پیشینه
نیاز به مشارکت بهتر افرادی وجود دارد که تصمیمات مربوط به ارائه خدمات مراقبت سلامت را در مورد درمان‌ها (مثلا جراحی) یا غربالگری (مثلا تست‌هایی برای تشخیص وجود مشکلات مربوط به سلامت) می‌گیرند. تصمیمات کیفی زمانی اتخاذ می‌شوند که افراد بهترین شواهد موجود را در مورد گزینه‌ها بدانند و بتوانند آنچه را که مهم است با ارائه‌دهنده(های) خدمات مراقبت سلامت خود در میان بگذارند.
هدایت و آموزش تصمیم‌گیری (decision coaching) از افراد حمایت می‌کند تا برای تصمیم‌گیری در مورد سلامت خود آماده شوند. این حمایت توسط ارائه‌دهندگان مراقبت سلامت ارائه می‌شود که آموزش دیده‌اند یا از پروتکلی برای تصمیم‌گیری استفاده می‌کنند (به عنوان مثال پرستاران، پزشکان، داروسازان، مددکاران اجتماعی، کارکنان پشتیبانی سلامت مانند کارکنان همتای بخش سلامت).
ما می‌خواستیم بدانیم که هدایت و آموزش تصمیم‌گیری به افراد کمک می‌کند تا برای تصمیم‌گیری در مورد مراقبت سلامت خود آماده شوند یا خیر.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
تیمی متشکل از همراهان بیمار، ارائه‌دهندگان مراقبت سلامت، آموزش‌دهندگان و محققان از هفت کشور هستیم.
به دنبال مطالعاتی بودیم که هدایت و آموزش تصمیم‌گیری را با افراد (بزرگسالان و کودکان) تست کردند تا آنها را برای تصمیم‌گیری در مورد درمان یا غربالگری برای خود یا یکی از اعضای خانواده آماده کنند.
مطالعاتی را وارد مرور کردیم که در آنها افراد دریافت‌کننده هدایت و آموزش تصمیم‌گیری به‌طور تصادفی در گروه‌های مطالعه قرار گرفتند (مثلا با استفاده از رایانه برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه کسی در کدام گروه قرار گیرد). مطالعاتی که در آنها افراد به‌طور تصادفی در گروه‌ها قرار می‌گیرند، بهترین راه برای مقایسه یافته‌ها بین گروه‌ها و به دست آوردن نتایجی است که می‌توانیم وقتی به تاثیرات مداخله‌ای مانند هدایت و آموزش تصمیم‌گیری نگاه می‌کنیم، به آن اعتماد داشته باشیم.
راهبرد جست‌وجو
برای یافتن مطالعات، هشت بانک داده‌ای آنلاین را جست‌وجو کردیم. از کارشناسان و نویسندگان مطالعات در مورد روش هدایت و آموزش تصمیم‌گیری سوال کردیم. مطالعات منتشر شده را تا جون 2021 وارد کردیم.
آنچه ما به دست آوردیم
تعداد 28 مطالعه را در مورد هدایت و آموزش تصمیم‌گیری پیدا کردیم که به‌تنهایی یا با اطلاعات بیمار مبتنی بر پژوهش و با کیفیت بالا (به نام «اطلاعات مبتنی بر شواهد») مورد استفاده قرار گرفتند. در مجموع 5509 بزرگسال در 28 مطالعه حضور داشتند. هیچ یک از مطالعات شامل کودکان نبوده و فقط یک مطالعه شامل افرادی (والدین) بود که برای شخص دیگری تصمیم می‌گرفتند. این مطالعات هدایت و آموزش تصمیم‌گیری را با طیف وسیعی از تصمیمات مراقبت سلامت مانند تصمیمات درمانی مرتبط با سرطان، یائسگی یا بیماری روانی؛ تصمیمات برای غربالگری سرطان، و تست ژنتیکی آزمودند.
برخی از مطالعات به بررسی هدایت و آموزش تصمیم‌گیری با یا در مقایسه با اطلاعات مختص بیماری یا اطلاعات مبتنی بر شواهد مانند کمک‌های لازم برای تصمیم‌گیری بیمار (کتابچه‌ها، فیلم‌ها، ابزارهای آنلاین که: تصمیم‌گیری را واضح می‌کنند، گزینه‌ها و مزایا و معایب را ارائه می‌کنند، و به افراد کمک می‌کنند آنچه را که برایشان مهم است روشن کنند) پرداختند.
شواهد چه چیزی را نشان می‌دهند؟
افرادی که هدایت و آموزش تصمیم‌گیری را در مقایسه با اطلاعات مبتنی بر شواهد به تنهایی دریافت کردند:
- ممکن است تغییری اندک یا عدم تغییر در دانش افراد ایجاد کنند (406 بیمار، 3 مطالعه)؛
- ممکن است تغییری اندک یا عدم تغییر در اضطراب بیماران بر جای بگذارند (242 بیمار، 1 مطالعه)؛
افرادی که هدایت و آموزش تصمیم‌گیری را به همراه اطلاعات مبتنی بر شواهد در مقایسه با مراقبت معمول دریافت کردند:
- سطح دانش آنها ممکن است افزایش یافته باشد (1073 بیمار، 5 مطالعه)
قطعیت نتایج
در رابطه با اینکه هدایت و آموزش تصمیم‌گیری به همراه اطلاعات مبتنی بر شواهد، سطح دانش افراد را در مقایسه با مراقبت معمول بهبود می‌بخشد، اطمینان کمی داریم. در مقایسه با اطلاعات مبتنی بر شواهد، در مورد اینکه هدایت و آموزش تصمیم‌گیری ممکن است تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر سطح دانش و اضطراب داشته باشد، نیز اطمینان کمی داریم. در مورد دیگر یافته‌های خود نیز اطمینان کمتری داریم، زیرا قطعیت شواهد بسیار پائین است و پیامدهای مهمی وجود دارد که در مطالعات وارد شده گزارش نشده‌اند. در بسیاری از مطالعات تعداد کمی از افراد شرکت کردند و این بدان معنی است که نتایج این مرور ممکن است با مطالعات بیشتر تغییر کنند.
این یافته به چه معنی است؟
هدایت و آموزش تصمیم‌گیری ممکن است سطح دانش افراد را بهبود بخشد تا به آنها کمک کند در صورت استفاده از اطلاعات مبتنی بر شواهد، برای تصمیم‌گیری در مورد مراقبت سلامت آماده شوند. این مرور هیچ گونه عوارض جانبی را با استفاده از هدایت و آموزش تصمیم‌گیری شناسایی نکرد.
هنگامی که از اطلاعات مبتنی بر شواهد استفاده می‌شود، هدایت و آموزش تصمیم‌گیری ممکن است دانش شرکت‌کنندگان را بهبود بخشد. یافته‌های ما هیچ گونه عوارض جانبی قابل‌توجهی (مانند پشیمانی از تصمیم، اضطراب) را با استفاده از هدایت و آموزش تصمیم‌گیری نشان نمی‌دهد. اتخاذ نتیجه‌گیری‌های قوی برای پیامدهای دیگر امکان‌پذیر نیست. مشخص نیست که هدایت و آموزش تصمیم‌گیری همیشه باید با ارائه اطلاعات مبتنی بر شواهد همراه باشد یا خیر. انجام پژوهش بیشتری برای اثبات اثربخشی هدایت و آموزش تصمیم‌گیری برای طیف وسیع‌تری از پیامدها مورد نیاز است.
هدایت و آموزش تصمیم‌گیری (decision coaching)، پشتیبانی غیر-مستقیمی است که توسط یک ارائه‌دهنده مراقبت سلامت ارائه می‌شود تا به بیماران کمک کند فعالانه در تصمیم‌گیری‌ها پیرامون سلامت خود مشارکت داشته باشند. اصطلاح «ارائه‌دهندگان مراقبت سلامت (healthcare providers)» به تمام افرادی اطلاق می‌شود که درگیر اعمال اقداماتی با هدف اصلی محافظت و بهبود وضعیت سلامت افراد هستند (به عنوان مثال پرستاران، پزشکان، داروسازان، مددکاران اجتماعی، کارکنان حامی سلامت مانند کارکنان سلامت همتا (peer health workers)).
اطلاعات کمی در مورد اثربخشی هدایت و آموزش تصمیم‌گیری وجود دارد.
هدف از انجام این مرور، تعیین تاثیرات هدایت و آموزش تصمیم‌گیری (I) برای افرادی بود که با تصمیمات مراقبت سلامت برای خود یا یکی از اعضای خانواده روبه‌رو بوده (P) و با (C) مراقبت معمول یا فقط مداخله مبتنی بر شواهد مقایسه شد، و تاثیر آنها بر پیامدهای (O) مربوط به آمادگی برای تصمیم‌گیری، نیازهای تصمیم‌گیری و عوارض جانبی بالقوه، بررسی شد.
کتابخانه کاکرین (Wiley)، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE (Ovid)؛ Embase (Ovid)؛ PsycINFO (Ovid)؛ CINAHL (Ebsco)؛ Nursing and Allied Health Source (ProQuest)؛ و Web of Science را از زمان آغاز به کار بانک اطلاعاتی تا جون 2021 جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که در آنها مداخله برای بزرگسالان یا کودکانی ارائه شد که آماده تصمیم‌گیری برای درمان یا غربالگری مراقبت سلامت برای خود یا یکی از اعضای خانواده بودند. هدایت و آموزش تصمیم‌گیری به این صورت تعریف شد: الف) توسط یک ارائه‌دهنده مراقبت سلامت ارائه می‌شود که آموزش دیده یا از پروتکل استفاده می‌کند؛ و ب) ارائه حمایت غیر-مستقیم و آماده‌سازی بزرگسال یا کودک برای مشارکت در تصمیم‌گیری در روند خدمات مراقبت سلامت. مقایسه‌ها شامل مراقبت معمول یا یک مداخله جایگزین بودند. هیچ گونه محدودیتی از نظر زبان نگارش مقاله اعمال نشد.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم استنادها را غربالگری کرده، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی، و داده‌هایی را در مورد ویژگی‌های مداخله(ها) و پیامدها استخراج کردند. برای رسیدن به اجماع، اختلاف‌نظرات با بحث و تبادل نظر برطرف شدند. از تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD) با 95% فواصل اطمینان (CI) به عنوان معیارهای تاثیر درمان استفاده کرده، و در جایی که امکان‌پذیر بود، نتایج را با استفاده از یک مدل اثرات-تصادفی سنتز کردیم. اگر بیش از یک مطالعه پیامد یکسانی را با استفاده از ابزارهای مختلف اندازه‌گیری می‌کردند، از یک مدل اثرات-تصادفی برای محاسبه تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD) و 95% CI بهره بردیم. پیامدها را در جداول خلاصه‌ای از یافته‌ها ارائه کرده و روش‌های درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) را برای ارزیابی قطعیت شواهد به کار بردیم.
از 12,984 استناد غربالگری شده، 28 مطالعه را در مورد مداخلات هدایت و آموزش تصمیم‌گیری به تنهایی یا همراه با اطلاعات مبتنی بر شواهد، شامل 5509 شرکت‌کننده بزرگسال (سن 18 تا 85 سال؛ 64% زن، 52% سفید، 33% آفریقایی-آمریکایی/سیاه‌پوست؛ 68% تحصیلات پس از دبیرستان) وارد کردیم. این مطالعات، هدایت و آموزش تصمیم‌گیری مورد استفاده را برای طیف وسیعی از تصمیمات مراقبت سلامت (مانند تصمیمات درمانی سرطان، یائسگی، بیماری روانی، پیشرفت بیماری‌های کلیه، تصمیمات غربالگری سرطان، تست ژنتیک) ارزیابی کردند. چهار مورد از 28 مطالعه شامل سه بازوی مقایسه کننده بودند.
برای هدایت و آموزش تصمیم‌گیری در مقایسه با مراقبت‌های معمول (n = 4 مطالعه)، مطمئن نیستیم که هدایت و آموزش تصمیم‌گیری در مقایسه با مراقبت‌های معمول، هر پیامدی را بهبود می‌بخشد (یعنی آمادگی برای تصمیم‌گیری، اعتماد به نفس در تصمیم‌گیری، دانش، پشیمانی از تصمیم، اضطراب) زیرا قطعیت شواهد بسیار پائین بود.
برای هدایت و آموزش تصمیم‌گیری در مقایسه با فقط اطلاعات مبتنی بر شواهد (n = 4 مطالعه)، شواهدی با قطعیت پائین وجود دارد که نشان می‌دهد دانش شرکت‌کنندگان در مواجهه با هدایت و آموزش تصمیم‌گیری ممکن است تغییر کمی داشته یا هیچ تغییری نداشته باشند (SMD: -0.23؛ 95% CI؛ 0.50- تا 0.04؛ 3 مطالعه، 406 شرکت‌کننده). شواهدی با قطعیت پائین وجود دارد که نشان می‌دهد شرکت‌کنندگانی که در معرض هدایت و آموزش تصمیم‌گیری قرار می‌گیرند ممکن است در مقایسه با اطلاعات مبتنی بر شواهد، تغییری اندک یا عدم -تغییر در اضطراب داشته باشند. ما مطمئن نیستیم که هدایت و آموزش تصمیم‌گیری در مقایسه با اطلاعات مبتنی بر شواهد پیامدهای دیگر را بهبود می‌بخشد (یعنی اعتماد به نفس در تصمیم‌گیری، احساس عدم-آگاهی) زیرا قطعیت شواهد بسیار پائین بود.
برای هدایت و آموزش تصمیم‌گیری به همراه اطلاعات مبتنی بر شواهد در مقایسه با مراقبت‌های معمول (n = 17 مطالعه)، شواهدی با قطعیت پائین وجود دارد که نشان می‌دهد شرکت‌کنندگان ممکن است دانش بهتری را به دست آورند (SMD: 9.3؛ 95% CI؛ 6.6 تا 12.1؛ 5 مطالعه، 1073 شرکت‌کننده). ما مطمئن نیستیم که هدایت و آموزش تصمیم‌گیری به همراه اطلاعات مبتنی بر شواهد در مقایسه با مراقبت‌های معمول پیامدهای دیگر را بهبود می‌بخشند (یعنی آمادگی برای تصمیم‌گیری، اعتماد به نفس در تصمیم‌گیری، احساس عدم-آگاهی، ارزش‌های نامشخص، احساس عدم-حمایت، پشیمانی از تصمیم، اضطراب) زیرا قطعیت شواهد بسیار پائین بود.
برای هدایت و آموزش تصمیم‌گیری به علاوه ارائه اطلاعات مبتنی بر شواهد در مقایسه با فقط ارائه اطلاعات مبتنی بر شواهد (7 مطالعه)، مطمئن نیستیم که هدایت و آموزش تصمیم‌گیری به همراه ارائه اطلاعات مبتنی بر شواهد در مقایسه با فقط ارائه اطلاعات مبتنی بر شواهد، هر گونه پیامدی را بهبود می‌بخشد (یعنی احساس عدم-آگاهی، ارزش‌های نامشخص، احساس عدم-حمایت، آگاهی، اضطراب) زیرا قطعیت شواهد بسیار پائین بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.