پیشینه
دمانس عروقی یک شکل رایج از زوال عقل (dementia) ناشی از جریان ضعیف خون به مغز است. در حال حاضر هیچ درمان اثبات شده و دارای مجوزی برای دمانس عروقی وجود ندارد. سربرولیزین (cerebrolysin) دارویی است که از مغز خوک ساخته شده و به صورت تزریقی تجویز می‌شود. در برخی از کشورها، سربرولیزین به عنوان درمانی برای دمانس عروقی استفاده می‌شود. یک خلاصه قبلی از سال 2013 تمام مطالعات مربوط به سربرولیزین و دمانس عروقی را در نظر گرفته بود. نتیجه‌گیری قطعی در این مورد که آیا سربرولیزین مفید بوده یا خیر، به دست نیامد.
هدف این مطالعه مروری
ما می‌خواستیم بدانیم که آیا سربرولیزین می‌تواند برای افرادی که با دمانس عروقی زندگی می‌کنند، مفید باشد. ما به‌خصوص علاقمند به اثرات دارو بر حافظه و تفکر؛ عملکرد روزانه؛ عوارض جانبی؛ و کیفیت زندگی افراد مبتلا به دمانس عروقی و مراقبان آنها بودیم. همانطور که از آخرین مرور سربرولیزین زمانی گذشته، ما می‌خواستیم مرور را با جست‌وجو برای هر مطالعه جدیدی، بهروزرسانی کنیم.
آنچه ما انجام دادیم
ما به دنبال مطالعاتی جست‌وجو کردیم که اثر سربرولیزین را در افراد مبتلا به دمانس عروقی توصیف کرده بودند. ما پایگاه‌های اطلاعاتی مطالعات علمی را، از جمله منابعی را از کشورهایی که سربرولیزین در آنها معمولا استفاده می‌شوند، جست‌وجو کردیم. برای ورود به مرور ما، مطالعات باید به‌طور تصادفی تصمیم گرفته باشند که افراد با سربرولیزین تحت درمان قرار گرفته باشند یا یک مقایسه. ما نتایج مطالعات وارد شده را به منظور تخمین اثر سربرولیزین ترکیب کردیم. ما همچنین ارزیابی کردیم که مطالعات چگونه انجام شده بودند و نتایج تا چه حد معتبر بودند. شواهد تا می 2019 به‌روز است.
آنچه ما یافتیم
ما شش مطالعه را با مجموع 597 فرد مبتلا به دمانس عروقی یافتیم. روش درمان با سربرولیزین در سراسر مطالعات متفاوت بود، با تفاوت در قدرت سربرولیزین و مدت زمان انجام درمان. مطالعات گزارش کردند که سربرولیزین اثرات مفیدی روی حافظه و تفکر و روی عملکرد روزانه داشته است. هیچ موردی از خطر عوارض جانبی با درمان گزارش نشد. هیچ یک از مطالعات کیفیت زندگی افراد مبتلا به دمانس عروقی یا مراقبان آنها را گزارش نکردند.
اگرچه مطالعات مزایای درمان را با سربرولیزین پیشنهاد کرده‌اند، نتایج قطعی نیستند. مطالعات وارد شده چندین مسئله داشتند که ممکن است منجر به نتایج گمراه‌کننده شده باشند. حتی اگر مزیت گزارش شده در مطالعات واقعی باشد، تاثیر آن نسبتا کم بود و ممکن است برای افرادی که با زوال عقل زندگی می‌کنند، مهم نباشد. نیاز به انجام یک مطالعه بزرگ و با روش انجام خوب وجود دارد تا درک بهتری از این موضوع به دست آید که سربرولیزین یک درمان مفید برای افراد مبتلا به دمانس عروقی است یا خیر.
دوره‌های تجویز سربرولیزین داخل وریدی باعث بهبود شناخت و عملکرد عمومی در افراد مبتلا به دمانس عروقی، با هیچ پیشنهادی از عوارض جانبی، شد. با این حال، این داده‌ها قطعی نیستند. تجزیه‌و تحلیل‌های ما به دلیل ناهمگونی محدود شدند، و مقالات وارد شده خطر سوگیری (bias) بالایی داشتند. اگر مزایایی از سربرولیزین وجود داشته باشد، اثرات ممکن است بیش از حد کوچک باشند که از نظر بالینی معنی‌دار شوند. از آخرین مرور کاکرین، هیچ مطالعه جدیدی از سربرولیزین در دمانس عروقی انجام نشده است. سربرولیزین همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد و به عنوان یک درمان برای دمانس عروقی ترویج می‌شود، اما پایه شواهد حمایتی آن ضعیف هستند. انجام کارآزمایی‌هایی با قدرت کافی و قوی از نظر روش‌شناسی، مورد نیاز هستند تا اثرات سربرولیزین در دمانس عروقی به درستی ارزیابی شوند.
اگر چه دمانس عروقی دومین علت شایع زوال عقل (dementia) در سطح جهان است، فقدان درمان‌های مبتنی بر شواهد همچنان دیده می‌شوند. سربرولیزین (cerebrolysin) یک محصول مشتق از مغز گوشت خوک است که گفته می‌شود فعالیت نوروتروفیک (neurotrophic) و نوروپروتکتیو (neuroprotective) دارد. در بسیاری از نقاط جهان سربرولیزین، که به صورت یک سری تزریق‌های داخل وریدی روزانه تجویز می‌شود، به عنوان یک مداخله بالقوه برای دمانس عروقی استفاده می‌شود. یک مرور قبلی کاکرین در مورد سربرولیزین در دمانس عروقی نتایج متناقضی به همراه داشته است. ما خواستیم این مرور را با افزودن مطالعات جدید از منابع علمی بین‌المللی و ورود روش‌های معاصر برای ارزیابی قدرت شواهد، بهروزرسانی کنیم.
این نخستین بهروزرسانی از مروری است که برای اولین بار در سال 2013 منتشر شد.
اولیه: ارزیابی اثر سربرولیزین بر عملکرد شناختی، عملکرد کلی، و مورتالیتی به هر علتی در افرادی که با دمانس عروقی زندگی می‌کنند.
ثانویه: ارزیابی عوارض جانبی سربرولیزین و ارزیابی تاثیر سربرولیزین بر کیفیت زندگی و بار (burden) مراقب.
ما ALOIS؛ MEDLINE؛ Embase؛ PsycINFO؛ CINAHL؛ ISI Web of Knowledge؛ LILACS؛ کتابخانه کاکرین، ClinicalTrials.gov، و ICTRP WHO را در تاریخ 16 جون 2017، 9 می 2018 و 9 می 2019 جست‌وجو کردیم. ما جست‌وجو را با اضافه کردن چهار بانک اطلاعاتی چینی گسترده کردیم که از 1 ژانویه 2012 تا 19 می 2019 جست‌وجو شدند. ما کتابشناختی‌های مقالات مرتبط شناسایی شده را چک کردیم و با شرکت‌های داروسازی، نویسندگان کارآزمایی و کارشناسان در این زمینه برای شناسایی هر گونه اطلاعات اضافی منتشر شده یا منتشر نشده تماس گرفتیم.
ما تمام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده را در مورد استفاده از سربرولیزین در افراد مبتلا به دمانس عروقی وارد کردیم. ما هیچ‌گونه محدودیتی را از نظر زبان اعمال نکردیم.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، کارآزمایی‌ها را برای ورود انتخاب و کیفیت روش‌شناسی آنها را ارزیابی کردند. داده‌ها با استفاده از تفاوت‌های میانگین (MDs) یا تفاوت‌های میانگین استانداردشده (SMDs) با 95% فواصل اطمینان (95% CI) برای پیامدهای پیوسته استخراج و آنالیز شدند. ما پیامدهای دوتایی را به صورت خطر نسبی (RR) با 95% CI گزارش کردیم. ما قدرت شواهد موجود را با استفاده از رویکرد GRADE ارزیابی کردیم.
ما شش کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده را با مجموع 597 شرکت‌کننده شناسایی کردیم که واجد شرایط برای ورود در مرور 2013 بودند. هیچ مطالعه جدیدی یافت نشد که واجد شرایط برای ورود به این بهروزرسانی باشد. شرکت‌کنندگان در مطالعات وارد شده، که در آنها شدت زوال عقل گزارش شده بود، مبتلا به دمانس عروقی با شدت خفیف تا متوسط بودند (چهار کارآزمایی). مطالعات وارد شده، دوزها و مدت زمان مختلف درمان را با سربرولیزین آزمایش کردند. دوره پیگیری در بازه زمانی 15 روز تا 3 سال انجام شد. پنج مورد از مطالعات وارد شده در چین (سه مطالعه)، روسیه (یک مطالعه)، و رومانی (یک مطالعه) انجام شدند، در حالی که اطلاعات مربوط به مطالعه دیگر نامشخص بود. در مطالعاتی که جزئیات منبع مالی در دسترس قرار گرفته بود، تمام مطالعات توسط صنعت داروسازی مورد حمایت قرار گرفته بودند (سه مطالعه).
عملکرد شناختی با استفاده از Mini-Mental State Examination (MMSE) یا Alzheimer's Disease Assessment Scale Cognitive Subpart، نسخه توسعه‌یافته (+ADAS-cog) اندازه‌گیری شد. ترکیب داده‌های MMSE و +ADAS-cog (سه مطالعه، 420 فرد)، نشان از یک اثر مفید از سربرولیزین داشت (SMD: 0.36؛ 95% CI؛ 0.13 تا 0.58؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
عملکرد کلی با Clinician's Interview-Based Impression of Change همراه با Caregiver Input (CIBIC+) یا Investigator's Clinical Global Impression (CGI) اندازه‌گیری شد. ما نرخ پاسخ را در این معیارها (نسبت شرکت‌کنندگان با نمره +CIBIC کمتر از 3؛ یا حداقل بهبود متوسط از رتبه CGI در آخرین ویزیت) ارزیابی کردیم. یک تاثیر مفید از سربرولیزین وجود داشت (دو مطالعه، 379 شرکت‌کننده، RR: 2.69؛ 95% CI؛ 1.82 تا 3.98؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین).
فقط یک کارآزمایی مورتالیتی را توصیف و هیچ موردی را از مرگ گزارش نکرد. چهار مطالعه عوارض جانبی را گزارش کردند؛ داده‌ها از دو مطالعه (379 نفر) در قالبی بودند که اجازه انجام متاآنالیز را می‌دادند، و هیچ تفاوتی در نرخ عوارض جانبی (RR: 0.91؛ 95% CI؛ 0.29 تا 2.85؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) گزارش نشد. هیچ مطالعه‌ای در مورد کیفیت زندگی یا بار مراقب گزارشی ارائه نکرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.