پیشینه
تجمع موم (wax) در گوش شایع است. این امر می‌تواند برای بیمار ناخوشایند باشد و موجب مشکلات شنوایی شود. قطره‌های گوشی به عنوان یک ابزار بالقوه برای نرم کردن موم و پیشگیری از نیاز به درمان بیشتر مانند شستشوی گوش مطالعه شده‌اند. این مرور بررسی می‌کند که کدام درمان (قطره‌ها یا اسپری‌هایی با پایه روغن و آب) می‌تواند به برطرف شدن تجمع موم کمک کند.
ویژگی‌های مطالعه
ما در مارچ 2018 به دنبال کارآزمایی‌های بالینی جست‌وجو کردیم که از قطره‌ها گوشی برای کمک به نرم شدن و تخلیه تجمع موم گوش در گوش‌های بیماران استفاده کرده بودند. ما 10 مطالعه را با مجموع 623 شرکت‌کننده یافته و وارد کردیم. با این حال، فقط شش مطالعه از این مطالعات، داده‌هایی را فراهم کردند که می‌توانستیم پیامد اولیه خود را یعنی نسبتی از بیماران را با پاک‌سازی کامل موم گوش تجزیهوتحلیل کنیم. این شش مطالعه شامل مجموعا 360 شرکت‌کننده، هم کودک و هم بزرگسال (از هر سنی)، با انسداد نسبی یا کامل کانال گوش خارجی با موم گوش بودند.
نتایج اصلی
10 مطالعه وارد شده، به بررسی قطره‌هایی با پایه روغنی (تری‌اتانول‌آمین پلی‌پپتید (triethanolamine polypeptide)، روغن بادام، بنزوکائین (benzocaine)، کلروبوتانول (chlorobutanol))، قطره‌هایی با پایه آبی (دوکوزات سدیم (docusate sodium)، کربامید پروکساید (carbamide peroxide)، فنازون (phenazone)، کولین سالیسیلات (choline salicylate)، پروکساید اوره (urea peroxide)، پتاسیم کربنات (potassium carbonate))، سالین (آب نمک) یا آب به‌تنهایی یا عدم درمان پرداختند.
فقط یک مطالعه استفاده از قطره‌ها را با یک ماده فعال با عدم استفاده از آنها مقایسه کرد. قطره‌ها ممکن است به افزایش نسبتی از گوش‌های پاک‌شده از موم از 1 مورد در هر 20 بیمار (در صورتی که کاری انجام نگیرد) تا حدود 1 مورد در هر 5 بیمار (در صورت استفاده از قطره‌ها) کمک کنند.
ما شواهدی را نیافتیم که قطره‌هایی با پایه آبی یا با پایه روغنی، هیچ‌گونه تفاوتی را با سالین یا آب داشته باشند. با این وجود، هیچ شواهدی را نیز نیافتیم که آب یا سالین بهتر از انجام ندادن کاری باشد.
عوارض جانبی شایع نبودند. کم‌تر از 30 بیمار دچار عوارض جانبی هنگام استفاده از قطره‌ها شدند و آنها خفیف بودند (مانند تحریک‌پذیری یا درد اندک، یا بوی ناخوشایند). هیچ موردی از عارضه جانبی جدی توسط شرکت‌کنندگان ذکر نشد.
کیفیت شواهد
ما کیفیت شواهد مطالعات را با بهره‌گیری از چهار سطح ارزیابی کردیم: کیفیت بسیار پائین، پائین، متوسط یا بالا. شواهد با کیفیت بالا به معنای این است که اعتماد زیادی به این نتایج داریم. شواهد با کیفیت بسیار پائین به معنای عدم قطعیت زیاد درباره نتایج است. برای پاک‌سازی موم، شواهد را در سطح پائین رتبه‌بندی کردیم. سطح کیفیت شواهد را برای عوارض جانبی در سطح پائین ارزیابی کردیم.
نتیجه‌گیری‌ها
ما دریافتیم که استفاده از قطره‌های گوش، زمانی که دچار انسداد نسبی یا کامل کانال گوش هستید، می‌تواند به تخلیه موم گوش از گوش شما کمک کند. روشن نیست که یک نوع قطره برتری نسبت به دیگری دارد یا قطره‌های محتوی ماده فعال بهتر از آب یا آب نمک هستند یا خیر.
اگرچه هدف تعدادی از مطالعات، ارزیابی این موضوع بود که یک نوع سرومنولیتیک مؤثرتر از دیگری است یا خیر، هیچ شواهدی با کیفیت بالا وجود ندارد که یک نتیجه‌گیری قاطع را امکان‌پذیر سازد و این پاسخ نامشخص باقی می‌ماند.
یک مطالعه تکی نشان می‌دهد که ریختن قطره‌های گوشی به مدت پنج روز می‌تواند منجر به احتمال بیشتر پاک‌سازی کامل موم نسبت به عدم درمان شود. با این حال، نمی‌توانیم نتیجه بگیریم که یک نوع درمان فعال، مؤثرتر از دیگری است و هیچ شواهدی از تفاوت در اثربخشی بین درمان‌های فعال با پایه روغنی و با پایه آبی وجود نداشت.
شواهدی که نشان دهد استفاده از سالین یا آب به‌تنهایی بهتر یا بدتر از سرومنولیتیک‌های تولید‌شده تجاری است، وجود ندارد. هم‌چنین هیچ شواهدی حاکی از بهتر بودن استفاده از سالین یا آب به‌تنهایی نسبت به عدم درمان در دست نیست.
موم گوش (cerumen)، ترشح طبیعی بدن است که می‌تواند در صورت مسدود کردن کانال گوش، مشکل‌ساز شود. نشانه‌های مرتبط با موم (مانند ناشنوایی و درد) میان شایع‌ترین دلایل بیماران برای مراجعه به بخش مراقبت اولیه با مشکل گوش قرار دارند.
موم بخشی از مکانیسم خود تمیز-کنندگی (self‐cleaning) گوش است و معمولا به صورت طبیعی بدون ایجاد مشکل از کانال گوش به بیرون رانده می‌شود. هنگامی‌که این مکانیسم به درستی انجام نشود، موم در کانال انباشته شده و می‌تواند فشرده شود؛ ممکن است نیاز به مداخلات برای تحریک تخلیه آن وجود داشته باشد. استفاده از قطره‌های گوشی یکی از این روش‌ها است. مایعات مورد استفاده برای تخلیه و نرم کردن موم از انواع مختلفی هستند: ترکیبات با پایه روغنی (مانند روغن زیتون یا بادام)؛ ترکیبات با پایه آبی (مانند بی‌کربنات سدیم یا خود آب)؛ ترکیبی از آنها یا محلول‌های غیر-آبی و غیر-روغنی مثل کربامید پروکساید (carbamide peroxide) (ترکیب هیدروژن پروکساید-اوره (hydrogen peroxide-urea)) و گلیسرول.
ارزیابی اثرات قطره‌های گوشی (یا اسپری‌ها) برای تخلیه یا کمک به تخلیه موم گوش در بزرگسالان و کودکان.
در پایگاه ثبت کارآزمایی‌های ENT کاکرین؛ پایگاه ثبت مطالعات کاکرین؛ PubMed؛ Ovid Embase؛ CINAHL؛ Web of Science؛ ClinicalTrials.gov؛ ICTRP و منابع بیشتر برای یافتن کارآزمایی‌های منتشر شده و منتشر نشده جست‌وجو کردیم. تاریخ آخرین جست‌وجو، 23 مارچ 2018 بود.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) که در آنها یک سرومنولیتیک (cerumenolytic) با عدم درمان، آب یا سالین، یک درمان مایع جایگزین (روغن یا روغن بادام) یا سرومنولیتیک دیگر در بزرگسالان یا کودکان دچار انسداد یا موم گوش فشرده شده مقایسه شدند.
از روش‌های استاندارد روش‌شناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم. پیامدهای اولیه شامل 1) نسبتی از بیماران (یا گوش‌ها) با پاک‌سازی کامل موم گوش و 2) عوارض جانبی (ناراحتی، تحریک‌پذیری یا درد) بودند. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از: میزان پاک‌سازی موم؛ نسبتی از افراد (یا گوش‌ها) با بهبود نشانه‌های ناشی از موم؛ نسبتی از افراد (یا گوش‌ها) که نیاز به مداخله بیشتر برای تخلیه موم دارند؛ موفقیت در تخلیه مکانیکی موم باقیمانده پس از درمان؛ هر عارضه جانبی ثبت‌شده دیگر و هزینه. ما از سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) جهت ارزیابی کیفیت شواهد برای هر پیامد استفاده کردیم؛ که به صورت ایتالیک نشان داده می‌شود
ما 10 مطالعه را با 623 شرکت‌کننده (900 گوش) انتخاب کردیم. مداخلات شامل درمان‌هایی با پایه روغنی (تری‌اتانول‌آمین پلی‌پپتید (triethanolamine polypeptide)، روغن بادام، بنزوکائین (benzocaine)، کلروبوتانول (chlorobutanol))، درمان‌هایی با پایه آبی (دوکوزات سدیم (docusate sodium)، کربامید پروکساید، فنازون (phenazone)، کولین سالیسیلات (choline salicylate)، پروکساید اوره (urea peroxide)، پتاسیم کربنات)، سایر مقایسه‌گرهای فعال (مانند سالین یا آب به‌تنهایی) و عدم درمان بودند. نه مورد از مطالعات، بیش از 15 سال طول کشیدند.
خطر سوگیری (bias) کلی در طول 10 مطالعه وارد شده، پائین یا نامشخص بود.
پیامد اولیه: نسبت بیماران (یا گوش‌ها) با پاک‌سازی کامل موم گوش
شش مطالعه (360 مطالعه؛ 491 گوش)، داده‌های کمّی ارائه کرده و در متاآنالیز ما گنجانده شدند.
درمان فعال در مقابل عدم درمان
فقط یک مطالعه این مقایسه را مورد توجه قرار داد. نسبتی از گوش‌ها با پاک‌سازی کامل موم گوش پس از پنج روز درمان در گروه درمان فعال (22%) در مقایسه با گروه عدم درمان (5%) بالاتر بود (خطر نسبی (RR): 4.09؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.00 تا 16.80؛ یک مطالعه؛ 117 گوش؛ NNTB = 8) (شواهد با کیفیت پائین).
درمان فعال در برابر آب یا سالین
ما هیچ شواهدی را از تفاوت در نسبتی از بیماران (یا گوش‌ها) با پاک‌سازی کامل موم گوش هنگام مقایسه گروه درمان فعال با گروه آب یا سالین نیافتیم (RR: 1.47؛ 95% CI؛ 0.79 تا 2.75؛ سه مطالعه؛ 213 شرکت‌کننده؛ 257 گوش) (شواهد با کیفیت پائین). دو مطالعه از قطره‌ها به مدت پنج روز استفاده کردند، اما یک مطالعه فقط قطره‌ها را برای 15 دقیقه تجویز کرد. زمانی که این مطالعه را از تجزیهوتحلیل حساسیت خارج کردیم، نتیجه را تغییر نداد.
آب یا سالین در مقابل عدم درمان
این مقایسه فقط در یک مطالعه که در بالا ذکر شد، انجام شد (درمان فعال در برابر عدم درمان) و هیچ شواهدی را از تفاوت در نسبتی از گوش‌های با پاک‌سازی کامل موم در مقایسه آب یا سالین با عدم درمان پس از پنج روز وجود نداشت (RR: 4.00؛ 95% CI؛ 0.91 تا 17.62؛ یک مطالعه؛ 76 گوش) (شواهد با کیفیت پائین).
درمان فعال A در مقابل درمان فعال B
مطالعات تکی زیادی، مقایسه‌های سر-به-سر (head-to-head) را بین دو درمان فعال ارزیابی کردند. ما هیچ شواهدی را از برتری یکی در مقابل دیگری نیافتیم.
تجزیهوتحلیل زیر‌گروه درمان‌های فعال با پایه روغنی در مقابل درمان‌های فعال با پایه غیر-روغنی
ما شواهدی را از اختلاف در این پیامد در مقایسه درمان‌های با پایه روغنی با درمان‌های فعال با پایه غیر-روغنی پیدا نکردیم.
پیامد اولیه: عوارض جانبی : ناراحتی، التهاب یا درد
فقط هفت مطالعه برای سنجش این پیامد برنامه‌ریزی و آن را گزارش کردند. فقط دو مورد (141 شرکت‌کننده؛ 176 گوش) داده‌های قابل استفاده‌ای را ارائه دادند. شواهدی از تفاوت چشمگیر در تعداد عوارض جانبی بین انواع قطره‌های گوشی در این دو مطالعه وجود نداشت. ما پنج مطالعه باقیمانده را به صورت روایت‌گونه (narrative) خلاصه کردیم. همه رخدادها خفیف بوده و در کم‌تر از 30 شرکت‌کننده میان هفت مطالعه گزارش شدند (شواهد با کیفیت پائین).
پیامدهای ثانویه
سه مطالعه، عوارض جانبی «دیگر» را گزارش کردند (تعداد مطالعات برنامه‌ریزی‌شده برای گزارش این موضوع، نامشخص است). اطلاعات موجود محدود بوده و شامل گزارش‌های گاه‌به‌گاه از سرگیجه، بوی نامطبوع، وزوز گوش و کاهش شنوایی بود. اختلاف معناداری بین گروه‌ها گزارش نشد. هیچ مورد اورژانسی یا عوارض جانبی جدی در هیچ‌کدام از 10 مطالعه ذکر نشد.
اطلاعات بسیار محدودی درباره پیامدهای ثانویه باقیمانده ما وجود داشت یا اطلاعاتی به دست نیامد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.