Belangrijkste boodschappen

- Een psychologische behandeling, bestaande uit motiverende gespreksvoering (met als doel het gedrag van de persoon te veranderen door onzekerheden aan te pakken en diens persoonlijke inzet te stimuleren) en coaching, gecombineerd met een educatieve behandeling op maat (bijvoorbeeld advies over beweging of medicatie), maakt weinig tot geen verschil qua aantal personen dat valt (vallers), maar vermindert waarschijnlijk wel het aantal valpartijen per persoon. Het is evenwel onduidelijk hoeveel minder.

- Er is onvoldoende bewijs van goede kwaliteit om vertrouwen te hebben in de effecten van een specifieke psychologische of een educatieve behandeling.

Wat wilden we onderzoeken?

Naarmate we ouder worden, lopen we meer kans om te vallen en ons mogelijk te bezeren. Naar schatting valt elk jaar één op de drie oudere volwassenen. Dat kan gevolgen hebben voor hun onafhankelijkheid en het aantal jaren dat ze in goede gezondheid leven. Valpartijen hebben vele oorzaken. Lichaamsbeweging en een behandeling die inspeelt op verschillende risicofactoren (zoals zwakke spieren, verminderd zicht, omgeving of medicatie) kan het aantal valpartijen verminderen. Wanneer we angst hebben om te vallen, beperken we misschien onze activiteiten. Daardoor lopen we meer risico om te vallen. Psychologische behandelingen zijn bedoeld om valangst te verminderen, om het valbewustzijn te verbeteren of om de persoon te motiveren om valpartijen actief te voorkomen. Educatieve behandelingen zijn bedoeld om personen te informeren over hoe ze hun risico op vallen kunnen verminderen. We wilden onderzoeken of psychologische of educatieve behandelingen (of combinaties van beide) kunnen helpen om valpartijen te verminderen bij thuiswonende oudere volwassenen.

Wat hebben we gedaan?

We zochten naar studies die de volgende behandelingen vergeleken met gebruikelijke zorg voor thuiswonende oudere personen:

- Cognitieve gedragstherapie (een gesprekstherapie die personen kan helpen om beter om te gaan met hun problemen door hun manier van denken en doen te veranderen).

- Motiverende gespreksvoering (een methode om de persoon aan te zetten tot beter gedrag door onzekerheden te benoemen en diens betrokkenheid te stimuleren).

- Andere psychologische behandelingen, zoals begeleide visualisatie (een techniek waarbij mensen leren hun verbeelding te gebruiken om negatieve gevoelens te verminderen) of coaching.

- Educatieve behandelingen (aangepast aan de risicofactoren van een persoon) over meerdere onderwerpen, zoals lichaamsbeweging, soort schoenen en medicatie, of over één onderwerp, zoals de thuisomgeving.

- Psychologische behandeling gecombineerd met educatie.

We vergeleken de resultaten, vatten die samen en schatten ons vertrouwen in het bewijs. We onderzochten de resultaten met betrekking tot het aantal valpartijen, het aantal vallers, het aantal vallers dat een breuk opliep, het aantal vallers dat medische hulp nodig had, de ziekenhuisopnames, de bezorgdheden over vallen en ongewenste effecten.

Wat hebben we gevonden?

We vonden 37 studies met 17.478 thuiswonende oudere personen van eind 60 tot 80 jaar oud (71% vrouwen). De grootste studie telde 4.667 deelnemers, de kleinste 40. De studies werden wereldwijd uitgevoerd, maar voornamelijk in de Verenigde Staten (6 studies), Iran (6 studies) en Australië (5 studies). Vijftien studies volgden de deelnemers gedurende minder dan 6 maanden en 17 studies gedurende 12 maanden of langer. De studies testten educatieve behandelingen (24 studies), cognitieve gedragstherapie (6 studies), motiverende gespreksvoering (3 studies), andere psychologische behandelingen (3 studies) of een combinatie van een psychologische en een educatieve behandeling (1 studie). Achtentwintig studies werden publiek gefinancierd, bijvoorbeeld door universiteiten, subsidies en liefdadigheidsinstellingen.

Belangrijkste resultaten

We vonden dat de combinatie van een psychologische behandeling (motiverende gespreksvoering/coaching) en educatie op maat weinig tot geen verschil maakt qua aantal vallers (1 studie, 430 deelnemers), waarschijnlijk weinig tot geen verschil maakt qua valangst (1 studie, 353 deelnemers), maar waarschijnlijk wel het aantal valpartijen vermindert (het verschil kan zowel klein als groot zijn; 1 studie, 430 deelnemers). Eén studie meldde geen ongewenste effecten (430 deelnemers).

We stelden vast dat educatie, afgestemd op iemands risicofactoren, weinig tot geen verschil maakt qua aantal valpartijen (2 studies, 777 deelnemers). Het bewijs is onzeker voor breuken opgelopen bij het vallen (2 studies, 510 deelnemers). Educatie over meerdere onderwerpen kan de valangst verminderen (1 studie, 459 deelnemers). Het bewijs van educatie op andere resultaten was ofwel zeer onzeker, ofwel niet beoordeeld.

Cognitieve gedragstherapie heeft weinig tot geen verschil op het aantal vallers (4 studies, 1.286 deelnemers). Ze resulteren in een lichte afname van de valangst (3 studies, 1.132 deelenemers).

Het bewijs voor de resultaten van andere psychologische behandelingen is ofwel onzeker, ofwel niet beoordeeld.

Wat zijn de beperkingen van het bewijs?

We hebben een matig tot groot vertrouwen in de resultaten van de combinatie van psychologische en educatieve behandelingen. Dat komt omdat het om een grote studie gaat die goed was uitgevoerd.

Voor alle andere behandelingen hebben we veel minder vertrouwen in de resultaten. Resultaten van toekomstig onderzoek kunnen afwijken van de resultaten in deze review. Er waren immers problemen met de onderzoeksopzet en de bevindingen waren onduidelijk. De huidige studies hebben niet alle resultaten onderzocht waarin we geïnteresseerd zijn.

De meeste studies zijn uitgevoerd in landen met een hoog inkomen.

Hoe up-to-date is dit bewijs?

Het bewijs is bijgewerkt tot 6 juni 2023.