سوال مطالعه مروری
نقش مکمل‌یاری ویتامین C در پیشگیری و درمان پنومونی در بزرگسالان و کودکان در مقایسه با عدم استفاده از آن چیست؟
پیشینه
پنومونی نوعی عفونت قفسه سینه است که در اثر ویروس، باکتری و قارچ ایجاد می‌شود. ویتامین C نقشی در سیستم ایمنی بدن دارد، بنابراین مکمل‌یاری می‌تواند در پیشگیری و درمان پنومونی در کودکان و بزرگسالان مهم باشد. ما نقش ویتامین C را در پیشگیری و درمان پنومونی ارزیابی کردیم.
تاریخ جست‌وجو
ما شواهد را تا 4 مارچ 2020 جست‌وجو کردیم.
ویژگی‌های مطالعه
ما نه مطالعه را وارد کردیم که دو مورد از آنها به صورت مطالعات در حال انجام طبقه‌بندی شدند. هفت مطالعه وارد شده شامل 2774 شرکت‌کننده بوده و در کشورهای با درآمد بالا (انگلیس، ایالات متحده و شیلی) و کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسط (بنگلادش و پاکستان) انجام شدند. چهار مطالعه در شرایط بیمارستانی، دو مورد در مدارس و یک مورد در یک مرکز آموزش نظامی انجام شدند. سه مطالعه شامل کودکان زیر پنج سال بودند، دو مطالعه در کودکان سنین مدرسه، یک مورد با شرکتکنندگان بزرگسال و آخری در شرکتکنندگان مسن‌تر 60 تا 90 سال انجام شدند. دو مطالعه تاثیر مکمل ویتامین C را در پیشگیری از پنومونی ارزیابی کردند؛ چهار مطالعه به بررسی تاثیر مکمل ویتامین C در درمان پنومونی پرداختند؛ و یک مطالعه نقش ویتامین C را هم در پیشگیری و هم درمان پنومونی ارزیابی کرد. دوزهای مورد استفاده از مکمل ویتامین C عبارت بودند از 125 میلی‌گرم، 200 میلی‌گرم، 500 میلی‌گرم و 2 گرم.
منابع تامین مالی مطالعه
شرکت‌های داروسازی 4 مطالعه را از نظر مالی حمایت کردند. سه مطالعه منابع مالی خود را گزارش نکردند.
نتایج کلیدی
ما میزان پنومونی (بروز (incidence))، میزان شیوع پنومونی (شیوع (prevalence))، تعداد موارد مرگ‌ومیر ناشی از پنومونی (مورتالیتی)، و پیامدهای ناخواسته و مضر (عوارض جانبی) مرتبط با ویتامین C را برای پیشگیری از پنومونی ارزیابی کردیم. فقط دو مطالعه (736 نفر) بروز را گزارش کردند و یک مطالعه از یک مورد عارضه جانبی (کهیر (hives)) مرتبط با ویتامین C برای پیشگیری از پنومونی گزارشی ارائه داد. هیچ مطالعه‌ای درباره شیوع یا مورتالیتی گزارشی نداد. شواهد برای تعیین تأثیر ویتامین C در پیشگیری از پنومونی کافی نبود.
ما همچنین ارزیابی کردیم که افراد چه مدتی بیمار بودند (طول مدت بیماری)، چه تعدادی از بیماران درمان شدند، مرگ‌ومیر و عوارض جانبی ناشی از مصرف ویتامین C به عنوان درمانی برای پنومونی چه بودند. اگرچه دو مطالعه طول مدت بیماری را گزارش کردند، نتایج را نمی‌توان برای تجزیهوتحلیل ترکیب کرد. یک مطالعه مرگ‌ومیر را گزارش کرد. هیچ مطالعه‌ای میزان موارد درمان شده یا عوارض جانبی را گزارش نکرد. شواهد برای تعیین تأثیر ویتامین C در درمان پنومونی کافی نبود.
کیفیت شواهد
در کل، ما خطر سوگیری (bias) را در مطالعات وارد شده، نامشخص یا بالا در نظر گرفتیم. به دلیل محدودیت‌های مطالعه، اختلاف‌ها میان مطالعات، حجم نمونه‌های کوچک و نامطمئن بودن برآوردها، کیفیت شواهد را بسیار پائین رتبه‌بندی کردیم.
با توجه به تعداد اندک مطالعات وارد شده و کیفیت بسیار پائین شواهد موجود، ما در مورد تأثیر مکمل ویتامین C در پیشگیری و درمان پنومونی مطمئن نیستیم. برای ارزیابی نقش مکمل ویتامین C در پیشگیری و درمان پنومونی، انجام مطالعات بیشتری با کیفیت خوب مورد نیاز است.
طبق گزارش مطالعه بار جهانی بیماری در سال 2015 (Global Burden of Disease Study 2015)، عفونت دستگاه تنفسی تحتانی عامل اصلی مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های عفونی و پنجمین علت شایع مرگ در کل به شمار می‌آید. ویتامین C در تعدیل مقاومت در برابر عوامل عفونی نقش دارد، بنابراین مکمل ویتامین C ممکن است در پیشگیری و درمان پنومونی دارای اهمیت باشد.
ارزیابی تأثیر مکمل ویتامین C در پیشگیری و درمان پنومونی در کودکان و بزرگسالان.
ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ PubMed؛ CINAHL؛ LILACS؛ Web of Science؛ و دو پایگاه ثبت کارآزمایی را تا 4 مارچ 2020 جست‌وجو کردیم. ما همچنین برای شناسایی مطالعات اضافی، منابع را بررسی کردیم. ما هیچگونه فیلتری را برای وضعیت انتشار یا زبان مقاله اعمال نکردیم.
ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTها (مطالعاتی که از روش‌های تخصیص غیرتصادفی استفاده می‌کنند، به عنوان مثال تاریخ تولد، شماره پرونده پزشکی) را وارد کردیم که نقش مکمل ویتامین C را در مقایسه با کنترل یا دارونما (placebo) ارزیابی کردند.
ما از روش‌های استاندارد روش‌شناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم.
ما هفت مطالعه را در این مرور قرار داده و دو مطالعه در حال انجام را مشخص کردیم. هفت مطالعه وارد شده در مجموع 2774 شرکت‌کننده داشتند؛ پنج مطالعه RCT و دو مورد شبه-RCT بودند. مطالعات وارد شده و در کشورهای با درآمد بالا (انگلیس، ایالات متحده و شیلی) و کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسط (بنگلادش و پاکستان) انجام شدند. چهار مطالعه در بیماران بستری در بیمارستان، دو مورد در مدارس و یک مورد در یک مرکز آموزش نظامی انجام شدند. سه مطالعه شامل کودکان زیر پنج سال بودند، دو مطالعه در کودکان سنین مدرسه، یک مورد با شرکتکنندگان بزرگسال و آخری در شرکتکنندگان مسن‌تر 60 تا 90 سال انجام شدند. دو مطالعه تاثیر مکمل ویتامین C را در پیشگیری از پنومونی ارزیابی کردند؛ چهار مطالعه تاثیر مکمل ویتامین C را به عنوان درمان کمکی در درمان پنومونی بررسی کردند؛ و یک مطالعه نقش ویتامین C را هم در پیشگیری و هم درمان پنومونی ارزیابی کرد. برای پیشگیری از پنومونی، مطالعات وارد شده مکمل‌ها را در دوزهای 500 میلی‌گرم روزانه به مدت 14 هفته، 2 گرم روزانه به مدت 8 هفته و 2 گرم روزانه به مدت 12 هفته تجویز کردند. برای درمان پنومونی، مطالعات وارد شده مکمل ویتامین C را در دوزهای 125 میلی‌گرم روزانه (تا زمان ترخیص)، 200 میلی‌گرم به مدت 4 هفته و 200 میلی‌گرم تا زمان ترخیص، به عنوان درمان کمکی برای درمان پنومونی ارائه کردند. ما مطالعات وارد شده را در معرض خطر کلی بالا یا نامشخص سوگیری (bias) در حوزه‌های تولید تصادفی توالی، پنهانسازی تخصیص، و کورسازی ارزیابی کردیم. ما کیفیت شواهد را در سطح بسیار پائین قرار دادیم.
سه مطالعه تأثیر مکمل ویتامین C را در پیشگیری از پنومونی ارزیابی کردند؛ ما کیفیت شواهد را بسیار پایین قضاوت کردیم. ما در مورد تأثیر مکمل ویتامین C بر بروز پنومونی (خطر نسبی (RR): 0.46؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.06 تا 3.61؛ 2 مطالعه، 736 شرکت کننده؛ I² = 75%؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) و عوارض جانبی (کهیر) (RR: 3.11؛ 95% CI؛ 0.13 تا 76.03؛ 1 مطالعه، 674 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین) مطمئن نیستیم. هیچ یک از مطالعات وارد شده دیگر پیامدهای اولیه (شیوع پنومونی و مورتالیتی) یا هر یک از پیامدهای ثانویه را گزارش نکردند.
پنج مطالعه تأثیر مکمل ویتامین C را به عنوان درمان کمکی در درمان پنومونی ارزیابی کردند؛ ما کیفیت شواهد را بسیار پایین قضاوت کردیم. یک مطالعه کاهشی را در طول مدت بیماری در گروه مکمل ویتامین C (3.4 روز ± 3.54) در مقایسه با گروه کنترل (4.5 روز ± 2.35) گزارش کرد و در یک مطالعه به کاهش تعداد روزهای مورد نیاز برای رسیدن به بهبودی در اشباع اکسیژن (1.03 روز ± 0.16 در مقابل 1.14 ± 1.0) و میزان تنفس (3.61 روز ± 1.50 در مقابل 4.04 روز ± 1.62) در گروه مکمل ویتامین C در مقایسه با گروه کنترل، اشاره شد. ما در مورد تأثیر مکمل ویتامین C بر میزان مورتالیتی ناشی از پنومونی مطمئن نیستیم (RR: 0.21؛ 95% CI؛ 0.03 تا 1.66؛ 1 مطالعه، 57 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). در یک مطالعه گزارش شد که میانگین مدت زمان اقامت در بیمارستان معادل 6.75 روز میان کودکان گروه مکمل ویتامین C و 7.75 روز میان کودکان گروه کنترل بوده است. در مطالعه دیگر به کمتر بودن میانگین طول مدت زمان اقامت در بیمارستان در گروه مکمل ویتامین C در مقایسه با گروه کنترل (109.55 ساعت ± 27.89 در مقابل 130.64 ساعت ± 41.76) اشاره شد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.