سوال مطالعه مروری
ما برای بررسی این موضوع که تغییر داروها یا رژیم غذایی نسبت به عدم مداخله در پیشگیری از تشکیل دوباره سنگهای کلیه در کودکان درمان شده (تا 18 سال) بهتر است یا خیر، این مرور را انجام دادیم.
پیشینه
کلیه کودکان زیادی به دلایل نامعلوم سنگ‌ساز بوده و نیازمند درمان است. تغییر در آنچه که آنها می‌خورند و می‌نوشند یا استفاده از داروها (یا هر دو) ممکن است به کاهش خطر تشکیل دوباره سنگهای کلیه در این کودکان کمک کند، اما ما نمی‌دانیم که اثربخشی این روش چقدر بوده و چه عوارض جانبی به دنبال دارد.
ویژگی‌های مطالعه
پژوهش‌هایی را که تا 14 فوریه 2017 منتشر شده بودند، بررسی کردیم. ما به دنبال مطالعات انجام شده روی پسرها و دختران یک تا 18 ساله‌ای بودیم که پیش از مطالعه مبتلا به سنگ کلیه بوده و بعد از درمان برای توقف تشکیل دوباره سنگ‌ها، به مدت 12 ماه از یک رژیم غذایی متفاوت یا یک دارو (یا هر دو) پیروی کرده بودند. بیشتر علاقه‌مند بودیم که در مورد تشکیل دوباره سنگ‌ها، میزان بروز عوارض جانبی و نیاز کودکان به دریافت درمان‌های بیشتر برای سنگهای کلیه، اطلاعاتی به دست آوردیم.
نتایج کلیدی
فقط یک مطالعه کوچک را شامل 125 کودکی (72 پسر و 53 دختر) که برای رفع سنگهای کلیه‌شان با استفاده از امواجی مشابه امواج حامل صدا، به اسم شاک‌ویو (shock waves) درمان شده بودند، به دست آوردیم. کلیه این کودکان به دلایل نامعلومی سنگ‌ساز بوده یا در غیر این صورت حالت نرمال داشتند. در شروع مطالعه، کلیه پنجاه‌ویک کودک هیچ سنگی نداشت و کلیه 44 کودک همواره دارای قطعات کوچکی از سنگهای باقی‌مانده بود. به بیماران یک گروه داروی خوراکی بنام سیترات پتاسیم (potassium citrate) داده شده بود، گروه دیگر تحت هیچ مداخله پزشکی خاصی قرار نگرفته بود. کودکان حدود دو سال در این مطالعه حضور داشتند.
مطالعه یافته‌های مربوط به 96 کودک را گزارش کرده بود؛ 48 کودک از هر گروه. بر مبنای این مطالعه، دریافتیم که این دارو ممکن است تشکیل دوباره سنگ‌ها را کمتر کند. با وجود این، درباره این یافته مطمئن نیستیم، زیرا مطالعه کوچک بود و کیفیت خوبی نداشت. یک نفر از هر هشت بیمار به دلیل بروز عوارض جانبی درمان را متوقف کرده بودند. ما هیچ اطلاعاتی درباره فواصل زمانی درمان کودکان برای دفع سنگ‌ها به دست نیاوردیم.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد برای کاهش تشکیل دوباره سنگ‌ها، پائین و برای بروز عوارض جانبی بسیار پائین بود. هیچ شواهدی درباره فواصل زمانی درمان کودکان برای دفع سنگ‌ها به دست نیاوردیم.
مکمل سیترات پتاسیم خوراکی ممکن است تشکیل دوباره سنگهای کلسیمی کلیه را در کودکانی که به روش SWL درمان شده‌اند، کاهش دهد؛ با وجود این، اطمینان ما به این یافته محدود است. تعداد قابل توجهی از کودکان به دلیل بروز حوادث جانبی مصرف دارو را متوقف کردند. هیچ شواهدی درباره نرخ‌های درمان مجدد وجود ندارد. نیاز به انجام کارآزمایی‌های اضافی با طراحی خوب روی کودکان مبتلا به نفرولیتیازیس ضروری است.
نفرولیتیازیس (nephrolithiasis)، یا بیماری سنگهای ادراری (urinary stone)، در کودکان منجر به موربیدیتی قابل توجهی شده و شیوع آن در جمعیت آمریکای شمالی در حال افزایش است. بنابراین، اهمیت مداخلات پزشکی و تغذیهای (medical and dietary interventions; MDI) در پیشگیری از عود سنگهای ادراری در کودکان در آرمامنتاریوم بالینی (clinical armamentarium) در حال افزایش است.
ارزیابی تاثیرات مداخلات پزشکی و تغذیهای (MDI) برای پیشگیری از سنگهای ادراری ایدیوپاتیک (idiopathic) در کودکان یک تا 18 ساله.
با استفاده از واژگان جست‌وجوی مرتبط با این مرور، بانک‌های اطلاعاتی متعدد شامل مطالعات شناسایی شده از پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده (CENTRAL؛ 2017، شماره 1)، MEDLINE OvidSP (از 1946 تا 14 فوریه 2017)؛ Embase OvidSP (از 1980 تا 14 فوریه 2017)، پورتال جست‌وجوی پایگاه ثبت بین‌المللی کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) و ClinicalTrials.gov را جست‌وجو کردیم. به علاوه، مجلات مرتبط با کلیه و مجموعه مقالات کنفرانس‌های مهم درباره کلیه را به صورت دستی جست‌وجو کرده و هشدارهای فعلی برای یادآوری هفتگی را برای یافتن مجلات منتخب در رابطه با کلیه را مرور کردیم. تاریخ آخرین جست‌وجو 14 فوریه 2017 بود. هیچ گونه محدودیت زبانی وجود نداشت.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده شامل MDI حداقل یک ساله در برابر گروه کنترل، برای پیشگیری از عود ایدیوپاتیک (غیر-سندرومیک (non-syndromic)) نفرولیتیازیس (nephrolithiasis) در کودکان.
از پروسیجرهای استاندارد روش‌شناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم. عناوین و چکیده مطالعات با استفاده از معیارهای جست‌وجو شناسایی و سپس به لحاظ ارتباط با مرور غربال شدند، پس از آن استخراج داده و ارزیابی خطر سوگیری (bias) انجام شد. کیفیت شواهد را با استفاده از درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم.
ماحصل جست‌وجو، شناسایی یک مطالعه شامل 125 کودک (72 پسر و 53 دختر) مبتلا به نفرولیتیازیس ایدیوپاتیک حاوی کلسیم و با مورفولوژی نرمال کلیوی بود که درمان اولیه را به روش لیتوتریپسی شاک‌ویو (shockwave lithotripsy; SWL) پشت سر گذاشته بودند. بیماران برای دریافت سیترات پتاسیم (potassium citrate) خوراکی به میزان 1 میلی‌اکی‌والان (mEq)/ کیلوگرم در روز به مدت 12 ماه در برابر عدم دریافت هیچ داروی خاصی یا اقدامات پیشگیرانه با نتایج گزارش شده مربوط به 96 بیمار (48 نفر در هر گروه) تصادفی‌سازی شدند. این مطالعات شامل کودکانی بودند که کلیه آنها فاقد سنگ بوده (n = 52) یا دارای قطعات باقی‌مانده‌ای از سنگ بعد از درمان به روش SWL بودند (n = 44).
پیامدهای اولیه:
درمان پزشکی ممکن است نرخ‌های عود سنگ را با خطر نسبی (RR) معادل 0.19 کاهش دهد (95% فاصله اطمینان (CI): 0.06 تا 0.60؛ شواهد با کیفیت پائین). به طوری که تعداد موارد عود سنگ به ازای هر 1000 کودک، 270 مورد کمتر بود (133 مورد کمتر تا 313 مورد کمتر). کیفیت شواهد را به دلیل وجود محدودیت‌های جدی مطالعه یکی به دلیل پنهان‌سازی تخصیص نامشخص (سوگیری انتخاب) و دیگری بالا بودن خطر سوگیری‌های عملکرد، تشخیص و ریزش نمونه (attrition bias) تا دو سطح کاهش دادیم. در حالی که داده‌های مربوط به بروز حوادث جانبی کامل نبود، آنها گزارش کرده بودند که شش نفر از 48 کودکی (12.5%) که سیترات پتاسیم دریافت کرده بودند، کارآزمایی را به دلیل بروز عوارض جانبی رها کردند. به طوری که RR معادل 13.0 بود (95% CI؛ 0.75 تا 224.53؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)؛ تخمین اندازه تاثیرگذاری مطلق قابل محاسبه نبود. سطح کیفیت شواهد را به دلیل محدودیت‌های مطالعه و عدم دقت کاهش دادیم.
هیچ اطلاعاتی درباره نرخ‌های درمان مجدد به دست نیاوردیم.
پیامدهای ثانویه:
هیچ شواهدی را درباره الکترولیت‌های سرم (serum electrolytes)، پارامترهای نمونه ادرار 24 ساعته یا مدت زمان سپری شده تا تشکیل سنگ جدید نیافتیم.
ما نتوانستیم تجزیه‌وتحلیل‌های ثانویه از پیش برنامه‌ریزی شده را انجام دهیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.