Najważniejsze informacje

• Korzyści i zagrożenia płynące z odstawienia leków na nadciśnienie przez osoby starsze, które przyjmują je ze względu na wysokie ciśnienie krwi lub profilaktykę pierwotną choroby serca są niejasne, ponieważ brakuje silnych danych naukowych.

• Kolejne badania nad skutkami odstawienia leków na nadciśnienie powinny skupiać się na osobach starszych, u których występuje najwyższe ryzyko wystąpienia skutków ubocznych. Dotyczy to zarówno osób, które przyjmują wiele leków, jak i tych o wątłym stanie zdrowia.

• Osoby starsze nie powinny odstawiać żadnych leków bez konsultacji z lekarzem.

Czym jest nadciśnienie tętnicze?

Wysokie ciśnienie krwi, znane również jako nadciśnienie tętnicze, jest czynnikiem ryzyka wielu chorób, takich jak zawał serca, niewydolność nerek czy udar mózgu. Nadciśnienie zwykle nie daje żadnych objawów, jednak utrzymanie ciśnienia krwi pod kontrolą jest ważne dla zachowania zdrowia i zmniejszenia ryzyka wystąpienia poważnych problemów zdrowotnych.

Nadciśnienie tętnicze często leczy się poprzez wprowadzenie zdrowego stylu życia oraz stosując leki na nadciśnienie (leki hipotensyjne). Dostępnych jest wiele różnych rodzajów leków na nadciśnienie.

Dlaczego leki na nadciśnienie mogą zostać odstawione?

Korzyści i szkody wynikające ze stosowania leków z biegiem czasu mogą się zmienić. Leki na nadciśnienie mogą powodować niebezpieczne skutki uboczne, takie jak zawroty głowy i zmęczenie, co w konsekwencji może prowadzić do upadków u osób, które je stosują. Osoby starsze są bardziej narażone na skutki uboczne wynikające z przyjmowania leków niż osoby młodsze. Nie jest jasne, czy u osób starszych korzyści ze stosowania leków na nadciśnienie przewyższają zagrożenia.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy poznać skutki odstawienia tych leków u osób starszych.

Co zrobiliśmy?

Poszukiwaliśmy badań, w których porównywano odstawienie lub zmniejszenie dawki leków na nadciśnienie z kontynuacją ich stosowania.

Do badania włączono osoby dorosłe w wieku 50 lat i starsze, które przyjmowały leki z powodu nadciśnienia tętniczego lub w celu zapobiegania chorobom serca (tzw. profilaktyka pierwotna). Wykluczyliśmy badania przeprowadzone na osobach, które wcześniej przeszły zawał serca, udar mózgu lub miały inne choroby serca (tzw. profilaktyka wtórna).

Czego się dowiedzieliśmy?

W niniejszej aktualizacji nie znaleźliśmy żadnych nowych badań. W naszym pierwotnym przeglądzie znaleźliśmy sześć badań, które objęły łącznie 1073 starszych osób. Badania trwały od 4 do 56 tygodni. Średni wiek osób biorących udział w badaniach wynosił od 58 do 82 lat. W trzech badaniach dawka leku na nadciśnienie była stopniowo obniżana przed odstawieniem.

Odstawienie leków na nadciśnienie może:

• w niewielkim stopniu lub w ogóle nie wpływać na ryzyko zgonu,

• w niewielkim stopniu lub w ogóle nie wpływać na zawał serca, jednak mamy bardzo niski poziom pewności względem tych wyników,

• w niewielkim stopniu lub w ogóle nie mieć wpływu na ryzyko wystąpienia niepożądanych reakcji na lek (potencjalne szkodliwe, niezamierzone skutki przyjmowania leku) – nie zostało to jednak dobrze zaraportowane, więc mamy bardzo niski poziom pewności co do wyników.

• w niewielkim stopniu lub w ogóle nie mieć wpływu na ryzyko hospitalizacji lub wystąpienia udaru mózgu,

• podnieść ciśnienie krwi.

Nie znaleźliśmy żadnych badań oceniających, czy odstawienie leków na nadciśnienie może prowadzić do upadków u osób, które je stosowały.

Jakie ograniczenia mają powyższe dane naukowe?

Mamy niskie lub bardzo niskie zaufanie do powyższych danych, ponieważ istnieje możliwość, że osoby biorące udział w badaniach były świadome tego, jakiemu leczeniu są poddawane, z kolei niektóre badania nie zawierały wszystkich informacji, które nas interesowały – dane opierały się na niewielkiej liczbie zgonów, zawałów serca, hospitalizacji i udarów mózgu. Większość badań przeprowadzono ponad 30 lat temu, a od tego czasu standardy opieki zdrowotnej zmieniły się. Wyniki różniły się też znacznie na przestrzeni badań.

Jak aktualne są te dane?

Niniejszy przegląd stanowi aktualizację poprzedniego przeglądu opublikowanego w 2020 r. (wyszukiwanie przeprowadzono w kwietniu 2019 r.). Dane są aktualne do października 2022 r.