Dosadašnje spoznaje

U cirozi jetre (kronična bolest jetre u kojoj se zdravo tkivo jetre zamjenjuje ožiljnim) bilo kojeg uzroka, promjene u strukturi jetre i protoka krvi u krvnim žilama jetre uzrokuju povećanje tlaka u portalnoj veni (nastaje portalna venska hipertenzija). Portalna vena je vena koja vodi krv iz crijeva u jetru. Portalna hipertenzija uzrokuje dilataciju (širenje) vena unutar stjenke jednjaka (ezofagusa), zbog toga one često pucaju uz jako krvarenje. Kada se postavi dijagnoza ciroza jetre zbog toga se preporučuje provođenje pretrage koja se naziva ezofagogastroduodenoskopija (OGD), u svrhu otkrivanja postje li proširene vene jednjaka (varikoziteti jednjaka). OGD pretraga provodi se tako da se mala kamera, koja se nalazi na kraju cijevi, uvodi kroz usta u jednjak. Taj postupak omogućuje prikaz slike stjenke jednjaka na ekranu. Prisustvo velikih varikoziteta ili znakova krvi, pa čak i malih varikoziteta, ukazuje na veliki rizik njihovog pucanja i krvarenja. Ako se pronađu visoko rizični varikoziteti, liječenje s beta-blokatorima (lijekovi koji smanjuju opterećenje srca) je učinkovito u smanjenju rizika krvarenja. Pretraga koja se naziva endoskopija videokapsulom je manje invazivna od OGD budući da pacijenti trebaju samo progutati malu kapsulu koja na sebi ima kameru i koja može napraviti fotografije stjenke jednjaka i može utvrditi postojanje proširenih vena.

Obilježja istraživanje

U ovom Cochrane sustavnom pregledu literature pretražene su medicinske baze podataka kako bi se našle kliničke studije koje su usporedile OGD i endoskopiju videokapsulom te prikazale podatke o veličini i izgledu varikoziteta u djece i odraslih s kroničnom bolesti jetre ili portalnom venskom trombozom (suženje portalne vene). Dokazi se odnose na podatke iz istraživanja koja su objavljena do listopada 2013.

Rezultati

Pronađeno je16 istraživanja koja su usporedila endoskopiju videokapsulom i OGD te procijenila njihovu mogućnost postavljanja dijagnoze varikoziteta i procjene rizika krvarenja u odraslih s cirozom. Endoskopija videokapsulom, iako je prihvatljivija za pacijente, ne može zamijeniti OGD u otkrivanju varikoziteta jednjaka jer ih oko 15% nije prepoznala, a 15% koliko ih je prepoznato tom pretragom nije potvrđeno kasnijom endoskopijom. Čak je i točnost u otkrivanju velikih variksa bila manja kad je korištena endoskopija videokapsulom nego kod OGD. Zaključno, endoskopija videokapsulom nije dovoljno točna da bi zamijenila OGD u svrhu otkrivanja proširenih vena jednjaka u pacijenta s cirozom.

Kvaliteta dokaza

U 9 od 16 studija pronašli smo nedostatke vezano za odabir bolesnika i cjelovitost objavljenih podataka, što umanjuje točnost procjene i mogućnost primjene rezultata.