موضوع چیست؟
شیر مادر مزایای بسیاری دارد، برخی از این مزایا شامل حفاظت نوزاد در مقابل بیماری‌های التهابی روده، ریه‌ها یا گوش‌ها و هم‌چنین حفاظت نوزاد در برابر مشکلات سلامت طولانی-مدت مانند دیابت و چاقی است، هم‌چنین شیر مادر موجب بهبود قوای شناختی می‌شود و مادر را در برابر سرطان پستان محافظت می‌کند. نرخ شیر مادر در زنانی با چند-قلویی نسبت به زنان با تک‌قلویی پائین‌تر است. با این حال چالش‌هایی برای شیر مادر در چند-قلویی (دو قلو، سه قلو یا بیشتر) وجود دارد. آموزش و حمایت، تعداد زنانی را که از شیر مادر برای نوزادانشان استفاده کرده‌اند افزایش داده و مدت استفاده از شیر مادر را برای یک نوزاد ترم و سالم بهبود بخشیده است. این آموزش و حمایت می‌تواند توسط مراقبین غیر-حرفه‌ای یا متخصصان سلامت ارائه شود. می‌تواند هنگام بارداری یا پس از زایمان انجام شود.
مادرانی که چند-قلویی داشته‌اند ممکن است با چالش‌های زیادی برای شیر دادن به نوزادانشان روبه‌رو باشند و در نتیجه نیازمند توصیه‌ها و حمایت‌های اضافی هستند. لازم است که در دفعات متعدد شیر دهند، نیازهای بالقوه متفاوت نوزادان را هماهنگ کنند یا لازم است شیر خود را بدوشند و تغذیه بچه‌ها را با روش‌های مختلف، انجام دهند. احتمال بیشتری وجود دارد که مادران زایمان زودرس داشته باشند و نوزادانشان در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بستری شوند، این عوامل می‌تواند باعث تاخیر در شروع شیردهی یا توقف شیردهی شود.
چرا این موضوع مهم است؟
شیر مادر به سلامت و رشد نوزاد کمک می‌کند. زایمان بیش از یک نوزاد در یک بارداری چالش‌هایی را برای شیر دادن مادر ایجاد می‌کند. هم‌چنین احتمال دارد مادران این نوزادان از گزینه‌های دیگر مانند دوشیدن شیر توسط خود مادران، استفاده از شیر مادر اهدا کننده یا غنی‌سازی شیر و روش‌های متفاوت تغذیه کمکی استفاده کنند. برخی مادران ممکن است شیر دوشیده شده مادر را ترجیح دهند چون آنها می‌توانند درباره حجم شیر برای تغذیه مطمئن باشند و هم‌چنین با این روش می‌توانند به دیگران اجازه دهند تا در شیردهی نوزادانشان کمک کنند. ما می‌خواستیم دریابیم که آموزش و حمایت به شیردهی مادران با چند-قلویی کمک می‌کند یا خیر.
ما چه شواهدی به دست آوردیم؟
برای یافتن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده در 30 جون 2016 و 1 جولای 2016 به جست‌وجو پرداختیم و 10 مطالعه (23 گزارش) را برای ورود به این مرور یافتیم. تمام مطالعات آموزش و حمایت را برای همه مادران انجام داده بودند و اختصاص به مادران با چند-قلویی نداشت، این نکته موضوعات روش‌شناسی را برای بررسی اختصاصی تولدهای چند-قلویی مطرح می‌کند. کارآزمایی‌ها 5787 زن را ثبت‌نام کرده بودند (این ثبت‌نام شامل 512 زنی که به عنوان بخشی از یک کارآزمایی خوشه‌ای-تصادفی‌سازی شده مصاحبه شده بودند نیز می‌شد). تعداد نوزادان از بارداری‌های چند-قلویی پائین بود و هیچ یک از مطالعات تعداد کافی را از نوزادان ارائه نمی‌داد تا اطلاعاتی را درباره چگونگی کارکرد مداخلات برای مادران با چند-قلویی فراهم کند. چندین مشکل نیز با چگونگی انجام مطالعات وجود داشت از جمله اینکه زنان می‌دانستند در گروهی قرار دارند که حمایت را دریافت می‌کند.
نویسندگان دو مطالعه یافته‌های خودشان را درباره زنان با چند-قلویی برای ما فرستادند (42 زن به‌طور کلی). کارآزمایی‌ها این موارد را مقایسه کرده بودند: ویزیت پرستار در خانه در برابر مراقبت معمول (15 زن)، مشاوره تلفنی در برابر مراقبت معمول (27 زن). آنها تعداد زنانی را که تغذیه انحصاری با شیر مادر یا تغذیه با شیر مادر را پیش از چهار هفته پس از زایمان و پیش از شش ماه متوقف کرده بودند، بررسی کردند و هیچ بهبودی آشکاری با مداخله وجود نداشت. همه 15 زن در یک مطالعه و 25 زن از 27 زن در مطالعه دیگر شیر دادن را شروع کرده بودند. اطلاعاتی درباره دوشیدن شیر توسط خود مادر از پستان‌ها وجود نداشت. معیارهای پیامد دیگری که گزارش شده بود عبارت بود از: معیار رضایت مادر در یک مطالعه با 15 زن که البته این تعداد برای نتیجه‌گیری کردن کافی نبودند. هیچ حادثه جانبی گزارش نشد.
این یافته‌ها چه معنایی دارند؟
ما نتوانستیم هیچ نتیجه‌گیری از شواهد ارائه شده توسط کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده درباره اثر کمکی آموزش و حمایت در مادران با چند-قلویی انجام دهیم. هیچ یک از مطالعات برای بررسی آموزش یا حمایت متناسب با زنان با چند-قلویی طراحی نشده بود. پژوهش بیشتری لازم است تا نشان دهد چه انواعی از آموزش و حمایت می‌تواند به مادران با چند-قلویی در شیر دادن به نوزادانشان کمک کند. داده‌های این نوع مطالعات باید برای زایمان‌های چند-قلویی در یک روش مناسب ارائه و تجزیه‌وتحلیل شوند.
ما شواهدی از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده درباره اثربخشی آموزش و حمایت از شیردهی برای زنانی با دو قلویی یا چند-قلویی یا روش موثری برای آموزش و حمایت آنها پیدا نکردیم. شواهد درباره بهترین شیوه برای انجام مداخلات، زمان مراقبت، یا بهترین شخص برای انجام مداخله وجود ندارد. انجام مطالعاتی به اندازه کافی قوی با طراحی مناسب و خوب برای بررسی مداخلات انجام شده برای زنان با دو قلویی یا چند-قلویی لازم است تا مشخص شود که چه انواعی از آموزش و حمایت برای این مادران در شیر دادن به نوزادانشان موثر است.
نرخ تولد چند-قلویی در سراسر جهان افزایش یافته که با افزایش عوارض و مراقبت‌های بیمارستانی بیشتر، اغلب به دلیل نارس بودن نوزادان همراه است. در حالی که شواهدی قوی درباره خطرات ندادن شیر مادر وجود دارد، با این حال نرخ شیردهی در زنانی که چند-قلو داشته‌اند کمتر از زنانی بوده که تک‌قلو داشته‌اند. شیر دادن به بیش از یک نوزاد به دلیل مشکلات ناشی از زایمان یا نارس بودن نوزادان ممکن است چالش‌برانگیز باشد. خواسته‌های اضافی مادر به دلیل شیردهی مکرر، هماهنگ کردن نیازهای نوزادان یا بستری در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان می‌تواند موجب شروع شیردهی با تاخیر یا حتی توقف زودهنگام شیردهی شود. گزینه‌های جایگزین مانند استفاده از شیر اهدا کننده (donor milk) مثلا استفاده از دایه یا شیر مادران دیگر (دوشیدن شیر توسط خود مادر از پستان‌ها (breast milk expression)) یا روش‌های مختلف تغذیه تکمیلی (supplementary feeding) ممکن است مد نظر قرار بگیرد. حمایت و آموزش شیردهی، مدت زمان سپری شده برای شیردهی را برای نوزادان ترم و سالم و هم‌چنین در مادران‌شان بهبود می‌بخشد، با این حال درباره مداخلات موثر برای حمایت از زنانی که دوقلویی یا چند-قلویی داشته‌اند، شواهدی وجود ندارد.
ارزیابی اثربخشی آموزش و حمایت از شیردهی در زنانی که دو قلو یا چند-قلو داشته‌اند.
ما این بانک‌های اطلاعاتی را جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت کارآزمایی‌های مربوط به گروه بارداری و زایمان در کاکرین (30 جون 2016)، ClinicalTrials.gov (30 جون 2016)، پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (ICTRP) (1 جولای 2016)، فهرست مرورهای خارج شده کاکرین از مرورهای تک‌قلویی مشابه و فهرست منابع مطالعات بازیابی شده.
معیار انتخاب ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی یا شبه-تصادفی‌سازی شده‌ای بود که در آنها آموزش اضافی و حمایت از شیردهی را در زنانی که دو قلو یا چند-قلو داشتند، مقایسه کرده بود.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود و خطر سوگیری (bias) ارزیابی کرده، داده‌ها را استخراج و دقت آنها را کنترل کردند. کیفیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم، با این حال قادر نبودیم هیچ داده‌ای را تجزیه‌وتحلیل کنیم.
ما 10 کارآزمایی را یافتیم (23 گزارش) که در آنها آموزش و حمایت از شیردهی در زنان با دو قلویی یا چند-قلویی بررسی شده بود. کیفیت شواهد مخلوط بود، خطر سوگیری عمدتا بالا یا نامشخص بود. کورسازی زنان یا پرسنل در تخصیص گروه برای این مداخله مشکل است، بنابراین در همه مطالعات خطر بالای سوگیری عملکرد و خطر بالا یا نامشخص سوگیری تشخیص وجود داشت. در این کارآزمایی‌ها 5787 زن ثبت‌نام کرده بودند ( شامل 512 زنی که به عنوان بخشی از یک کارآزمایی خوشه‌ای-تصادفی‌سازی شده مصاحبه شده بودند)؛ از این تعداد، فقط داده‌های دو مطالعه با 42 زن مد نظر قرار گرفت که دو قلویی یا چند-قلویی داشتند. هیچ یک از مطالعات به طور خاص برای زنان با بیش از یک نوزاد طراحی نشده و پیامدها برای چند-قلویی به طور مجزا برای هر نوزاد گزارش نشده بود. به دلیل کمبود شواهد و قالبی که در آنها داده‌ها گزارش شده بود، یک توصیف روایت‌گونه (narrative) از داده‌ها ارائه شد، هیچ تجزیه‌وتحلیلی در این مرور صورت نگرفت و ما قادر نبودیم شواهد را رتبه‌بندی کنیم ( با استفاده از رویکرد GRADE).
در دو کارآزمایی داده‌هایی درباره زنان چند-قلو وجود داشت که این مقایسه‌ها در آنها انجام شده بود: مقایسه ویزیت پرستار در خانه در برابر مراقبت معمول (15 زن)، مقایسه مشاوره تلفنی در برابر مراقبت معمول (27 زن). تعداد زنانی که شیردهی را آغاز کرده بودند گزارش شده بود (همه 15 زن در یک مطالعه و 25 زن از 27 زن در مطالعه دیگر). توقف شیردهی پیش از چهار تا شش هفته پس از زایمان، توقف تغذیه انحصاری با شیر مادر پیش از چهار تا شش هفته پس از زایمان، توقف هر نوع شیردهی پیش از شش ماه پس از زایمان و توقف تغذیه انحصاری با شیر مادر پیش از شش ماه پس از زایمان، به طور صریح گزارش نشده بود، داده‌های موجود برای نتیجه‌گیری معنادار از داده‌های بقا کافی نبودند.
توقف دوشیدن شیر توسط خود مادر پیش از چهار تا شش هفته پس از زایمان وتوقف دوشیدن شیر توسط خود مادر پیش از شش ماه پس از زایمان گزارش نشده بود. معیارهای رضایت مادر در یک مطالعه با 15 زن گزارش شده بود اما داده‌ها برای نتیجه‌گیری کردن معنادار کافی نبودند؛ هیچ پیامد ثانویه دیگری برای زنان چند-قلو در هر یک از مطالعات گزارش نشده بود. هیچ حادثه جانبی گزارش نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.