پیشینه
پژوهش‌ها نشان داده که تغذیه و رادیوتراپی بر یکدیگر تاثیر می‌گذارند. افراد مبتلا به سوءتغذیه در طول رادیوتراپی بیشتر دچار عوارض جانبی روده‌ای می‌شوند. همچنین نشان داده شده که بسیاری از افراد در طول رادیوتراپی به‌دلیل عوارض جانبی درمان، وزن خود را از دست می‌دهند. این عوارض جانبی ممکن است منجر به ایجاد وقفه در رادیوتراپی و گاهی حتی نیاز به توقف کامل آن شود. این امر می‌تواند احتمال درمان سرطان را کاهش دهد. در این مرور، متون علمی مربوط به ارائه تغذیه کمکی یا تغییرات رژیم غذایی برای بیماران پیش یا حین رادیوتراپی مورد بررسی قرار گرفت تا مشخص شود که این امر مزیتی برای کاهش نشانه‌های روده‌ای، بهبود وضعیت تغذیه و کیفیت زندگی دارد یا خیر.
ویژگی‌‌های مطالعه
در جست‌وجوی انجام‌شده در تمامی منابع مرتبط با اطلاعات پزشکی، 7558 مقاله شناسایی شدند و پس از غربالگری اولیه تمامی این مقالات، 45 مقاله به‌عنوان مقالات مناسب برای این مرور انتخاب شدند. با خواندن چکیده این 45 کارآزمایی، 10 مورد برای گنجاندن در این مرور مناسب بودند. کارآزمایی‌هایی را وارد این مرور کردیم که تاثیر یک مداخله تغذیه‌ای را در بزرگسالان 18 ساله یا بالاتر تحت رادیوتراپی رادیکال لگن به‌عنوان بخشی از درمان ضدسرطان برای بدخیمی اولیه لگن ارزیابی کردند. بیمارانی را از مطالعه خارج کردیم که دارای استوما (stomas) بوده و سابقه بیماری التهابی روده داشتند.
نتایج کلیدی
نتایج مطالعاتی که به ارزیابی این مداخلات پرداختند، نشان دادند که تغییرات رژیم غذایی، از جمله تغییر در میزان مصرفی چربی، فیبر و لاکتوز در رژیم غذایی، در طول رادیوتراپی باعث کاهش اسهال در پایان درمان شد. بااین‌حال، به نظر نمی‌رسد که این تغییرات در رژیم غذایی باعث بهبود وزن بیماران شود.
کیفیت شواهد
در حالی که برخی از تغییرات رژیم غذایی حین رادیوتراپی ممکن است با مزایایی به لحاظ کاهش اسهال برای بیماران همراه باشد، مهم است که بدانیم برخی از مطالعات مرور شده قدیمی بودند و از آن زمان تغییراتی در تکنیک رادیوتراپی ایجاد شده که ممکن است به هر حال اسهال کمتری را برای بیماران ایجاد کند. علاوه‌بر این، بسیاری از مطالعات از کیفیت پائینی برخوردار بودند و بنابراین، فقط تعداد کمی توانستند در این مرور وارد شوند. برخی از مداخلات توصیف‌شده، برای مثال، رژیم غذایی مایعات، قابل قبول نبودند زیرا بسیاری از بیماران تحمل آنها را دشوار توصیف کردند و قادر به مصرف کامل آنها نبودند.
مزایای اصلاح رژیم غذایی در طول رادیوتراپی لگن برای کاهش اسهال به اثبات رسیده است. این رژیم‌ها شامل مداخلات واحد یا ترکیبی از چربی اصلاح‌شده، محدودیت لاکتوز، محدودیت چربی و مکمل‌های فیبر بودند. ما نتوانستیم رژیم غذایی المنتال را متاآنالیز کنیم، زیرا داده‌ای در دسترس نبود. برخی از مطالعات را در معرض خطر سوگیری بالا در نظر گرفتیم. اخیرا پیشرفت‌هایی در تکنیک‌های رادیوتراپی جدید و هدفمندتر صورت گرفته، به‌طوری که یافته‌های مطالعات قدیمی‌تر باید با احتیاط تفسیر شوند. علاوه‌بر این، مشکلاتی در زمینه پایبندی و مقبولیت برخی از مداخلات، به‌ویژه رژیم غذایی المنتال، وجود داشت که کاربرد آنها را در عملکرد بالینی محدود می‌کند.
در سراسر کشورهای توسعه‌یافته، تخمین زده می‌شود که سالانه 150,000 تا 300,000 نفر تحت درمان با رادیوتراپی لگن قرار می‌گیرند و 80% آنها در طول درمان دچار نشانه‌های گوارشی (gastrointestinal; GI) می‌شوند. نشانه‌های حاد GI با خطر بالاتری از بروز نشانه‌های مزمن و اغلب ناتوان‌کننده GI مرتبط هستند. تا یک‌سوم بیماران پیش از رادیوتراپی لگن دچار سوءتغذیه بوده و تا چهار-پنجم بیماران در طول درمان وزن کم می‌کنند. سوءتغذیه با خطر بالاتر سمیّت GI مرتبط است که می‌تواند منجر به وقفه در رادیوتراپی و قطع زودهنگام شیمی‌درمانی شده و در نتیجه کارآمدی درمان اولیه سرطان را به خطر اندازد.
ارزیابی تاثیرات مداخلات تغذیه‌ای در کاهش سمیّت GI در بزرگسالان تحت رادیوتراپی رادیکال لگن.
پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه سرطان‌های زنان در کاکرین، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL)، شماره 4، سال 2012؛ MEDLINE و EMBASE را تا می 2012 جست‌وجو کردیم. فهرست استنادات مطالعات واردشده و مرورهای سیستماتیک قبلی شناسایی‌شده را برای دستیابی به کارآزمایی‌های مرتبط بیشتر، به‌صورت دستی جست‌وجو کردیم.
مطالعاتی را وارد این مرور کردیم که دارای طراحی کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) یا مطالعات تصادفی‌سازی نشده با گروه‌های مقایسه هم‌زمان بودند، از جمله کارآزمایی‌های شبه-تصادفی‌سازی شده، RCTهای خوشه‌ای (cluster)، کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی نشده، مطالعات کوهورت آینده‌نگر و گذشته‌نگر، و سری موارد (case series) با تعداد 30 بیمار یا بیشتر. فقط مطالعاتی را وارد کردیم که تاثیر یک مداخله تغذیه‌ای را در بزرگسالان 18 سال یا بالاتر تحت رادیوتراپی رادیکال لگن به‌عنوان بخشی از درمان ضدسرطان برای بدخیمی اولیه لگن ارزیابی کردند. بیمارانی را از مطالعه خارج کردیم که دارای استوما (stomas) بوده و سابقه بیماری التهابی روده داشتند. مداخلات تغذیه‌ای حمایتی می‌توانند در هر مرحله پیش یا حین رادیوتراپی لگن ارائه شوند و عبارتند از مشاوره تغذیه‌ای؛ اصلاح رژیم غذایی حاوی فیبر، لاکتوز یا چربی؛ مکمل‌های غذایی یا نوشیدنی یا غذاهای غنی‌شده؛ مکمل‌های تغذیه‌ای خوراکی استاندارد از جمله مکمل‌های پلیمری، پپتیدی یا آمینواسیدی و مواردی که سوبستراهای (substrates) جدید به آنها اضافه شده‌اند؛ تغذیه روده‌ای از طریق لوله؛ یا تغذیه وریدی (نسبی یا کامل). پروبیوتیک‌ها (probiotics)، پره‌بیوتیک‌ها (prebiotics) و سین‌بیوتیک‌ها (synbiotics) را حذف کردیم.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کیفیت کارآزمایی‌ها را ارزیابی کرده و داده‌ها را استخراج کردند. برای دریافت داده‌های ازدست‌رفته با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم. سوگیری (bias) را برای هر یک از مطالعات واردشده با استفاده از جداول ارزیابی سوگیری در نرم‌افزار Review Manager5 کاکرین ارزیابی کردیم. در مواردی که اندیکاسیون داشت، با استفاده از روش اثر ثابت (fixed-effect) منتل-هنزل (Mantel-Haenszel) یا روش اثر ثابت واریانس معکوس، همراه با نمایش ناهمگونی (heterogeneity)، متاآنالیز را انجام دادیم. متاآنالیزها را روی کارآزمایی‌هایی انجام دادیم که اصلاح رژیم غذایی را در مقابل درمان استاندارد برای اسهال در پایان رادیوتراپی و برای تغییر وزن نسبت به ابتدای مطالعه تا پایان رادیوتراپی ارزیابی کردند.
در جست‌وجوهای انجام‌شده 7558 عنوان شناسایی شدند، که 7513 عنوان را در طول جست‌وجو برای یافتن عنوان و چکیده‌ها حذف کردیم. تعداد 45 مقاله را به‌طور کامل مرور کرده و 39 مورد از آنها را حذف کردیم. چهار مطالعه را از طریق جست‌وجوی دستی منابع شناسایی کردیم که همراه با شش مقاله واجد شرایط حاصل از جست‌وجو در بانک اطلاعاتی، تعداد مطالعات واردشده به 10 مورد رسید. چهار مطالعه، که سه مورد از آنها RCT و یک مورد مطالعه آینده‌نگر بودند، تاثیر رژیم غذایی المنتال (elemental diet) را بر نشانه‌های GI بررسی کردند؛ یک RCT تاثیر اصلاح رژیم غذایی و رژیم غذایی المنتال را بررسی کرد؛ و پنج RCT اصلاح رژیم غذایی را بررسی کردند. مطالعات از نظر خطر سوگیری (bias)، متفاوت بودند. داده‌ها برای وجود و عدم وجود اسهال در پایان رادیوتراپی برای چهار کارآزمایی‌ای که اصلاح رژیم غذایی را شامل اصلاح چربی، لاکتوز، فیبر در رژیم غذایی یا ترکیبی از این تغییرات رژیم غذایی را ارزیابی کردند، به‌صورت دو حالتی تقسیم شدند. کاهش اسهال با مداخله تغذیه‌ای مشاهده شد (خطر نسبی (RR): 0.66؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.51 تا 0.87، چهار مطالعه، 413 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت متوسط)، و ناهمگونی (heterogeneity) کم بود (Chi
2
= 3.50؛ I
2
= 14%). دو کارآزمایی‌ای که تاثیر اصلاح رژیم غذایی را بر تغییر وزن ارزیابی کردند (مقایسه ابتدای مطالعه و پایان رادیوتراپی)، هیچ تفاوتی را میان گروه‌های مداخله یا کنترل نشان ندادند (تفاوت میانگین (MD): 0.57- کیلوگرم؛ 95% CI؛ 1.22- تا 0.09)، و ناهمگونی کم بود (Chi
2
= 1.41؛ I
2
= 29%). به‌طور کلی، بروز عوارض جانبی در مطالعات واردشده ضعیف گزارش شدند. تحمل‌پذیری رژیم غذایی المنتال به‌طور خاص، ضعیف بود. وقوع نشانه‌های GI یا سمیّت در مدت
>
6 ماه پس از رادیوتراپی در مطالعات واردشده گزارش نشدند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.