پیشینه:
بیماری مزمن انسدادی ریه (chronic obstructive pulmonary disease; COPD) یک بیماری ریوی شایع، قابل پیشگیری و قابل درمان است. COPD ورود و خروج هوا را به ریه‌ها برای فرد سخت‌تر می‌کند. نشانه‌های آن شامل تنگی نفس، سرفه، خلط زیاد و خس‌خس سینه است. COPD می‌تواند تاثیر زیادی بر زندگی فرد گذاشته و منجر به سلامت ضعیف شود.
سوال:
چه شواهدی در رابطه با مداخلات آموزشی ارائه شده به متخصصان سلامت که COPD را در مراکز مراقبت‌های اولیه مدیریت می‌کنند، وجود دارد؟
راهبرد جست‌وجو:
برای یافتن مطالعات مرتبط، شش بانک اطلاعاتی آنلاین، پایگاه‌های ثبت کارآزمایی و فهرست منابع مطالعات وارد شده، مطالعات بازیابی شده را که تا می 2021 منتشر شدند، جست‌وجو کردیم.
معیار انتخاب:
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) یا مطالعاتی را با طراحی مشابه وارد کردیم که گروهی از متخصصان سلامت یا بیماران (یا هر دو) دریافت‌کننده مداخله را با گروه دریافت‌کننده مراقبت معمول (عدم-مداخله) یا دریافت‌کننده یک مداخله متفاوت، مقایسه کردند. کارآزمایی‌هایی را وارد کردیم که مداخلات آموزشی را با هدف قرار دادن هر متخصص سلامت که در مدیریت COPD در مراقبت‌های اولیه دخیل بود، مورد مطالعه قرار دادند.
نتایج اصلی:
تعداد 38 مطالعه را شناسایی کردیم، که 36 مورد از آنها مداخلات را در برابر مراقبت‌های معمول تست کرده و هفت مورد از آنها دو یا چند نوع مداخله مختلف را مقایسه کردند. طیف وسیعی از مداخلات ساده تا پیچیده در سرتاسر مطالعات مورد استفاده قرار گرفتند، از جمله آموزش ارائه شده به متخصصان سلامت از طریق جلسات آموزشی، کارگاه‌ها یا ماژول‌های آنلاین (31 مطالعه)، ارائه ابزارهای پشتیبانی عملی یا کیت‌های ابزار (10 مطالعه)، ارائه دستورالعمل‌های بالینی برای COPD (نه مطالعه) و آموزش در مورد تست‌های عملکرد ریه (پنج مطالعه).
مطالعات شناسایی‌‌شده از لحاظ اینکه چه افرادی مداخلات را دریافت کردند، افراد چه مداخلاتی را دریافت کردند، این مداخلات در کجا ارائه شدند، و اینکه پیامدها چگونه و در چه زمانی اندازه‌گیری شدند، بسیار متفاوت بودند. با توجه به این تفاوت‌ها و مشکلاتی که در مورد نحوه انجام کارآزمایی‌ها وجود داشت، سطح کیفیت شواهد به‌طور کلی پائین یا بسیار پائین در نظر گرفته شد.
بر اساس شواهد موجود، قادر به تعیین تاثیرات مداخلات آموزشی برای متخصصان سلامت بر نسبتی از موارد تائید تشخیص COPD با تست‌های عملکرد ریه، نسبتی از بیماران مبتلا به COPD که در توانبخشی ریوی مشارکت کردند (آموزش تخصصی و تمرینات برای بهبود تنفس) و نسبتی از بیماران مبتلا به COPD که داروهای تجویز شده برای ریه/تنفس آنها با دستورالعمل‌های بالینی توصیه‌شده مطابقت دارد، نبودیم. با این حال، شواهد موجود نشان می‌دهد که ارائه مداخلات آموزشی برای متخصصان سلامت احتمالا نرخ واکسیناسیون آنفلوآنزا (flu) را بین بیماران مبتلا به COPD و رضایت بیمار را از مراقبت بهبود می‌بخشد.
نتیجه‌گیری‌های نویسندگان:
مشخص نیست که مداخلات آموزشی مدیریت COPD را در بخش مراقبت‌های اولیه بهبود می‌بخشند یا خیر، از جمله تائید تشخیص COPD با تست‌های عملکرد ریه، مشارکت در توانبخشی ریوی و تجویز داروهای تنفسی توصیه‌شده توسط دستورالعمل بالینی. با این حال، مداخلات آموزشی برای متخصصان سلامت ممکن است نرخ واکسیناسیون آنفلوآنزا و رضایت بیمار را از مراقبت بهبود بخشند. مداخلات و پیامدها میان مطالعات بسیار متفاوت بودند، و مشکلاتی که در رابطه با نحوه انجام کارآزمایی‌ها وجود داشت، ممکن بود نتایج آنها را تحت تاثیر قرار دهند. انجام مطالعات بیشتر و با کیفیت بالا برای تعیین اثربخشی مداخلات آموزشی برای متخصصان سلامت که COPD را در مراکز مراقبت‌های اولیه مدیریت می‌کنند، ضروری است.
شواهد اثربخشی برای مداخلات آموزشی برای متخصصان سلامت در بخش مراقبت‌های اولیه در مورد نسبتی از تائید تشخیص COPD با اسپیرومتری، نسبتی از بیماران مبتلا به COPD که در توانبخشی ریوی شرکت می‌کنند و نسبتی از بیمارانی که داروهای تنفسی COPD توصیه‌شده را طبق دستورالعمل بالینی برایشان تجویز شده بود، مبهم بود. مداخلات آموزشی برای متخصصان سلامت ممکن است نرخ واکسیناسیون آنفلوآنزا را در بیماران مبتلا به COPD و رضایت بیمار را از مراقبت بهبود بخشد. کیفیت شواهد برای اکثر پیامدها به دلیل ناهمگونی و محدودیت‌های روش‌شناسی مطالعات وارد شده در مرور در سطح پائین یا بسیار پائین بود، به این معنی که در مورد مزایای هر مداخله آموزشی منتشر شده در حال حاضر برای متخصصان مراقبت سلامت برای بهبود مدیریت COPD در بخش مراقبت‌های اولیه عدم-قطعیت وجود دارد. برای بررسی تاثیرات مداخلات آموزشی ارائه شده به متخصصان سلامت در مدیریت COPD در بخش مراقبت‌های اولیه به انجام RCTهای بیشتر و با طراحی خوب نیاز است.
بیماری مزمن انسدادی ریه (chronic obstructive pulmonary disease; COPD) یک وضعیت شایع، قابل پیشگیری و قابل درمان سلامت است. COPD با بار (burden) قابل‌توجهی بر موربیدیتی، مورتالیتی و منابع مراقبت سلامت همراه است.
مرور شواهد موجود برای مداخلات آموزشی ارائه شده به متخصصان سلامت که COPD را در مراکز مراقبت‌های اولیه مدیریت می‌کنند.
به جست‌وجو در پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه راه‌های هوایی در کاکرین از زمان آغاز به کار تا می 2021 پرداختیم. این پایگاه شامل رکوردهای پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ Embase؛ Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (CINAHL)؛ پایگاه اطلاعات طب مکمل و وابسته (AMED) و PsycINFO بود. هم‌چنین به جست‌وجو در پایگاه‌های ثبت آنلاین کارآزمایی و فهرست منابع مطالعات وارد شده پرداختیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و RCTهای خوشه‌ای را وارد کردیم. مطالعات واجد شرایط، انواعی را از مداخلات آموزشی تست کردند که با حضور متخصصان سلامت دخیل در مدیریت COPD در مراکز مراقبت‌های اولیه انجام شدند. مداخلات آموزشی به عنوان مداخلاتی با هدف ارتقای مهارت، بهبود یا به‌روز کردن دانش متخصصان سلامت در تشخیص و مدیریت COPD تعریف شد.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم خلاصه‌ها و متن کامل مطالعات واجد شرایط را مرور کرده، داده‌ها را استخراج کرده، و خطر سوگیری (bias) مطالعات وارد شده را ارزیابی کردند. در جایی که امکان‌پذیر بود متاآنالیزها را انجام داده و از مدل‌های اثرات-تصادفی برای به دست آوردن تخمین‌های خلاصه تاثیر استفاده کردیم (تفاوت‌های میانگین (MDs) با 95% فواصل اطمینان (CIs)). سنتز به شکل نقل قول (narrative) زمانی انجام شد که انجام متاآنالیز امکان‌پذیر نبود. قطعیت کلی شواهد را برای هر پیامد با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم. پیامدهای اولیه عبارت بودند از: 1) نسبتی از موارد تائید تشخیص COPD با اسپیرومتری؛ 2) نسبتی از بیماران مبتلا به COPD مراجعه‌کننده به، مشارکت‌کننده یا تکمیل‌کننده توانبخشی ریوی؛ و 3) نسبتی از بیماران مبتلا به COPD که داروهای تنفسی هم‌سو و سازگار مطابق با دستورالعمل بالینی برایشان تجویز شد.
تعداد 38 مطالعه (22 مورد RCT خوشه‌ای و 16 مورد RCT) را شناسایی کردیم که شامل 4936 متخصص سلامت (گزارش‌شده در 19/38 مطالعه) و 71,085 شرکت‌کننده بیمار (گزارش‌شده در 25/38 مطالعه) بودند. سی-شش مطالعه وارد شده مداخلات را در برابر مراقبت معمول بررسی کردند؛ هفت مطالعه هم‌چنین گزارشی را از مقایسه بین دو یا چند مداخله به عنوان بخشی از یک RCT با طراحی سه- تا پنج-بازویی ارائه کردند.
طیف وسیعی از مداخلات ساده تا پیچیده در سراسر مطالعات مورد استفاده قرار گرفتند، با ویژگی‌های مداخله مشترک و شایع از جمله آموزش ارائه‌شده به متخصصان سلامت از طریق جلسات آموزشی، کارگاه‌ها یا ماژول‌های آنلاین (31 مطالعه)، ارائه ابزارهای پشتیبانی عملی، کیت‌ها و/یا الگوریتم‌های ابزار (10 مطالعه)، ارائه دستورالعمل‌های بالینی (نه مطالعه) و آموزش در مورد اسپیرومتری (پنج مطالعه). متخصصان سلامت که هدف مداخلات قرار گرفتند عموما فقط پزشکان عمومی (20 مطالعه) یا در ترکیب با پرستاران یا متخصصین سلامت وابسته (allied health professionals) (هشت مطالعه) بودند، و اکثر مطالعات در کلینیک‌های پزشکان عمومی انجام شدند.
سوگیری عملکرد برای 33 مطالعه در سطح بالایی قرار داشت. هم‌چنین به خطر سوگیری‌های انتخاب، تشخیص، ریزش نمونه (attrition) و گزارش‌دهی برخورد کردیم، اگرچه میزان هر یک در مطالعات متفاوت بود.
شواهد اثربخشی برای هر سه نقطه پایانی اولیه ارزیابی شده مبهم بود: 1) نسبتی از تائید تشخیص COPD با اسپیرومتری (از چهار مطالعه‌ای که این پیامد را گزارش کردند، دو مطالعه از مداخله حمایت کردند)؛ 2) نسبتی از بیماران مبتلا به COPD که به آنها مراجعه می‌کنند، در توانبخشی ریوی شرکت می‌کنند یا آن را کامل می‌کنند (از چهار مطالعه‌ای که این پیامد را گزارش کردند، دو مطالعه از مداخله حمایت کردند)؛ و 3) نسبتی از بیماران مبتلا به COPD که داروهای تنفسی مطابق با توصیه‌های دستورالعمل بالینی برایشان تجویز شد (12 مطالعه این پیامد را گزارش کردند، اکثریت چندین کلاس دارویی را ارزیابی کرده و به یک تاثیر مختلط رسیدند). علاوه بر این، شواهدی با کیفیت پائین و خطر بالقوه سوگیری، تفسیر یافته‌ها را دشوارتر می‌کند.
شواهدی با کیفیت متوسط (به دلیل نگرانی از خطر سوگیری کاهش یافت) نشان می‌دهد که مداخلات آموزشی برای متخصصین سلامت احتمالا نسبتی را از بیماران مبتلا به COPD واکسینه‌شده علیه آنفلوآنزا بهبود می‌بخشد (سه مطالعه) و احتمالا تاثیر کمی بر نسبتی از بیماران واکسینه‌شده علیه عفونت پنوموکوکی دارد (دو مطالعه).
شواهدی با کیفیت پائین نشان می‌دهد که مداخلات آموزشی برای متخصصین سلامت ممکن است تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر فراوانی تشدید COPD داشته باشند (10 مطالعه).
درجه بالایی از ناهمگونی در گزارش کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (HRQoL) دیده شد. شواهدی با کیفیت پائین نشان می‌دهد که ارائه مداخلات آموزشی به متخصصان سلامت ممکن است تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر HRQoL به‌طور کلی، و هنگام استفاده از ابزار HRQoL ویژه COPD، پرسشنامه تنفسی سنت جورج (St George's Respiratory Questionnaire) داشته باشند (در شش ماه؛ MD: 0.87؛ 95% CI؛ 2.51- تا 4.26؛ 2 مطالعه، 406 شرکت‌کننده، و در 12 ماه؛ MD: -0.43؛ 95% CI؛ 1.52- تا 0.67؛ 4 مطالعه، 1646 شرکت‌کننده؛ کاهش امتیاز نشان‌دهنده سلامت بهتر است).
شواهدی با کیفیت متوسط نشان می‌دهد که مداخلات آموزشی برای متخصصان سلامت ممکن است رضایت بیمار را از مراقبت بهبود بخشد (یک مطالعه).
هیچ مطالعه‌ای را شناسایی نکردیم که پیامدهای نامطلوب را گزارش کرده باشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.