سکته مغزی (stroke) دومین عامل مرگومیر بزرگسالان در سراسر جهان است. شواهد فزایندهای وجود دارد که نشان میدهد افرادی که دچار سکته مغزی شدهاند، میتوانند بهطور قابل توجهی از مزیت مراقبتهای سازمانیافته سکته مغزی در طول دوره نقاهت خود بهرهمند شوند. مداخلات غیردارویی (درمانهایی که شامل دارو نمیشوند) ممکن است در پیشگیری از یک رویداد عروقی ثانویه و کاهش عوامل خطرساز عروقی نقش داشته باشند. فقط یک کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده، شامل 48 شرکتکننده، یافت شد. با توجه به حجم نمونه کوچک و محدودیتهای روششناسی (methodology)، نمیتوان هیچ نتیجهگیری در مورد اثربخشی مداخلات غیردارویی پساز سکته مغزی داشت. چندین کارآزمایی در حال انجام وجود دارند که به مرور زمان به مجموعه شواهد فعلی کمک خواهند کرد. بااینحال، انجام پژوهشهای بیشتر در این زمینه مورد نیاز است.
شواهد قابل تعمیم محدودی در این زمینه وجود دارد. به این ترتیب، نمیتوان هیچ کاربرد عملی را از این مداخلات ترسیم کرد. انجام پژوهشهای بیشتری مورد نیاز است و کارآزماییهای متعددی در حال انجام هستند که انتظار میرود یافتههای آنها به مجموعه شواهد موجود افزوده شوند.
سکته مغزی (stroke) دومین عامل مرگومیر بزرگسالان در سراسر جهان است. افرادی که دچار سکته مغزی شدهاند، در معرض خطر بالای ابتلا به سکته مغزی مجدد قرار دارند که احتمالا منجر به ناتوانی بیشتر و بستری شدن در مراکز مراقبتی (institutionalization) میشود. مداخلات غیردارویی ممکن است در پیشگیری از وقوع سکته مغزی دوم نقش داشته باشند.
تعیین اثربخشی برنامههای چندوجهی مداخلات غیردارویی در مقایسه با مراقبتهای معمول در پیشگیری از بروز رویدادهای عروقی ثانویه و کاهش عوامل خطرساز عروقی پساز وقوع سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (transient ischemic attack; TIA).
پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه سکته مغزی (stroke) در کاکرین (سپتامبر 2012)؛ بانکهای اطلاعاتی کتابخانه کاکرین ؛ CENTRAL؛ CDSR؛ DARE؛ HTA و NHS EED (سال 2012، شماره 2)؛ MEDLINE (1950 تا فوریه 2012)؛ EMBASE (1974 تا فوریه 2012)؛ CINAHL (1982 تا فوریه 2012)؛ SPORTDiscus (1800 تا فوریه 2012)؛ PsycINFO (1887 تا فوریه 2012) و Web of Science (1900 تا فوریه 2012) را جستوجو کردیم. همچنین پایگاههای PEDro؛ OT Seeker؛ OpenSIGLE؛ REHABDATA و Dissertation Abstracts را جستوجو کردیم (فوریه 2012). در تلاش برای شناسایی کارآزماییهای منتشرشده، منتشرنشده و در حال انجام بیشتر، به جستوجو در پایگاههای ثبت کارآزمایی و بررسی فهرست منابع پرداخته و با نویسندگان و پژوهشگران تماس گرفتیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای را وارد این مرور کردیم که استفاده از مداخلات غیردارویی را شامل اجزای مرسوم بهکار رفته در برنامههای بازتوانی قلبی (cardiac rehabilitation; CR) در بزرگسالان مبتلا به سکته مغزی یا TIA ارزیابی کردند. پیامدهای اولیه، دستهای (خوشهای (cluster)) از سکته مغزی دوم یا انفارکتوس میوکارد یا مرگومیر عروقی بودند. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از (1) رویدادهای عروقی ثانویه: سکته مغزی دوم، انفارکتوس میوکارد، و مرگومیر عروقی، همچنین (2) عوامل خطرساز عروقی: فشار خون، وزن بدن، پروفایل لیپید خون، مقاومت به انسولین و مصرف دخانیات. همچنین عوارض جانبی را مانند آسیبهای عضلانیاسکلتی مرتبط با ورزش یا رویدادهای قلبیعروقی ثبت کردیم.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم عناوین و چکیدهها را از نظر گذرانده و گزارشهای کامل مطالعاتی را که بهطور بالقوه مرتبط بودند، بهطور جداگانه غربالگری کردند. در هر مرحله، نتایج را مقایسه کردیم. دو نویسنده مرور، اختلافنظرها را از طریق بحث یا با مشارکت نویسنده سوم مرور حلوفصل کردند.
یک مطالعه را، شامل 48 شرکتکننده شناسایی کردیم، که یک برنامه 10 هفتهای CR را برای بیماران پساز سکته مغزی بررسی کرد، و معیارهای ورود به این مرور را داشت. نتایج این کارآزمایی آزمایشی (pilot) تکمیلشده، بهبودی بسیار بیشتری را در نمره خطر قلبی بیماران پساز سکته مغزی در گروه CR (13.4 ± 10.1 تا 10.5 ± 12.4؛ P < 0.05) در مقایسه با مراقبتهای معمول (6.7 ± 9.4 تا 6.1 ± 15.0؛ P < 0.05) نشان میدهند. علاوهبر این، پنج کارآزمایی که در حال انجام هستند، احتمالا پساز تکمیل، معیارهای ورود به این مرور را خواهند داشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.