RRMS با دوره‌های ناتوانی (عود) ناشی از التهاب در سیستم عصبی مرکزی مشخص می‌شود. تمام تحقیقات نشان داده‌اند که کورتیکواستروئیدها، که اغلب به صورت داخل وریدی تجویز می‌شوند، باعث «تسریع» در روند بهبودی می‌شوند. اگر استروئیدهای خوراکی به خوبی استروئیدهای داخل وریدی برای موارد عود موثر باشند، مصرف آنها آسان‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر خواهد بود.
هدف از این مرور، ارزیابی آن بود که استروئیدهای خوراکی و داخل وریدی در کمک به بهبودی از عود بیماری به یک اندازه موثر و بی‌خطر هستند یا خیر. از میان منابع علمی مرتبط، فقط پنج مطالعه شامل 215 شرکت‌کننده، معیارهای ورود را داشتند. علیرغم برخی محدودیت‌ها در روش‌های مورد استفاده برای انجام مطالعات (یعنی گزارش ناقص از شرکت‌کنندگانی که از مطالعه خارج شدند و مناسب بودن حجم نمونه) و در آنالیز داده‌ها، هر پنج مطالعه نشان دادند که هیچ تفاوت معنی‌داری از نظر مزایا و عوارض جانبی و در پیامدها دارویی و رادیولوژیکی در بیمارانی که استروئیدهای خوراکی یا داخل وریدی مصرف کردند، وجود نداشت. به نظر می‌رسد هر دو درمان به یک اندازه موثر و بی‌خطر هستند. براساس این شواهد، درمان با استروئید خوراکی ممکن است یک جایگزین عملی و موثر برای درمان استروئید داخل وریدی در درمان عود بیماری MS باشد.
Read the full abstract
این مطالعه یک مرور کاکرین به‌روز‌شده از نسخه قبلی منتشرشده است (بانک اطلاعاتی مرورهای سیستماتیک کاکرین (Cochrane Database of Systematic Reviews)، 2009، شماره 3. CD006921 :No .Art؛ 10.1002/14651858.CD006921.pub2 :DOI).
بیماری مالتیپل اسکلروزیس (Multiple sclerosis; MS)، یک بیماری التهابی مزمن و نورودژنراتیو سیستم عصبی مرکزی (central nervous system; CNS) است، که با عودهای مکرر التهاب CNS از خفیف تا شدیدا ناتوان‌کننده مشخص می‌شود. مدت‌هاست که عود بیماری با استروئیدها درمان می‌شود تا التهاب کاهش یابد و بهبودی تسریع شود. بااین‌حال، متیل‌پردنیزولون وریدی (intravenous methylprednisolone; IVMP) که معمولا استفاده می‌شود، نیاز به تزریق مکرر دارد و هزینه‌های مراقبت در منزل یا بستری شدن در بیمارستان را نیز به آن اضافه می‌کند و ممکن است در مسئولیت‌های روزانه اختلال ایجاد کند. استروئیدهای خوراکی به جای استروئیدهای داخل وریدی استفاده شده‌اند که هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم کمتری دارند.
اهداف
هدف اصلی، مقایسه اثربخشی استروئیدهای خوراکی در مقابل استروئیدهای داخل وریدی در بهبود ناتوانی در عودهای MS <= شش هفته بود. اهداف ثانویه شامل میزان عود بعدی، ناتوانی، تحرک، بستری شدن در بیمارستان، نشانگرهای ایمونولوژیکی، نشانگرهای رادیولوژیکی و کیفیت زندگی بودند.
روش‌های جست‌وجو
جست‌وجو در متون علمی با استفاده از پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه مالتیپل اسکلروزیس و بیماری‌های نادر سیستم عصبی مرکزی در کاکرین (ژانویه 2012)، و جست‌وجوی دستی در چکیده مقالات جلسات آکادمی نورولوژی آمریکا (2008-2012)، فدراسیون علوم مغز و اعصاب اروپا (2008-2012)، کمیته اروپایی درمان و تحقیق در مالتیپل اسکلروزیس و کمیته آمریکایی درمان و تحقیق در مالتیپل اسکلروزیس (2008-2012) انجام شد. هیچ‌گونه محدودیتی در زبان نگارش مقاله اعمال نشد.
معیارهای انتخاب
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی یا شبه-تصادفی‌سازی شده‌ای که استروئیدهای خوراکی را در مقابل استروئیدهای داخل وریدی برای عودهای حاد (<= شش هفته) در بیماران بالای 16 سال مبتلا به MS قطعی از نظر بالینی مقایسه کردند، واجد شرایط بودند.
گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها
سه نویسنده مرور (JB؛ PO و MH) در ارزیابی مستقل تمام مقالات منتشرشده به‌عنوان مقالاتی که به‌طور بالقوه با مرور مرتبط بودند، شرکت کردند. اختلاف‌نظرات با بحث بین همه نویسندگان برطرف شدند.
برای کسب اطلاعات بیشتر، با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم.
کیفیت روش‌شناسی (methodology) مطالعات توسط همان سه نویسنده مرور ارزیابی شد. داده‌های مرتبط استخراج شدند، و اندازه تاثیرگذاری (effect size) مداخله به صورت تفاوت میانگین (MD)، نسبت شانس (OR) و تفاوت خطر مطلق (ARD) گزارش شد.
نتایج اصلی
با این به‌روزرسانی فعلی، در مجموع پنج مطالعه واجد شرایط (215 بیمار) شناسایی شدند. فقط یک پیامد، یعنی نسبتی از بیماران که به بهبودی در مقیاس وضعیت ناتوانی گسترده (Expanded Disability Status Scale; EDSS) در چهار هفته دست یافتند، در سه کارآزمایی مشترک بود، درحالی‌که دو کارآزمایی پیامدهای تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) را بررسی کردند. نتایج این مرور نشان می‌دهند که هیچ تفاوت معنی‌داری بین درمان استروئید خوراکی در مقابل داخل وریدی در بهبودی در عود در هفته چهارم (MD: -0.22؛ 95% فاصله اطمینان (95% CI): 0.71 تا 0.26، P = 0.20) و در فعالیت تقویت گادولینیوم در تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) وجود ندارد. بااین‌حال، فقط دو مورد از پنج مطالعه از تکنیک‌های روش‌شناسی به‌روزتر و دقیق‌تری استفاده کردند، بنابراین این نتایج باید با احتیاط در نظر گرفته شوند. کارآزمایی «درمان با دوز بالای کورتیکواستروئید خوراکی در موارد تشدید حاد مالتیپل اسکلروزیس» (OMEGA) و کارآزمایی«اثربخشی و بی‌خطری متیل‌پردنیزولون به‌صورت خوراکی در مقابل IV برای درمان عود مالتیپل اسکلروزیس» (COPOUSEP) که برای رفع چنین محدودیت‌هایی طراحی شده‌اند، در حال حاضر در حال انجام هستند.
نتیجه‌گیری‌های نویسندگان
آنالیز پنج کارآزمایی واردشده که درمان با استروئید داخل وریدی را در مقابل استروئید خوراکی برای عود MS مقایسه کردند، هیچ تفاوت معنی‌داری را در پیامدهای بالینی (فواید و عوارض جانبی)، رادیولوژیکی یا دارویی نشان نداد. بر اساس شواهد موجود، درمان با استروئید خوراکی ممکن است یک جایگزین عملی و موثر برای درمان با استروئید داخل وریدی در درمان عود MS باشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
