سوال مطالعه مروری
با این مرور کاکرین، ما سعی کردیم بهترین راه برای کنترل بوی بد دهان، که هالیتوزیس (halitosis) نیز نامیده می‌شود، ناشی از یک بیماری درون دهان بزرگسالان، پیدا کنیم.
پیشینه
بوی بد دهان یا هالیتوزیس توسط باکتری‌های بیش از حد یا قطعات کوچک باقی‌مانده مواد‌غذایی در داخل دهان، اغلب در پشت زبان، ایجاد می‌شود. این می‌تواند نشانه یک بیماری درون دهان یا دیگر بخش‌های بدن باشد. افراد مبتلا به بوی بد دهان ممکن است اعتماد به نفس پائین داشته و احساس خجالت داشته باشند. این وضعیت می‌تواند روابط شخصی و کاری آنان را تحت تاثیر قرار دهد. در این مرور، ما نگاهی داریم به درمان‌هایی که برای بوی بد دهان به علت یک بیماری در دهان، وجود دارند و به درمان‌هایی با هدف کنترل، نه فقط پوشاندن بوی بد دهان.
ویژگی‌های مطالعه
این مرور تا 8 اپریل 2019 به‌روز است. این مرور شامل 44 مطالعه با حضور 1809 فرد 17 تا 77 سال است. این مرور یک مداخله را با مداخله دیگر، دارونما (placebo) یا گروه کنترل مقایسه کرد. مرور به هشت راه مختلف برای کنترل بوی بد دهان نگاه کرد: تمیز کردن مکانیکی (به عنوان مثال پاک کننده‌های زبان و مسواک‌ها)، جویدن آدامس، عوامل سیستمیک از بین برنده بو (به عنوان مثال عصاره قارچی که شما می‌خورید)، عوامل موضعی (به عنوان مثال ژلی که شما استفاده می‌کنید)، خمیردندان، شست‌وشوی دهان/دهانشویه، قرص‌ها، و ترکیبی از درمان‌های مختلف.
نتایج کلیدی
شواهد برای زبان‌شوی مکانیکی در برابر تمیز‌نکردن زبان، آدامس اکالیپتوس 0.6% در برابر آدامس دارونما، 1000میلی‌گرم عصاره قارچ در برابر دارونما، ژل hinokitiol در برابر ژل دارونما، خمیر دندان 0.3% تریکلوزان (triclosan) در برابر خمیر دندان کنترل، دهانشویه حاوی کلرهگزیدین و زینک استات در برابر دهانشویه دارونما، و مسواک زدن به همراه دهانشویه cetylpyridium دربرابر مسواک زدن، بسیار نامطمئن بودند.
اثرات مضر ناشی از مداخلات مختلف به‌طور واضح گزارش نشدند یا مهم نبودند.
قطعیت شواهد
سطح قطعیتی که ما در این یافته‌ها داشتیم، پائین تا بسیار پائین بود. این امر به دلیل خطر نامشخص سوگیری (bias) و تعداد کم افرادی بود که در کارآزمایی‌های وارد شده، مورد مطالعه قرار گرفتند.
نتیجه‌گیری
ما شواهد کافی نداریم که بگوئیم کدام مداخله برای کنترل بوی بد دهان بهتر کار می‌کند.
ما شواهدی را با قطعیت بسیار پائین برای حمایت از اثر‌بخشی مداخلات برای مدیریت بوی بد دهان در مقایسه با دارونما یا کنترل برای پیامدهای تست شده OLT و گزارش شده توسط بیمار پیدا کردیم. ما نتوانستیم در مورد برتری هر گونه مداخله‌ای یا مراقبت نتیجه‌گیری کنیم. RCTهای به‌خوبی برنامه‌ریزی شده با استاندارد‌سازی مداخلات باید انجام شوند.
هالیتوزیس (halitosis) یا بوی بد دهان، علامتی است که در آن بوی تنفس به‌طرز محسوسی ناخوشایند بوده و در اثر بیماری زمینه‌ای یا سیستمیک ایجاد می‌شود. حدود 50% تا 60% از جمعیت جهان دچار این مشکل شده‌اند که می‌تواند منجر به انگ اجتماعی (social stigma) و از دست دادن اعتماد به نفس افراد شود. مداخلات متعددی برای کنترل بوی بد دهان، از دهانشویه‌ها و خمیردندانها گرفته تا لیزرها، مورد آزمایش قرار گرفته‌اند. این مرور جدید کاکرین، مرور‌های منتشر شده قبلی کاکرین را در مورد پاک کردن زبان و شست‌وشوی دهان برای هالیتوزیس در هم ادغام می‌کند.
اهداف این مرور ارزیابی اثرات مداخلات مختلف مورد استفاده برای کنترل هالیتوزیس ناشی از فقط بیماری‌های دهان بود. ما مطالعاتی را از مرور خارج کردیم که شامل بیماران مبتلا به هالیتوزیس، ثانویه به بیماری سیستمیک و مداخلات پوشاننده هالیتوزیس بودند.
متخصص اطلاعات سلامت دهان در کاکرین، بانک‌های اطلاعاتی زیر را جست‌وجو کرد: پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه سلامت دهان در کاکرین (تا 8 اپریل 2019)؛ پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL؛ 2019، شماره 3) در کتابخانه کاکرین (جست‌وجو شده در 8 اپریل 2019)؛ MEDLINE Ovid (1946 تا 8 اپریل 2019)؛ و Embase Ovid (1980 تا 8 اپریل 2019). ما همچنین LILACS BIREME (1982 تا 19 اپریل 2019)، بانک اطلاعاتی ملی مجلات پزشکی هند (1985 تا 19 اپریل 2019)، OpenGrey (1992 تا 19 اپریل 2019)، وCINAHL EBSCO (1937 تا 19 اپریل 2019) را جست‌وجو کردیم. پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی در حال انجام مؤسسات ملی سلامت ایالات متحده ClinicalTrials.gov (8 اپریل 2019)، پلت‌فرم پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (8 اپریل 2019)، ISRCTN registry (19 اپریل 2019)، پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی - هند (19اپریل 2019)، برای کارآزمایی‌های در حال انجام جست‌وجو شدند. ما همچنین منابع متقاطع مطالعات وارد شده و مرور‌های سیستماتیک منتشر شده را در مورد این موضوع جست‌وجو کردیم. هنگام جست‌وجو در بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی، هیچ محدودیتی از نظر زبان یا تاریخ انتشار اعمال نشد.
ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (RCTs) را وارد کردیم که بزرگسالان بالای 16سال و هر‌گونه مداخله‌ای را برای مدیریت بوی بد دهان در مقایسه با دیگر مداخلات یا دارونما (placebo)، یا عدم مداخله بررسی کردند. مداخلات فعال یا کنترل‌ها، به مدت بیش از حداقل یک هفته و بدون محدودیت زمانی تجویز شدند. ما کارآزمایی‌های شبه-تصادفی‌سازی شده، کارآزمایی‌هایی که نتایج کمتر از یک هفته پیگیری را مقایسه کردند و مطالعاتی که شامل پریودونتیت پیشرفته بودند، خارج کردیم.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را انتخاب کردند، داده‌ها را استخراج و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. ما تفاوت‌های میانگین (MDs) را برای داده‌های پیوسته با 95% فاصله اطمینان (CI) برآورد کردیم. ما قطعیت شواهد را با استفاده از رویکرد GRADE ارزیابی کردیم.
ما 44 کارآزمایی را با 1809 شرکت‌کننده وارد مرور کردیم که یک مداخله را با دارونما یا کنترل مقایسه کردند. سن شرکت‌کنندگان از 17 تا 77 سال متغیر بود. بسیاری از کارآزمایی‌ها، پیگیری کوتاه‌مدت را گزارش کردند (از یک هفته تا چهار هفته). فقط یک کارآزمایی پیگیری طولانی‌مدت را گزارش کرد (سه ماه).
سه مطالعه در معرض خطر کلی پائین سوگیری بودند، 16 مطالعه در معرض خطر کلی بالای سوگیری و 25 تای باقی مانده در معرض خطر کلی نامشخص سوگیری بودند.
ما انواع مختلف مداخلاتی را مقایسه کردیم که به صورت دبریدمان مکانیکی، جویدن آدامس، عوامل از بین برنده بو سیستمیک، عوامل موضعی، خمیردندانها، شست‌وشوی دهان/دهانشویه، قرص‌ها، و روش‌های ترکیبی طبقه‌بندی شدند.
دبریدمان مکانیکی: برای تمیز کردن مکانیکی زبان در برابر تمیز نکردن آن، شواهد برای نمرات پیامد تست ارگانولپتیک (organoleptic test; OLT) گزارش شده توسط دندانپزشک، بسیار نامطمئن بود (MD؛ 0.20-؛ 95% CI؛ 0.34- تا 0.07-؛ 2 کارآزمایی، 46 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). هیچ داده‌ای در مورد نمره OLT گزارش شده توسط بیمار یا عوارض جانبی گزارش نشد.
جویدن آدامس: برای آدامس 0.6% اکالیپتوس در برابر آدامس دارونما، شواهد برای پیامد نمرات OLT گزارش شده توسط دندانپزشک، بسیار نامطمئن بود (MD؛ 0.10-؛ 95% CI؛ 0.31- تا 0.11؛ 1 کارآزمایی، 65 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت بسیار پائین). هیچ داده‌ای در مورد نمره OLT گزارش شده توسط بیمار یا عوارض جانبی گزارش نشد.
عوامل بی‌بو کننده سیستمیک: برای 1000 میلی‌گرم champignon در برابر دارونما، شواهد برای پیامد نمرات مقیاس آنالوگ بصری (VAS) گزارش شده توسط بیمار، بسیار نامطمئن بود (MD؛ 1.07-؛ 95% CI؛ 14.51- تا 12.37؛1 کارآزمایی؛ 40 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت بسیار پائین). هیچ داده‌ای در مورد نمره OLT گزارش شده توسط دندانپزشک یا عوارض جانبی گزارش نشد.
عوامل موضعی: در مورد ژل hinokitiol در برابر ژل دارونما، شواهد برای پیامد نمرات OLT گزارش شده توسط دندانپزشک بسیار نامطمئن بود (MD؛ 0.27-؛ 95% CI؛ 1.26- تا 0.72، 1 کارآزمایی، 18 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت بسیار پائین). هیچ داده‌ای در مورد نمره OLT گزارش شده توسط بیمار یا عوارض جانبی گزارش نشد.
خمیردندان: در مورد خمیردندان تریکلوزان 0.3% در برابر خمیردندان کنترل، شواهد برای پیامد نمرات پیامد OLT گزارش شده توسط دندانپزشک، بسیار نامطمئن بود (MD؛ 3.48-؛ 95% CI؛ 3.77- تا 3.19-؛ 1کارآزمایی، 81 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت بسیار پائین). هیچ داده‌ای در مورد نمره OLT گزارش شده توسط بیمار یا عوارض جانبی گزارش نشد.
شست‌وشوی دهان/ دهانشویه: در مورد دهانشویه کلرهگزیدین و زینک استات در برابر دهانشویه دارونما، شواهد برای پیامد نمرات OLT گزارش شده توسط دندانپزشک بسیار نامطمئن بود (MD؛ 0.20-؛ 95% CI؛ 0.58- تا 0.18، 1 کارآزمایی، 44 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت بسیار پائین). هیچ داده‌ای در مورد نمره OLT گزارش شده توسط بیمار یا عوارض جانبی گزارش نشد.
قرص‌ها: هیچ اطلاعاتی در مورد پیامدهای کلیدی برای این مقایسه گزارش نشد.
روش‌های ترکیبی: برای مسواک زدن به همراه دهانشویه cetylpyridium در برابر مسواک زدن، شواهد برای پیامد نمرات OLT گزارش شده توسط دندانپزشک، نامطمئن بود (MD؛ 0.48-؛ 95% CI؛ 0.72- تا 0.24-، 1 کارآزمایی، 70 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت پائین). هیچ داده‌ای در مورد نمره OLT گزارش شده توسط بیمار یا عوارض جانبی گزارش نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.