سوال: هدف ما آن بود که بی‌خطری (safety) و اثربخشی انجام تمرینات ورزشی در آب (اما نه شنا) را در افراد مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه (chronic obstructive pulmonary disease; COPD) در مقایسه با ورزش نکردن یا نوع دیگری از ورزش، از نظر ظرفیت ورزشی و کیفیت زندگی، بررسی کنیم.
پیشینه: تمرینات ورزشی روی زمین (مانند پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری)، ظرفیت ورزشی و کیفیت زندگی افراد مبتلا به COPD را بهبود می‌بخشند. انجام تمرینات ورزشی در آب، یک روش جایگزین برای تمرینات ورزشی فیزیکی است که ممکن است برای افراد مسن، کسانی که قادر به انجام برنامه‌های ورزشی روی زمین نیستند و هم‌چنین افراد مبتلا به COPD که مبتلا به دیگر بیماری‌ها نیز هستند، جذاب باشند. مداخلات مربوط به شنا را وارد نکردیم.
ویژگی‌های مطالعه: پنج مطالعه تا آگوست 2013 شناسایی شدند. این مطالعات در مجموع شامل 176 شرکت‌کننده بودند که 71 نفر در تمرینات ورزشی در آب، 54 نفر در تمرینات ورزشی روی زمین شرکت کردند، و 51 نفر هیچ تمرین ورزشی را کامل نکردند. میانگین سنی شرکت‌کنندگان از 57 تا 73 سال متغیر بود. برنامه‌های تمرینات ورزشی در آب از چهار تا 12 هفته به طول انجامیدند، این برنامه‌ها دو تا سه بار در هفته برگزار شدند، و طول مدت آن‌ها میان 35 تا 90 دقیقه بود. ورزش‌های آبی به‌گونه‌ای طراحی شدند که تا جایی که امکان‌پذیر است، مشابه تمرینات انجام‌شده در جلسات ورزش‌های زمینی باشند. رایج‌ترین انواع این ورزش‌ها، پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری در آب، هم‌چنین تمرینات قدرتی بودند، که اغلب با استفاده از شناور برای افزایش شدت انجام شدند.
نتایج کلیدی: شرکت‌کنندگانی که یک برنامه تمرین ورزشی در آب را تکمیل کردند، توانستند به‌طور میانگین 371 متر بیشتر از کسانی که هیچ تمرین ورزشی را انجام ندادند، و 313 متر بیشتر از کسانی که تمرین ورزشی روی زمین را انجام دادند، پیاده‌روی کنند. هم‌چنین کیفیت زندگی در شرکت‌کنندگانی که تمرینات ورزشی در آب را انجام دادند، بهبود یافت و در مقایسه با افرادی که هیچ تمرین ورزشی را انجام ندادند، کیفیت زندگی در این شرکت‌کنندگان به‌طور قابل توجهی بهتر گزارش شد. اطلاعات کمی ارائه شد تا نشان دهد که این تاثیرات برای مدت طولانی پس‌از توقف تمرین ادامه می‌یابند یا خیر. بررسی تاثیر شدت COPD بر مزایای تمرینات ورزشی در آب نیاز به بررسی بیشتر دارد. دو مطالعه، عوارض جانبی را گزارش کردند؛ یک مورد عارضه جانبی خفیف ثبت شد (از 20 نفر شرکت‌کننده در تمرینات ورزشی در آب).
کیفیت شواهد: سطح کیفیت شواهد مرتبط با این نتایج، به‌طور کلی پائین تا متوسط بود. این امر عمدتا نتیجه طراحی ضعیف مطالعه و داده‌های ناکافی بود.
شواهدی با کیفیت محدود وجود دارد که تمرینات ورزشی در آب بی‌خطر بوده و ظرفیت ورزشی و کیفیت زندگی افراد مبتلا به COPD را بلافاصله پس‌از تمرین بهبود می‌بخشد. هم‌چنین شواهدی با کیفیت محدود نشان می‌دهد که تمرینات ورزشی در آب نسبت به تمرینات ورزشی روی زمین، مزایایی در بهبود ظرفیت ورزش استقامتی دارند، اما هم‌چنان در مورد اینکه منجر به کیفیت زندگی بهتر می‌شوند یا خیر، مطمئن نیستیم. شواهد کمی در مورد بررسی تاثیر طولانی‌مدت تمرینات ورزشی در آب وجود دارد.
انجام تمرینات ورزشی روی زمین، ظرفیت ورزشی و کیفیت زندگی افراد مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه (chronic obstructive pulmonary disease; COPD) را بهبود می‌بخشد. تمرینات ورزشی در آب، یک روش جایگزین برای تمرینات ورزشی فیزیکی است که ممکن است برای افراد مسن‌تر که در برنامه‌های بازتوانی ریوی شرکت می‌کنند، افرادی که قادر به انجام برنامه‌های ورزشی روی زمین نیستند و افراد مبتلا به COPD با بیماری‌های جسمانی و پزشکی همراه، جذاب باشند.
ارزیابی تاثیرات تمرینات ورزشی در آب در افراد مبتلا به COPD.
جست‌وجویی در پایگاه ثبت تخصصی کارآزمایی‌های گروه راه‌های هوایی در کاکرین انجام شد، که از جست‌وجوهای سیستماتیک در بانک‌های اطلاعاتی کتاب‌شناختی (bibliographic)، از جمله پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ CINAHL؛ AMED و PsycINFO مشتق شد (از زمان آغاز به کار تا آگوست 2013). برای شناسایی مطالعات واجد شرایط بیشتر از فهرست منابع مطالعات مرتبط، جست‌وجوی دستی انجام شد.
نویسندگان مرور، کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی یا شبه-تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای را وارد این مرور کردند که در آن‌ها تمرینات ورزشی در آب به مدت حداقل چهار هفته با انجام ندادن تمرین ورزشی یا انجام هر نوع دیگری از تمرین ورزشی در افراد مبتلا به COPD مقایسه شد. شنا حذف شد.
از فرایندهای استاندارد روش‌شناسی (methodology) مورد نظر سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) استفاده کردیم.
پنج مطالعه با مجموع 176 شرکت‌کننده وارد این مرور شدند (71 نفر در تمرینات ورزشی در آب و 54 نفر در تمرینات ورزشی روی زمین شرکت کردند؛ 51 نفر هیچ تمرین ورزشی را کامل نکردند). تمام مطالعات، تمرینات ورزشی تحت نظارت در آب را در مقایسه با تمرینات ورزشی روی زمین و/یا انجام ندادن تمرین ورزشی در افراد مبتلا به COPD (با میانگین حجم بازدمی اجباری در یک ثانیه (forced expiratory volume in one second; FEV 1 ) که درصد پیش‌بینی‌شده آن از 39% تا 62% متغیر بود) مقایسه کردند. حجم نمونه مطالعات از 11 تا 53 شرکت‌کننده متغیر بود. برنامه‌های تمرین ورزشی بین چهار و 12 هفته به طول انجامیدند و میانگین سنی شرکت‌کنندگان از 57 تا 73 سال متغیر بود. به دلیل عدم ارائه گزارش از پروسیجرهای تصادفی‌سازی، تخصیص (allocation) و کورسازی (blinding) در برخی مطالعات و هم‌چنین حجم نمونه کم، خطر سوگیری (bias) در سطح متوسط بود.
تمرینات ورزشی در آب در مقایسه با ورزش نکردن، مسافت پیاده‌روی شش دقیقه‌ای (six-minute walk distance) (تفاوت میانگین (MD): 62 متر؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 44 تا 80 متر؛ سه مطالعه؛ 99 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت متوسط)، مسافت پیاده‌روی افزایشی شاتل (رفت و برگشت) (shuttle walk distance) (MD؛ 50 متر؛ 95% CI؛ 20 تا 80 متر؛ یک مطالعه؛ 30 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت بالا) و مسافت پیاده‌روی استقامتی شاتل (MD؛ 371 متر؛ 95% CI؛ 121 تا 621 متر؛ یک مطالعه؛ 30 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت بالا) را بهبود بخشید. کیفیت زندگی پس‌از انجام تمرینات ورزشی در آب در مقایسه با ورزش نکردن بهبود یافت (تفاوت میانگین استانداردشده (SMD): 0.97-؛ 95% CI؛ 0.37- تا 1.57-؛ دو مطالعه؛ 49 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین). تمرینات ورزشی در آب در مقایسه با تمرینات ورزشی روی زمین، تغییر قابل توجهی را در مسافت پیاده‌روی شش دقیقه‌ای (MD؛ 11 متر؛ 95% CI؛ 11- تا 33 متر؛ سه مطالعه؛ 62 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت متوسط) یا مسافت پیاده‌روی افزایشی شاتل (MD؛ 9 متر؛ 95% CI؛ 15- تا 34 متر؛ دو مطالعه؛ 59 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) ایجاد نکرد. بااین‌حال، مسافت پیاده‌روی استقامتی شاتل به دنبال انجام تمرینات ورزشی در آب در مقایسه با تمرینات ورزشی روی زمین بهبود یافت (MD؛ 313 متر؛ 95% CI؛ 232 تا 394 متر؛ دو مطالعه؛ 59 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت متوسط). هیچ تفاوت معنی‌داری میان تمرینات ورزشی در آب و تمرینات ورزشی روی زمین از نظر کیفیت زندگی، که توسط پرسشنامه تنفسی سنت جورج (St George's Respiratory Questionnaire) یا توسط سه مورد از چهار حوزه پرسشنامه بیماری‌های مزمن تنفسی (Chronic Respiratory Disease Questionnaire; CRDQ) اندازه‌گیری شد، وجود نداشت؛ بااین‌حال، حوزه خستگی CRDQ تفاوتی را با اهمیت آماری به نفع تمرینات ورزشی در آب نشان داد (MD: -3.00؛ 95% CI؛ 5.26- تا 0.74-؛ یک مطالعه؛ 30 شرکت‌کننده). فقط یک مطالعه پیامدهای طولانی‌مدت پس‌از تمرینات ورزشی در آب را برای کیفیت زندگی و ترکیب بدن گزارش کرد، و هیچ تغییر قابل توجهی میان نتایج پایه و نتایج پیگیری شش ماهه مشاهده نشد. یک عارضه جانبی خفیف برای تمرینات ورزشی در آب گزارش شد (بر اساس گزارش دو مطالعه؛ 20 شرکت‌کننده). تاثیر شدت بیماری قابل بررسی نبود زیرا داده‌های کافی وجود نداشتند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.