محققان در کاکرین، بهروزرسانی مرور کاکرین 2013 را از اثرات ورزش برای افراد مبتلا به شکستگی‌های استئوپروتیک ستون فقرات انجام دادند. پس از جست‌وجو برای همه مطالعات مرتبط تا نوامبر 2017، آن‌ها نه مطالعه را با مجموع 749 نفر یافتند که دو مورد از این مطالعات جدید بودند.
شکستگی‌های استئوپروتیک ستون فقرات چه هستند و ورزش چیست؟
استخوان بخش زنده‌ای از بدن شما است. در طول زندگی شما، استخوان قدیمی حذف و با استخوان جدید و مستحکم‌تر جایگزین می‌شود. در فرد مبتلا به پوکی استخوان، استخوان قدیمی سریع‌تر از آن‌که استخوان جدید بتواند جایگزین آن شود، حذف می‌شود که استخوان‌ها را ضعیف‌تر ساخته، و احتمال شکستن آن‌ها را افزایش می‌دهد. ورزش اغلب برای اشخاص مبتلا به پوکی استخوان توصیه می‌شود. ممکن است نیاز به اصلاح برنامه‌های ورزشی برای افراد در معرض خطر بالای شکستگی مانند افراد دچار شکستگی‌های ستون فقرات ناشی از پوکی استخوان وجود داشته باشد. امکان دارد که در صورت عدم اجرای صحیح، ورزش بتواند خطر شکستگی را افزایش دهد.
برای افراد مبتلا به شکستگی استئوپروتیک ستون فقرات که ورزش می‌کنند، چه رخ می‌دهد؟
در اشخاص 40 سال به بالا با شکستگی ستون فقرات ناشی از پوکی استخوان، اطلاعات دقیقی را درباره اینکه شکستگی یا سقوط جدیدی بعد از شروع یک برنامه ورزشی رخ داده یا درباره عوارض جانبی به‌خصوص در مردان نداریم.
در این بهروزرسانی مرور، یافته‌های تازه نشان می‌دهد که ورزش احتمالا عملکرد جسمانی را در افراد مبتلا به شکستگی‌های ستون فقرات بهبود می‌بخشد. با این حال، مشخص نیست که ورزش اثری بر درد و کیفیت زندگی دارد یا خیر.
از نتایج خود نمی‌توانیم به این نتیجه برسیم که ورزش موجب آسیب خواهد شد یا خیر، اما شواهدی از عوارض جانبی مرتبط با ورزش (شامل دو شکستگی دنده) وجود داشت. توصیه می‌شود افراد در معرض خطر شکستگی بالا حین ورزش و تغییر حالت (مانند غلتیدن از پشت به شکم، حمل وزن سنگین) احتیاط کنند تا خطر کاهش یابد. بسیاری از این مداخلات به وسیله فیزیوتراپیست در موسسه یا مرکز تحقیقاتی ارائه شده بودند، بنابراین هیچ نتیجه‌گیری در مورد مداخلات ورزشی توسط سایر متخصصان سلامت یا در شرایط دیگر قابل انجام نبود.
به‌عنوان نتیجه‌گیری، ما شواهد کافی را برای تعیین اثرات ورزش بر بروز شکستگی‌ها، سقوط یا عوارض جانبی به دست نیاوردیم. مرور به‌روز‌شده ما شواهدی را با کیفیت متوسط یافت که احتمالا ورزش باعث بهبود عملکرد بدنی، به‌ویژه آزمون بلند شدن و رفتن زمان‌دار در افراد دچار شکستگی مهره‌ای می‌شود (به خاطر محدودیت‌های مطالعه کاهش یافت). با این حال پیشرفت یک ثانیه‌ای در بلند شدن و رفتن زمان‌دار، پیشرفت مهمی از نظر بالینی محسوب نمی‌شود. اگرچه کارآزمایی‌های جداگانه برای برخی از پیامدهای درد و کیفیت زندگی مختص بیماری مزایایی را گزارش کردند، این یافته‌ها پیشرفت‌های مهمی را از لحاظ بالینی نمایان نمی‌کنند و با توجه به کیفیت بسیار پائین شواهد ناشی از یافته‌های ناسازگار، محدودیت‌های مطالعه و برآوردهای غیردقیق، باید با احتیاط تفسیر شوند. تعداد کم کارآزمایی‌ها و پراکندگی میان کارآزمایی‌ها، توانایی ما را برای ترکیب پیامدها یا انجام نتیجه‌گیری‌ها محدود ساخت. شواهد در مورد اثرات ورزش بر دوره بعد از شکستگی مهره‌ای در مردان اندک است. نیاز به انجام یک کارآزمایی تصادفی‌سازی شده با کیفیت بالا برای آگاهی از ایمنی و اثربخشی ورزش جهت کاهش بروز شکستگی و زمین خوردن و بهبود پیامدهای بیمارمحور (درد، عملکرد) در افراد مبتلا به شکستگی‌های مهره‌ای وجود دارد (حداقل اندازه نمونه مورد نیاز حدود 2500 شرکت‌کننده درمان نشده یا 4400 شرکت‌کننده دریافت کننده درمان ضد-پوکی استخوان است).
شکستگی‌های مهره‌ای مرتبط با افزایش موربیدیتی (مانند درد و کاهش کیفیت زندگی) و مرگ‌ومیر است. ورزش‌درمانی یک درمان محافظه‌کارانه غیر-دارویی است که اغلب برای بیماران مبتلا به شکستگی‌های مهره‌ای جهت کاهش درد و بازیابی حرکت فعال توصیه می‌شود. این نسخه یک بهروزرسانی از مرور کاکرین است که برای اولین بار در 2013 منتشر شد.
ارزیابی اثرات (مزایا و مضرات) مداخله ورزشی به مدت چهار هفته یا بیشتر (به‌تنهایی یا به عنوان بخشی از مداخله فیزیکال‌تراپی) در مقابل مداخله فیزیکال‌تراپی غیر-ورزشی/غیر-فعال، عدم مداخله یا دارونما (placebo) میان افراد دارای سابقه شکستگی‌های مهره‌ای، بر بروز شکستگی‌های شکننده (fragility fracture) لگن، مهره یا نقاط دیگر. اهداف ثانویه ما، بررسی تاثیرات ورزش بر این پیامدها بود: زمین خوردن، درد، عملکرد فیزیکی، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (مختص بیماری و عمومی)، و عوارض جانبی.
ما در بانک‌های اطلاعاتی زیر تا نوامبر 2017 جست‌وجو کردیم: کتابخانه کاکرین (شماره 11 از 12)؛ MEDLINE (از 2005)؛ Embase (از 1988)؛ Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (CINAHL؛ از 1982)؛ AMED (از 1985) و PEDro (بانک اطلاعاتی شواهد فیزیوتراپی، از 1929). کارآزمایی‌های در حال انجام/اخیرا تکمیل‌شده به وسیله جست‌وجو در پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت و ClinicalTrials.gov شناسایی شدند. مجموعه مقالات کنفرانس‌ها از طریق ISI و SCOPUS و جست‌وجو‌های هدفمند در مجموعه مقالات کنگره آمریکایی طب توان‌بخشی (American Congress of Rehabilitation Medicine) و انجمن آمریکایی پژوهش در استخوان و مواد معدنی (American Society for Bone and Mineral Research) جست‌وجو شدند. عبارات جست‌وجو یا عناوین MeSH شامل عباراتی مانند شکستگی مهره‌ای و ورزش یا فیزیکال‌تراپی بود. نتایج جست‌وجو برای این بهروزرسانی، به بعد از 2011 محدود شد.
ما همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده و کارآزمایی‌های شبه-تصادفی‌سازی شده را مربوط به مقایسه مداخلات ورزش یا فیزیکال‌تراپی فعال با مداخلات فیزیکال‌تراپی ساختگی/غیر-ورزشی/غیر-فعال یا عدم مداخله در افراد دارای سابقه شکستگی مهره‌ای وارد کردیم.
دو نویسنده مروری به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را انتخاب و داده‌ها را با استفاده از فرم استخراج داده از پیش آزموده شده استخراج کردند. اختلاف‌نظرها از طریق توافق یا قضاوت فرد ثالث برطرف شد. از ابزار کاکرین برای ارزیابی خطر سوگیری (bias) جهت ارزیابی هر مطالعه بهره بردیم. مطالعات بر اساس مدت پیگیری (برای مثال الف) 4-12 هفته؛ ب) 16-24 هفته؛ ج) 52 هفته) گروه‌بندی شدند؛ یک مطالعه بر مبنای تعداد ارزیابی‌های پیگیری، قابل ارائه در بیش از یک گروه بود. برای داده‌های دو حالتی، خطرهای نسبی (RR) و 95% فاصله‌های اطمینان (95% CI) متناظر را گزارش کردیم. برای داده‌های پیوسته، تفاوت میانگین (MD) تغییر را از وضعیت پایه و 95% فاصله‌های اطمینان (CI) گزارش کردیم. داده‌ها برای آزمون بلند شدن و رفتن زمان‌دار (Timed Up and Go test)، عملکرد جسمانی گزارش شده توسط خود بیمار، اندازه‌گیری‌شده به وسیله نمره خرده‌مقیاس عملکرد جسمانی QUALEFFO‐41 (مقیاس از صفر تا 100؛ نمرات کم‌تر نشان‌دهنده عملکرد بدنی خود-سنجی بهتر است)، و کیفیت زندگی مختص بیماری، سنجیده‌شده توسط نمره کامل QUALEFFO‐41 (مقیاس از صفر تا 100؛ نمرات کم‌تر بیانگر کیفیت زندگی بهتر است) طی 12 ماه با استفاده از یک مدل اثر-ثابت ادغام شدند.
نه کارآزمایی (n = 749, 68 شرکت‌کننده مذکر؛ دو کارآزمایی جدید در این بهروزرسانی مرور) وارد شدند. پراکندگی قابل‌توجه میان کارآزمایی‌ها از هرگونه ادغام معنادار داده‌ها برای اکثر پیامدها جلوگیری کرد. خطر سوگیری در همه مطالعات متغیر بود؛ خطر پائین سوگیری در اغلب حوزه‌ها در چهار مطالعه و خطر نامشخص/ بالا در اغلب حوزه‌های پنج مطالعه. سوگیری عملکرد و کورسازی ارزیابی پیامد ذهنی، تقریبا در همه مطالعات در معرض خطر بالای سوگیری بودند.
یک کارآزمایی، عدم تفاوت بین گروهی را به نفع تاثیر ورزش بر وقوع شکستگی‌های شکننده بعد از 52 هفته گزارش کرد (RR: 0.54؛ 95% CI؛ 0.17 تا 1.71؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین با کنترل: 184 مورد به ازای هر 1000 مورد و ورزش: 100 مورد به ازای هر 1000 مورد؛ 95% CI؛ 31 تا 315؛ تفاوت مطلق: 8%؛ 95% CI؛ 2 تا 30). یک کارآزمایی عدم اختلاف میان-گروهی را به نفع تاثیر ورزش بر وقوع سقوط پس از 52 هفته گزارش کرد (RR: 1.06؛ 95% CI؛ 0.53 تا 2.10؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین با کنترل: 262 مورد به ازای هر 1000 مورد و ورزش: 277 مورد به ازای هر 1000 مورد؛ 95% CI؛ 139 تا 550؛ تفاوت مطلق: 2%؛ 95% CI؛ 12- تا 29). به دلیل خطر سوگیری بسیار جدی در این مطالعات و حجم نمونه‌های کوچک که منجر به برآوردهای غیردقیق می‌شود، این یافته‌ها باید با احتیاط تفسیر شوند.
از آن‌جایی که مطالعات خاص نشان‌دهنده شواهدی از تفاوت‌های مهم از نظر بالینی برای این پیامدها نبودند، ما مطمئن نیستیم که ورزش می‌تواند درد، عملکرد جسمانی خود-سنجی و کیفیت زندگی مختص بیماری را بهبود بخشد یا خیر. تجزیهوتحلیل ترکیبی بیانگر اختلاف میان-گروهی اندک به نفع ورزش برای بلند شدن و رفتن زمان‌دار بود (MD؛ 1.13- ثانیه؛ 95% CI؛ 1.85- تا 0.42-؛ 2 مطالعه) که بعد از تجزیهوتحلیل حساسیت تغییر نکرد (MD؛ 1.09- ثانیه؛ 95% CI؛ 1.78- تا 0.40-؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت متوسط). ورزش، باعث بهبود نمره عملکرد جسمانی QUALEFFO‐41 (MD؛ 2.84- امتیاز؛ 95% CI؛ 5.57- تا 0.11-؛ 2 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) و نمره کامل QUALEFFO‐41 (MD؛ 3.24- امتیاز؛ 95% CI؛ 6.05- تا 0.43-؛ 2 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) شد؛ با این وجود به نظر نمی‌رسد هیچ اختلاف مهمی را از لحاظ بالینی مشاهده کرده باشیم. سه کارآزمایی، چهار عارضه جانبی مرتبط با مداخله ورزش را گزارش کردند (شکستگی غضروف دنده‌ای (costal cartilage)، شکستگی دنده، درد زانو، تحریک با نوار (irritation to tape)، شواهد با کیفیت بسیار پائین).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.