محمدرضا: چندین استراتژی برای پایش و بهینه‌سازی مصرف داروها در بیماران بستری در بیمارستان استفاده می‌شوند و این مرور کاکرین در مورد بررسی داروها در ژانویه 2023 به‌روز شد. در این پادکست، یکی از محققان این گروه، «مایکل کریستنسن» (Mikkel Christensen)، با نویسنده اصلی مطالعه، «سیله بولو» (Cille Bülow)، که هر دو از بیمارستان دانشگاه کپنهاگ در دانمارک هستند، در مورد آخرین یافته‌های خود صحبت می‌کنند. مرکز کاکرین ایران این مصاحبه را ترجمه و ضبط کرده است که آن را با صدای سیده یاسمین پرور و محمدرضا گودرزیان می‌شنوید.

محمدرضا: سلام یاسمین، اجازه بده با تعریف مداخله یا intervention شروع کنیم. مرور دارو درمانی  یا medication review چیست؟

یاسمین: سلام. برای این مطالعه مروری، مداخله را در قالب یک ارزیابی ساختاریافته از دارو درمانی بیمار تعریف کردیم، که توسط متخصصان مراقب سلامت، و با هدف بهینه‌سازی مصرف دارو و بهبود پیامدهای سلامت بیمار، انجام می‌شود.

محمدرضا: خوب، پس چرا گردآوری تمام شواهد در مورد تاثیرات این مرورهای دارو درمانی مهم است؟

یاسمین: امروزه افراد بیشتر و بیشتری با داروهای متعدد درمان می‌شوند که به چند دارویی یا polypharmacy معروف است. با این حال، چند دارویی با افزایش خطر مرگ‌ومیر بیماران، بستری شدن ناشی از مصرف دارو ، مراجعه به اورژانس، و بار مالی یا financial burden بیشتر بر جامعه همراه است. بنابراین، تمایز میان چند دارویی مناسب و چند دارویی نامناسب اهمیت زیادی دارد. 

مرور دارو درمانی این پتانسیل را دارد که تمایز مذکور را ایجاد کرده و با کاهش موارد دارو درمانی نامناسب، اطمینان حاصل کند که بیماران بهترین درمان دارویی ممکن را دریافت می‌کنند.

محمدرضا: این روند امیدوارکننده به نظر می‌رسد. آیا دو نسخه قبلی این مرور، که در سال‌های 2013 و 2016 منتشر شدند، تاثیرات مفیدی را برای مرور‌های درمان دارویی پیدا کردند؟ 

یاسمین: خوب، واقعیت این است که متاسفانه، خیر. علیرغم مزایای پیش‌بینی شده، هیچ یک از این نسخه‌ها تاثیر مفید بارزی را از مرورهای درمان دارویی بر پیامدهای بالینی بیماران به دست نیاوردند، اما نشان دادند که نیاز به انجام تحقیقات بیشتری در این زمینه وجود دارد.

محمدرضا: بنابراین، با توجه به این مرور به‌روز شده، می‌توانید در مورد کارآزمایی‌های وارد شده در این نسخه برای ما بیشتر توضیح دهید؟

یاسمین: در این ‌مرور به‌روز شده، 25 کارآزمایی تصادفی‌سازی شده را با بیش از 15 هزار شرکت‌کننده وارد کردیم که بیشتر آنها بیماران مسنی بودند که چند دارو را با هم مصرف می‌کردند. کارآزمایی‌ها در محیط‌های بیمارستانی مختلف انجام شدند: برخی در بخش‌های طبی و برخی دیگر در بخش‌های جراحی، و دوره پیگیری بین 1 و 20 ماه متغیر بود. هم‌چنین کارآزمایی‌ها از نظر اینکه مداخلات مرور دارو درمانی شامل چه مواردی بوده و تغییرات پیشنهادی چگونه اعمال شدند، متفاوت بودند. به عنوان مثال، نحوه ارائه پیشنهادات برای ایجاد تغییرات به پزشک تجویز کننده دارو، چگونه صورت گرفتند.

دو کارآزمایی در ایالات متحده، یکی در کانادا، دیگری در برزیل، یک مورد در کره جنوبی و 20 مورد دیگر در اروپا انجام شدند. در شش کارآزمایی، مرور دارو درمانی با استفاده از معیارهای منتشر شده، به عنوان مثال، معیارهای STOPP/START، انجام شد. در 19 کارآزمایی، گروه مداخله علاوه بر مرور دارو درمانی، مداخلات دیگری را نیز دریافت کردند، مثلا، دادن مشاوره به بیمار حین ترخیص یا ارائه اطلاعات کتبی به پزشک مراقبت‌های اولیه بیماران.

سهم تغییرات پیشنهادی در درمان دارویی که توسط پزشکان تجویز کننده دارو انجام شد، در 16 کارآزمایی گزارش شده بود و از 15 درصد تا 93 درصد متغیر بود.

محمدرضا: بر اساس شواهد به دست آمده از این مرور، اکنون در مورد تاثیرات مرورهای دارو درمانی چه می‌توانید بگویید؟

یاسمین: ما دریافتیم که مرورهای دارو درمانی برای بیماران مسن بستری چند دارویی احتمالا باعث کاهش بستری شدن مجدد آنها در بیمارستان شده و ممکن است تماس‌های بخش اورژانس را کاهش دهد. با این حال، به نظر نمی‌رسد تاثیر مفیدی بر افزایش بقای آنها داشته و تاثیر آن بر کیفیت زندگی بسیار نامطمئن است.

محمدرضا: بسیار خوب، کاهش موارد بستری در بیمارستان تاثیر مهمی است. آیا می‌توانید در مورد اهمیت بالینی آن هم توضیح دهید؟

یاسمین: نتایج ما نشان می‌دهند که به ازای هر 25 بیمار که در مدت بستری در بیمارستان مرور دارو درمانی دریافت می‌کنند، یک نفر کمتر نیازمند بستری مجدد در آینده می‌شود. این یافته، دانش جدید مهمی است زیرا بستری شدن در بیمارستان‌ هزینه‌بر است و بسیاری از بیمارستان‌ها با چالش‌های پرسنل کافی روبه‌رو هستند، بنابراین پذیرش مجدد کمتر بیماران می‌تواند علاوه بر داشتن مزیت برای سلامت بیمار، بار کاری بیمارستان را نیز کاهش دهد.

محمدرضا: خوب، حالا قدم بعدی چیست؟ چگونه می‌توان از این اطلاعات استفاده کرد؟

یاسمین: بر اساس داده‌های ما، به نظر منطقی می‌رسد که مرورهای دارو درمانی به شکلی برای بیماران بستری در بیمارستان اجرا شوند تا بتوان از بستری مجدد بیماران اجتناب کرد. با این حال، مشخص نیست که کدام شکل از مرور دارو درمانی بیشترین اثربخشی را دارد. مرور ما به کمبود دانش در این زمینه و نیاز به انجام کارآزمایی‌های آینده اشاره می‌کند. این کارآزمایی‌ها باید تاثیر انواع مختلف مولفه‌های مداخله را بر تاثیرات آنها ارزیابی کنند، و همچنین باید یک دوره پیگیری مناسب داشته باشند. در نهایت، لازم است از نرخ بالای اعمال مداخلات اطمینان حاصل کنند، زیرا اگر تغییرات پیشنهادی در چند دارویی یک فرد اجرا نشود، نمی‌توانیم انتظار تاثیری بر پیامدهای بالینی وی داشته باشیم.

محمدرضا: متشکرم، یاسمین. اگر دیگران مایل به خواندن این مرور باشند، چگونه می‌توانند آن را دریافت کنند؟

یاسمین: ممنون، محمدرضا. این مرور به صورت آنلاین در دسترس است. اگر به Cochrane Library dot com بروند و عبارت «مرور دارو درمانی در بیماران بستری در بیمارستان برای کاهش موربیدیتی و مورتالیتی آنها» را به فارسی یا Medication review in hospitalised patients to reduce morbidity and mortality  را به انگلیسی  در کادر جست‌وجو تایپ کنند، لینک به مرور را خواهند دید.

Podcast translated by Leila Ghavami
Podcast edited by Shadi Kolahdoozan
Podcast recorded by Seyedeh Yasamin Parvar and MohammadReza Goodarzian