سوال مطالعه مروری
ما شواهدی را بررسی کردیم که ضد-عفونی کردن بینی (تمیز کردن بینی با محصولات آنتی‌باکتریال) در پیشگیری از عفونت محل جراحی (surgical site infection; SSI) در افراد حامل باکتری استافیلوکوکوس اورئوس (S aureus) موثر و ایمن هستند یا خیر.
پیشینه
اگر باکتری حین جراحی وارد محل زخم شود، ممکن است منجر به نوعی عفونت زخم شود که عموما SSI نامیده می‌شود. SSIها یکی از شایع‌ترین اشکال عفونت‌های مرتبط با مراقبت سلامت هستند، و حدود 1 بیمار از هر 20 بیمار تحت جراحی را در بیمارستان درگیر می‌کنند. این نسبت هنگامی افزایش می‌یابد که افراد به منزل بروند. SSIها می‌توانند موجب تاخیر در التیام زخم، افزایش طول مدت بستری در بیمارستان، افزایش استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، درد غیر-ضروری و، در موارد شدید، منجر به مرگ شوند، بنابراین پیشگیری از آن‌ها یک هدف کلیدی برای خدمات سلامت است. افرادی که حامل باکتری‌هایی مانند S aureus هستند، به‌خصوص در معرض ابتلا به عفونت زخم قرار دارند. این باکتری‌ها می‌توانند در بینی ساکن شوند، و سپس به زخم جراحی منتقل شوند. افرادی که جراحی دارند، می‌توانند برای تست این باکتری از یک سوآب بینی (nasal swab) استفاده کنند، و قبل از جراحی بینی خود را با محصولات آنتی‌باکتریال (آنتی‌بیوتیک‌ها و ضد-عفونی کننده‌ها) تمیز کنند. این کار می‌تواند باعث کاهش رشد باکتری‌ها شود. ما می‌خواستیم بدانیم که ضد-عفونی کردن بینی در کاهش SSI موثر است یا خیر، و اینکه افراد در معرض این درمان، دچار عوارض جانبی مانند سوزش پوست می‌شوند یا خیر.
ویژگی‌های مطالعه
در سپتامبر 2016، کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را جست‌وجو کردیم که شامل ضد-عفونی کردن بینی برای پیشگیری از SSI بودند. دو مطالعه را با 291 شرکت‌کننده وارد کردیم، که همگی بزرگسالان تحت جراحی قلب بودند. محصولات آنتی‌باکتریال استفاده شده برای تمیز کردن بینی موپیروسین (mupirocin) (کرم آنتی‌بیوتیکی) و آنردیان (Anerdian) (محلول ضد-عفونی کننده) بودند.
نتایج کلیدی
مشخص نیست که ضد-عفونی کردن بینی تفاوتی را در نرخ SSI در افراد حامل باکتری S aureusایجاد می‌کند یا خیر. SSI ناشی از S aureus فقط در یک کارآزمایی گزارش شد و نتایج به ما اجازه نمی‌دهند که درباره تفاوت در میزان عفونت اطمینان حاصل کنیم. برخی از شرکت‌کنندگان در مطالعه آنردیان، عوارض جانبی را مانند خارش در اطراف بینی گزارش کردند، اما این عارضه جدی نبود. میزان مرگ‌ومیر در جایی که گزارش شد، اندک بود (یک مورد مرگ مستقیما با عفونت S aureus ارتباط داشت).
کیفیت شواهد
دو مطالعه‌ای را که یافتیم، شرکت‌کنندگان زیادی نداشتند و نتایج قطعی نبودند. گزارش مطالعه آنردیان اطلاعاتی را در مورد نحوه انجام کارآزمایی ارائه نکرد و این امر اطمینان را به وجود خطر سوگیری دشوار می‌کند. کیفیت مطالعه موپیروسین بهتر بود و در معرض خطر پائین سوگیری قرار داشت؛ اما تعداد اندک شرکت‌کنندگان و اثرات محدود، کیفیت نتایج را تحت تاثیر قرار می‌دهد. قطعیت شواهد مربوط به منافع و آسیب‌های بالقوه استفاده از ضد-عفونی کردن بینی برای پیشگیری از SSI در حال حاضر پائین تا بسیار پائین است. برای ارزیابی اثربخشی بالینی این درمان، انجام RCTهای بزرگ‌تر و با گزارش‌دهی بهتر مورد نیاز هستند.
این خلاصه به زبان ساده تا سپتامبر 2016 به‌روز است.
در حال حاضر شواهد دقیق به دست آمده از RCT در مورد اثربخشی بالینی ضد-عفونی کردن بینی در پیشگیری از SSI محدود است. این محدودیت مختص سوال ذکر شده در مرور ما دارد، زیرا به دنبال ضد-عفونی کردن بینی به عنوان یک مداخله تکی در شرکت‌کنندگانی بود که تحت جراحی قرار گرفته و به نام حاملین S aureus شناخته می‌شوند. ما فقط قادر به شناسایی دو مطالعه بودیم که معیارهای ورود را به این مرور داشتند و یکی از آن‌ها بسیار کوچک بوده و گزارش‌دهی ضعیفی داشت. منافع و آسیب‌های بالقوه استفاده از ضد-عفونی کننده برای پیشگیری از SSI در این گروه از افراد همچنان نامشخص باقی می‌ماند.
میزان عفونت محل جراحی در ماه اول پس از جراحی از 1% تا 5% متغیر است. با توجه به تعداد زیاد پروسیجر‌های جراحی که در سال انجام می‌شود، هزینه‌های عفونت‌های محل جراحی (surgical site infection; SSI) می‌تواند از نظر مالی و اجتماعی قابل توجه باشند. ضد-عفونی کردن بینی با آنتی‌بیوتیک‌ها یا ضد-عفونی کننده‌ها (آنتی‌سپتیک‌ها) انجام می‌شود تا خطر ابتلا به SSIها را از طریق پیشگیری از ورود ارگانیسم‌های حفره بینی به پوستی که در آن برش جراحی ایجاد خواهد شد، کاهش دهد. استافیلوکوکوس اورئوس (S aureus) در حفره بینی و پوست حاملین آن ساکن شده و می‌تواند منجر به عفونت در زخم‌های باز یا بهبود نیافته جراحی شود. S aureus پاتوژن اصلی عفونت‌زای بیمارستانی (اکتسابی از بیمارستان) در بیمارستان‌های سراسر جهان است. به نظر می‌رسد اثربخشی بالقوه ضد-عفونی کردن بینی ازS aureus بستگی به آنتی‌بیوتیک/ضد-عفونی کننده و دوز مصرف شده آن دارد؛ با این حال، مشخص نیست که ضد-عفونی کردن بینی واقعا باعث کاهش عفونت زخم پس از جراحی در حاملین S aureus می‌شود یا خیر.
ارزیابی اثرات ضد-عفونی کردن بینی در پیشگیری از عفونت‌های محل جراحی (surgical site infection; SSI) در افراد تحت جراحی که حاملین S aureus هستند.
در سپتامبر 2016، پایگاه ثبت تخصصی گروه زخم در کاکرین، پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین)، Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE (In-Process & Other Non-Indexed Citations)؛ Ovid Embase؛ و EBSCO CINAHL Plus را جست‌وجو کردیم. همچنین سه پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی و منابع مطالعات وارد شده و مرورهای سیستماتیک مربوطه را جست‌وجو کردیم. هیچ محدودیتی از نظر زبان، تاریخ انتشار یا شرایط مطالعه وجود نداشت.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) که حاملین S aureus را با هر نوعی از جراحی وارد کرده و استفاده از ضد-عفونی کننده‌های بینی را با عوامل ضد-عفونی کننده/آنتی‌بیوتیک ارزیابی کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم انتخاب مطالعه، استخراج داده‌ها، ارزیابی خطر سوگیری (bias) و ارزیابی درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) را انجام دادند.
در این مرور دو مطالعه (291 شرکت‌کننده) را برای ورود در نظر گرفتیم. این کارآزمایی‌ها به دلیل تفاوت در طول مدت پیگیری، و رژیم‌های ضد-عفونی کننده بینی، از نظر بالینی ناهمگون بودند. یک مطالعه موپیروسین (mupirocin) (2% در پایه پلی‌اتیلن گلیکول 400 و پلی‌اتیلن گلیکول 3350) را با دارونما (placebo) در بیماران تحت جراحی انتخابی قلب مقایسه کرد؛ و یک مطالعه، آنردیان (Anerdian) (آیوداین 0.45% تا 0.57% (W/V)، کلرهگزیدین استات (chlorhexidine acetate) 0.09% تا 0.11% (W/V)) را با عدم درمان در بیماران تحت جراحی قلب مقایسه کرد. کارآزمایی‌ها داده‌های محدودی را در رابطه با SSI، عوارض جانبی و پیامدهای ثانویه (به عنوان مثال SSI ناشی از S aureus، مرگ‌ومیر) گزارش کردند.
موپیروسین در مقایسه با دارونما
این مطالعه هیچ تفاوت روشنی را از نظر خطر SSI به دنبال استفاده از موپیروسین در مقایسه با دارونما نیافت (1 کارآزمایی؛ 257 شرکت‌کننده؛ خطر نسبی (RR): 1.60؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.79 تا 3.25 بر اساس 18/130 عارضه در گروه موپیروسین و 11/127 عارضه در گروه کنترل؛ شواهد با قطعیت پائین - دو سطح به دلیل عدم دقت کاهش یافت).
آنردیان در مقایسه با عدم درمان
مشخص نیست تفاوتی در خطر SSI پس از درمان با آنردیان در مقایسه با عدم درمان وجود دارد یا خیر (1 کارآزمایی؛ 34 شرکت‌کننده؛ RR: 0.89؛ 95% CI؛ 0.06 تا 13.08 بر اساس 1/18 عارضه در گروه آنردیان و 1/16 عارضه در گروه کنترل؛ شواهد با اطمینان بسیار پائین - دو سطح به دلیل عدم دقت و یک سطح به دلیل خطر سوگیری کاهش یافت).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.