پیشینه
انجام پرتودرمانی لگن برای سرطان زنان (رحم، دهانه رحم، واژینال) و آنورکتال ممکن است به واژن آسیب برساند. این وضعیت ممکن است باعث جمع شدن واژن و چسبیدن دو طرف واژن به هم شود. توصیه به استفاده منظم از دیلاتاسیون واژینال پس از پرتودرمانی برای کاهش یا پیشگیری از بروز این خطر، یک عمل ثابت شده است. دیلاتاسیون شامل قرار دادن و چرخاندن یک وسیله فالوس شکل (phallus-shape) در واژن تقریبا سه بار در هفته به مدت حدود پنج دقیقه برای کشیدگی پوست است.
سوال مطالعه مروری
این مرور به‌روز شده، تمام متون علمی را دوباره ارزیابی کرد و تمامی داده‌های موجود را در این موضوع بازیابی کرد تا ببیند که شواهدی برای حمایت از دیلاتاسیون واژینال پس از پرتودرمانی لگن وجود دارد یا خیر.
یافته‌های اصلی یا کلیدی
زنانی که می‌خواهند طول واژن خود را بعد از پرتودرمانی حفظ کنند، باید انجام دیلاتاسیون را در نظر بگیرند. داده‌های محدودی از مطالعات مشاهده‌ای نشان می‌دهند کشش منظم واژن، پس از اتمام درمان با پرتودرمانی، ممکن است خطر ایجاد ترس را تا حدودی کاهش دهد. هیچ شواهدی برای حمایت از درمان دیلاتاسیون در طول انجام پرتودرمانی وجود ندارد. هم‌چنین گزارش‌های موردی و مطالعه سری موارد (case series) وجود دارد که نشان می‌دهند انجام دیلاتاسیون ماه‌ها یا سال‌ها پس از پرتودرمانی ممکن است به بازیابی طول ناحیه واژینال کمک کند.
کیفیت شواهد
کارآزمایی تصادفی‌سازی شده، شواهدی را با کیفیت بالا برای ارزیابی درمان دیلاتاسیون واژینال به دست نیاورده، و ممکن است هرگز هم به دست نیاورد. مطالعات موجود نشان می‌دهند که دیلاتاسیون موثر است، اما نمی‌توانند ثابت کنند. با این حال، این روش تنها زمانی اعمال می‌شود که پرتودرمانی به پایان رسیده باشد. ارتباطی بین انجام دیلاتاسیون واژینال پس از پرتودرمانی و تنگی کمتر واژینال وجود دارد، اما این دلیل بر آن نیست که مزیت به دست آمده ناشی از دیلاتاسیون باشد. ارتباط بین دیلاتاسیون و تنگی کمتر می‌تواند به دلیل تاثیر مفید دیلاتاسیون باشد یا به این دلیل که زنان مبتلا به تنگی (یا کسانی که تنگی را گزارش می‌دهند) کمتر می‌توانند از دیلاتور (باز کننده) استفاده کنند.
شواهد قابل اعتمادی وجود ندارد که نشان دهد انجام دیلاتاسیون روتین و منظم واژینال در طول درمان پرتودرمانی از تنگی پیشگیری کرده یا کیفیت زندگی بیمار را بهبود می‌بخشد. چندین مطالعه مشاهده‌ای تاثیر درمان را با دیلاتاسیون پس از پرتودرمانی بررسی کردند. آنها پیشنهاد می‌کنند که انجام مکرر دیلاتاسیون با نرخ کمتری از تنگی گزارش شده توسط خود بیمار، همراه است. این می‌تواند به این دلیل باشد که انجام دیلاتاسیون موثر است یا به این دلیل که زنان با واژن سالم در مقایسه با زنان دارای تنگی بیشتر، از دستورالعمل‌های درمانی دیلاتاسیون پیروی می‌کنند. معمولا پیشنهاد می‌کنیم که انجام یک RCT برای تمایز میان یک پیوند تصادفی (casual) و علّی (causative) مورد نیاز است، اما مطالعات پایلوت دلایل زیادی را نشان می‌دهند که چرا روش‌شناسی (methodology) این RCT در این زمینه چالش‌برانگیز است.
استفاده از درمان دیلاتاسیون واژینال پس از پرتودرمانی لگن به منظور پیشگیری از بروز تنگی (تنگ شدن غیر طبیعی واژن) توصیه می‌شود، اما می‌تواند آزاردهنده و از نظر روانی دیسترس‌زا باشد.
ارزیابی مزایا و آسیب‌های انواع روش‌های دیلاتاسیون واژینال به زنانی که به دلیل ابتلا به سرطان تحت درمان پرتودرمانی لگن قرار دارند.
پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ 2013 شماره 5)، MEDLINE (1950 تا هفته 2 جون 2013)؛ EMBASE (1980 تا هفته 24 سال 2013) و CINAHL (1982 تا 2013) را جست‌وجو کردیم.
داده‌های مقایسه‌ای از هر نوع، که دیلاتاسیون یا نفوذ به واژن را پس از درمان با پرتودرمانی لگن برای سرطان ارزیابی کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم این موضوع را ارزیابی کردند که مطالعات بالقوه مرتبط، معیارهای ورود را داشتند یا خیر. هیچ کارآزمایی‌ای را پیدا نکردیم و بنابراین، هیچ داده‌ای را برای آنالیز در دست نداشتیم.
هیچ مطالعه‌ای را برای گنجاندن در مرور اصیل یا برای این نسخه به‌روز شده شناسایی نکردیم. با این حال، احساس کردیم که برخی از مطالعاتی که حذف شدند، بحث را ضروری می‌کردند. این موارد شامل یک کارآزمایی تصادفی‌سازی شده (RCT) بود که هیچ بهبودی را در نمرات جنسی مرتبط با تشویق زنان به انجام درمان دیلاتاسیون نشان نداد؛ RCT کوچکی که اخیرا انجام شده، هیچ مزیتی را برای دیلاتاسیون نسبت به ارتعاش درمانی (vibration therapy) در طول پرتودرمانی نشان نداد؛ دو مطالعه، مقایسه‌ای غیر تصادفی‌سازی شده بودند؛ و پنج مورد، مطالعات همبستگی (correlation studies) بودند. یکی از این مطالعات نشان داد که اندازه‌گیری‌های عینی الاستیسیتی واژن و طول ناحیه واژن با دیلاتاسیون در طول پرتودرمانی مرتبط نبود، اما مطالعه فاقد قدرت آماری بود. یک مطالعه نشان داد زنانی که تحت دیلاتاسیون قرار گرفتند، دیلاتور بزرگ‌تری را تحمل کردند، اما خطر عینی بودن و سوگیری (bias) با کنترل‌های تاریخی (historical control)، بالا بود. مطالعه دیگری نشان داد که اندازه‌گیری‌های واژینال پس از انجام دیلاتاسیون در مدت 6 تا 10 هفته پس از پرتودرمانی، به‌طور میانگین 3 سانتی‌متر افزایش طول داشته، اما هیچ گروه کنترلی وجود نداشت؛ مطالعات سری موارد (case series) دیگر خلاف این یافته را نشان دادند. سه مطالعه اخیر تنگی کمتری را با دیلاتاسیون پروفیلاکتیک پس از پرتودرمانی نشان دادند. یک مطالعه سری موارد کوچک نشان داد که انجام دیلاتاسیون سال‌ها پس از پرتودرمانی ممکن است واژن را به طول عملکردی قبلی خود بازگرداند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.