Na czym polega problem?

Czy przyjmowanie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 (ω-3 PUFA) podczas ciąży - zarówno w postaci suplementów, jak i w diecie (na przykład jedzenie niektórych rodzajów ryb) - poprawia wyniki zdrowotne dzieci i ich matek? Niniejsza praca stanowi aktualizację przeglądu Cochrane opublikowanego po raz pierwszy w 2006 r.

Dlaczego problem jest istotny?

Poród przedwczesny (dzieci urodzone przed 37. tygodniem ciąży) jest główną przyczyną kalectwa lub zgonu w ciągu pierwszych 5 lat życia. Ryby i olej z ryb zawierają ω-3 PUFA (szczególnie kwas dokozaheksaenowy [DHA] i eikozapentaenowy [EPA]), których przyjmowanie jest związane z dłuższym trwaniem ciąży. Sugeruje się więc, że dodatkowe przyjmowanie ω-3 PUFA w ciąży może zmniejszyć liczbę dzieci urodzonych przedwcześnie i może poprawić wyniki dzieci i matek. Jednakże wiele kobiet w ciąży nie spożywa ryb zbyt często. Zachęcanie kobiet ciężarnych do spożywania tłustych ryb (które generalnie zawierają mniej toksycznych substancji) lub przyjmowania suplementów zawierających ω-3 PUFA może poprawić stan zdrowia dzieci i ich matek. Niniejsza praca stanowi aktualizację przeglądu Cochrane opublikowanego po raz pierwszy w 2006 r.

Jakie dane naukowe znaleźliśmy?

Poszukiwaliśmy danych naukowych w sierpniu 2018 r. i znaleźliśmy 70 badań z randomizacją (RCT; ten rodzaj badań dostarcza najbardziej rzetelnych wyników) (badania obejmowały 19 927 kobiet). W większości badań analizowano grupy kobiet, które otrzymywały ω-3 PUFA, w porównaniu z kobietami otrzymującymi imitację prawdziwej substancji aktywnej (placebo) lub nie otrzymującymi kwasów ω-3. Włączone badania przeprowadzono w większości w krajach o wyższych-średnich lub wysokich dochodach. Do niektórych badań włączono kobiety zagrożone porodem przedwczesnym. Jakość danych naukowych włączonych badań wahała się od wysokiej do bardzo niskiej; co wpłynęło na naszą pewność co do wiarygodności poszczególnych wniosków.

Odnaleźliśmy dane wskazujące, że wystąpienie porodu przedwczesnego (przed 37. tygodniem ciąży) i bardzo przedwczesnego porodu (przed 34. tygodniem ciąży ) było mniejsze wśród kobiet, które otrzymywały ω-3 PUFA, w porównaniu z kobietami nie otrzymującymi dodatkowych kwasów ω-3. W tej grupie urodziło się również mniej dzieci o małej masie urodzeniowej. Jednakże, przyjmowanie ω-3 PUFA prawdopodobnie zwiększało odsetek ciąż trwających ponad 42 tygodnie, chociaż nie zaobserwowano różnicy pod względem prawdopodobieństwa konieczności indukcji porodu w przypadku ciąż przenoszonych. Ryzyko zgonu dziecka lub poważanej choroby wymagającej intensywnej opieki neonatologicznej może być mniejsze w grupie otrzymującej ω-3 PUFA, w porównaniu z kobietami nie otrzymującymi kwasów ω-3. Nie zaobserwowaliśmy różnic między grupami w odniesieniu do ryzyka wystąpienia poważnych zdarzeń niepożądanych lub depresji poporodowej. Zaobserwowano bardzo niewiele różnic między grupą otrzymującą ω-3 PUFA i grupą nie otrzymującą interwencji w odniesieniu do rozwoju dzieci czy ich wzrostu.

W 11 badaniach raportowano finansowanie ze strony przemysłu. Kiedy wyłączyliśmy te badania z analizy głównych wyników (dot. przedwczesnego i bardzo przedwczesnego porodu) spowodowało to bardzo niewielką lub żadną różnicę w odniesieniu do otrzymanych wniosków.

Co to oznacza?

Zwiększone spożycie ω-3 PUFA w trakcie ciąży, czy to poprzez suplementację, czy też w pożywieniu, może zredukować odsetek przedwczesnych porodów (przed 37. tygodniem i przed 34. tygodniem) i może wiązać się z mniejszym prawdopodobieństwem urodzenia dziecka z małą masą urodzeniową. Dłuższa ciąża jest bardziej prawdopodobna w grupie kobiet przyjmujących suplementy zawierające ω-3 PUFA. Więcej badań (dotyczących tego tematu - przyp. tłum.) jest w toku, a ich wyniki zostaną uwzględnione w kolejnej aktualizacji tego przeglądu. W dalszych badaniach można rozważyć czy i jak różniłyby się wyniki w zależności od populacji kobiet oraz można ocenić efekty różnych sposobów zwiększania spożycia ω-3 PUFA w ciąży.