مهران: کاکرین در حال تولید مجموعه‌ای از مطالعات مروری مربوط به همه‌گیری COVID-19 است. در جولای سال ۲۰۲۱، اولین نسخه از یک مطالعه پیرامون تاثیرات ایورمکتین در پیش‌گیری و درمان COVID-19، در همکاری میان گروه‌های بیماری‌های عفونی و بدخیمی‌های خونی کاکرین منتشر شد. بر همین اساس از یکی از نویسندگان این مطالعه، ماریا پاپ از بیمارستان دانشگاهی وورزبورگ Wuerzburg در آلمان خواسته شد تا درباره یافته‌های خود توضیحاتی را ارائه کند.

مرکز کاکرین ایران گفتگوی میان جان هیلتون، سردبیر ارشد در کاکرین، و ماریا پاپ را پیرامون این مرور با عنوان «نقش ایورمکتین در پیشگیری و درمان COVID‐19»، ترجمه و ضبط کرده است. ترجمه این توضیحات را با صدای «شادی کلاهدوزان» و «مهران رضاخانی» بشنوید.

شادی: ایورمکتین یک داروی رایج برای درمان انگل‌هایی مانند گال در انسان و کرم‌های روده‌ای در گاو است. پیش از شیوع پاندمی کووید-19، برخی مطالعات نشان داده بودند که این دارو تحت شرایط آزمایشگاهی، می‌تواند باعث مهار تکثیر ویروس‌هایی مانند عامل مسئول تب دنگی شود.

در اپریل ۲۰۲۰، تست‌های آزمایشگاهی مشابه، اثر مهاری ضعیفی را از ایورمکتین بر SARS-CoV-2، ویروسی که باعث ابتلا به کووید-19 می‌شود، نشان دادند، و در طول این سال بیش از ۳۰ کارآزمایی بالینی در این زمینه شروع شد، تا ایورمکتین به عنوان درمانی برای کووید-19 آزمایش شود. چندین کارآزمایی کوچک و اولیه، مزایای زیادی را از آن بر کاهش مرگ‌ومیر بیماران نشان دادند، که منجر به آن شد تا برخی از گروه‌های حمایتی لابی‌ای را برای معرفی گسترده ایورمکتین در سراسر جهان تشکیل دهند. به همین دلیل، انجام یک مرور سیستماتیک برای گردآوری و بررسی همه شواهد در کنار هم به شیوه‌ای بی‌طرفانه مهم است.

از این رو، با سرمایه‌گذاری پروژه CEOsys آلمان، مرور کاکرین خود را در مورد اثرات ایورمکتین در پیش‌گیری و درمان عفونت کووید-19 انجام دادیم. هدف ما آن بود که بدانیم ایورمکتین می‌تواند از ابتلا به این بیماری پیشگیری کند یا خیر یا باعث کاهش مرگ‌ومیر، بیماری و طول دوره عفونت در افراد مبتلا به آن می‌شود یا خیر. همچنین به دنبال یافتن عوارض جانبی ناخواسته این دارو هم بودیم.

بر همین اساس، به دنبال کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده‌ای جست‌وجو کردیم که ایورمکتین را برای پیشگیری از ابتلا یا درمان کووید-19 در انسان‌ها بررسی کردند. افراد تحت درمان با ایورمکتین باید تست آزمایشگاهی کووید-19 تایید شده داشته و درمان را در بیمارستان یا به صورت سرپایی دریافت می‌کردند. مطالعات لازم بود تا ایورمکتین را با دارونما (placebo)، عدم درمان، مراقبت معمول یا با درمانی که تا حدی علیه کووید-19 موثر شناخته شده، مقایسه کرده باشند.

مطالعاتی که ایورمکتین را با داروهای دیگری بدون تاثیر روی کووید-19، مانند هیدروکسی‌کلروکین مقایسه کردند، یا با داروهایی که اثربخشی آنها علیه کووید-19 مشخص نیست، از این مرور خارج شدند.

در جست‌وجوهای انجام شده، یک کارآزمایی تصادفی‌سازی شده را در مصر با حضور 156 بیمار پیدا کردیم که به ارزیابی تاثیر ایورمکیتن در پیشگیری از ابتلا به کووید-19 پرداخته، و 13 کارآزمایی را با محوریت بررسی تاثیر درمانی آن روی مجموعا حدود 1500 بیمار یافتیم. برای مقوله درمان، 9 مطالعه از افراد مبتلا به کووید-19 با شدت متوسط و بستری در بیمارستان و 4 مطالعه از بیماران سرپایی مبتلا به کووید-19 خفیف بهره بردند. در مطالعات از دوزهای مختلف ایورمکتین و طول دوره‌های مختلف درمان استفاده شد. از سوی دیگر، 31 مطالعه در حال انجام و همچنین 18 مطالعه را که به پایان رسیده ولی هنوز داده‌های آنها منتشر نشده یا به دنبال دریافت توضیحات بیشتر از نویسندگان آنها هستیم، شناسایی کردیم.

یافته اصلی این مرور سیستماتیک آن است که شواهدی برای حمایت از تجویز ایورمکتین در پیشگیری یا درمان عفونت کووید-19 وجود ندارد. ما نمی‌توانیم تائید کنیم که استفاده از ایورمکتین، چه در بیماران بستری و چه در بیماران سرپایی، در مقایسه با دارونما یا مراقبت معمول، منجر به وقوع تعداد موارد بیشتری از مرگ‌ومیر پس از یک ماه می‌شود یا کمتر. علاوه بر این، نمی‌توان تائید کرد که ایورمکتین وضعیت بیمار را بهتر می‌کند یا بدتر، عوارض جانبی درمان را افزایش می‌دهد یا کاهش، یا باعث کمتر شدن تست‌های منفی کووید-19 هفت روز پس از درمان می‌شود یا بیشتر شدن آنها. از سوی دیگر، شواهدی که در حال حاضر برای این مرور در دسترس قرار دارند، نمی‌تواند تائید کند که ایورمکتین از ابتلا به کووید-19 پیشگیری می‌کند یا خیر یا باعث کاهش تعداد موارد مرگ‌ومیر بیماران پس از مواجهه پرخطر با ویروس SARS-CoV-2 خواهد شد یا خیر.

به طور خلاصه، با توجه به فقدان شواهدی با کیفیت خوب در زمینه اثربخشی و بی‌خطر بودن تجویز ایورمکتین که از یک مطالعه ترکیبی متشکل از مطالعات تصادفی‌سازی شده کوچک با کیفیت محدود در طراحی، روش انجام و گزارش‌دهی نتایج، به دست آمدند، نمی‌توان از استفاده از این دارو برای درمان یا پیشگیری از ابتلا به کووید-19 حمایت کرد، مگر آنکه انجام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده و با طراحی و روش انجام خوب در این زمینه مد نظر قرار گیرند.

مهران: اگر می‌خواهید این مرور را بخوانید، به صورت آنلاین و رایگان در دسترس شما قرار دارد. به وب‌سایت Cochrane Library دات کام بروید و جمله «نقش ایورمکتین در پیشگیری و درمان COVID‐19» را به فارسی جست‌وجو کنید، لینک آن را به نسخه کامل مقاله خواهید یافت.

Podcast translated and edited by Shadi Kolahdoozan
Translated Podcast read by Shadi Kolahdoozan and Mehran Rezakhani
Translated Podcast recorded by Shadi Kolahdoozan