważniejsze składniki odżywcze. W porównaniu z takimi pokarmami jak wzbogacone w żelazo produkty zbożowe, pokarmy o pochodzeniu zwierzęcym mogą być lepiej wchłaniane oraz wykorzystywane przez organizm.

Jakie badania zostały włączone?

Włączyliśmy 6 badań z udziałem 3036 dzieci w wieku od 5. do 50. miesiąca życia w momencie włączenia do badania. Interwencje zostały przeprowadzone w Chinach, Republice Demokratycznej Konga, Ekwadorze, Gwatemali, Pakistanie, USA oraz Zambii i trwały od 5 do 12 miesięcy.

W trzech badaniach porównano pokarmy pochodzenia zwierzęcego ze wzbogaconymi (w żelazo lub żelazo i cynk) lub niewzbogaconymi produktami zbożowymi. W dwóch badaniach porównano pokarmy pochodzenia zwierzęcego z brakiem interwencji. W jednym badaniu porównano mięso z nabiałem. Dostarczane pokarmy pochodzenia zwierzęcego zawierały wołowinę, wieprzowinę, jajka, jogurt, ser oraz białko ze sproszkowanej serwatki.

Trzy badania zostały częściowo sfinansowane przez podmioty administracji rządowej, a częściowo przez agencję zainteresowaną komercyjnie wynikami badań. Oceniliśmy te badania jako obciążone niejasnym ryzykiem wypaczenia wyników. Jedno badanie miało wsparcie organizacji non-profit. W dwóch badaniach nie podano źródła finansowania.

Jakie były główne wyniki?

Pokarmy pochodzenia zwierzęcego w porównaniu z pokarmami na bazie zbóż lub z brakiem interwencji

W pięciu badaniach (obejmujących 2972 dzieci) podano dane dotyczące wzrostu (mierzonego jako wzrost w danym wieku lub długość w danym wieku) oraz przyrostu masy ciała (mierzonego jako masa ciała w danym wieku). W trzech badaniach (592 dzieci) odnotowano zwiększenie wzrostu i masy ciała w grupie otrzymującej interwencję w porównaniu z grupą kontrolną. Z pozostałych dwu badań (na 2380 dzieciach), w jednym (1062 dzieci) odnotowano zmniejszenie wzrostu i masy ciała w obu grupach, nie stwierdzając różnicy pomiędzy grupami. W innym badaniu (1318 dzieci) w obu grupach doszło do zmniejszenia wzrostu oraz masy ciała, ale spadek był mniejszy w grupie objętej interwencją niż w grupie kontrolnej.

W trzech badaniach (1612 dzieci) podano dane dotyczące zachorowań. W jednym badaniu, w którym podawano jogurt stwierdzono, że dzieci, które otrzymywały jogurt były w mniejszym stopniu narażone na biegunkę i zakażenie dróg oddechowych, a w razie zachorowania wracały do zdrowia szybciej. W badaniu dotyczącym jajek (148 dzieci) wykazano zwiększenie zachorowalności na biegunkę u dzieci karmionych jajkami, ale mogło to wynikać z kulturowego utożsamiania jajek z problemami trawiennymi. Nie było różnicy między grupami pod względem częstości gorączki, zakażenia dróg oddechowych lub stanu skóry. W trzecim badaniu (1062 dzieci) nie stwierdzono różnicy pomiędzy grupą objętą interwencją a grupą kontrolną pod względem jakiejkolwiek oznaki choroby.

Żadne z badań nie raportowało danych dotyczących anemii.

Dieta oparta na mięsie w porównaniu z dietą opartą na nabiale

W jednym badaniu (64 dzieci) podano dane dotyczące przyrostu wzrostu oraz masy ciała. Niemowlęta, u których stosowano dietę opartą na mięsie, cechował znamienny przyrost wzrostu w porównaniu z niemowlętami karmionymi nabiałem, u których doszło do zmniejszenia tempa wzrostu. W obu grupach wystąpił przyrost masy ciała, ale nie było różnicy między grupami.

W badaniu nie oceniano występowania chorób i anemii.

Ogólne wyniki

Biorąc pod uwagę ograniczoną oraz niską jakość danych, nie jesteśmy pewni co do wpływu na wzrost oraz rozwój dzieci podawania im pokarmów pochodzenia zwierzęcego w porównaniu z produktami zbożowymi lub z niestosowaniem interwencji dietetycznej.

Jaka była jakość danych naukowych?

Oceniliśmy jakość danych naukowych jako ogólnie bardzo niską. Znaleźliśmy pewne dane naukowe sugerujące, że przyjmowanie pokarmów pochodzenia zwierzęcego zwiększa wzrost i masę ciała, oraz takie, które sugerują niewystępowanie takiego wpływu. Stopień przyrostu wzrostu i masy ciała znacznie się różnił między badaniami. Ponadto, mieliśmy poważne obawy co do stronniczości, w tym co do niejasnej roli sponsorów przemysłowych. Jest bardzo prawdopodobne, że wyniki przyszłych badań zmienią nasze przekonanie co do trafności oszacowanego wpływu pokarmów pochodzenia zwierzęcego na przyrost wzrostu oraz masy ciała.

Jak aktualny jest ten przegląd?

Autorzy przeglądu przeszukali literaturę naukową do sierpnia 2018 roku.