عصب چشم، اطلاعات بصری را از چشم به مغز منتقل میکند و نوروپاتی چشم ناشی از تروما (traumatic optic neuropathy; TON) به هرگونه آسیب ثانویه ناشی از تروما به عصب چشم اشاره دارد. عصب چشم پساز وقوع آسیب، متورمتر میشود و این امر میتواند منجر به آسیب بیشتر شود. نوروپاتی تروماتیک چشم اغلب منجر به از دست دادن شدید بینایی شده و اکثریت قریب به اتفاق افراد مبتلا، مردان جوان در دهه سی زندگی خود هستند. از اوایل دهه 1980، استروئیدها در تلاش برای کاهش تورم غیرطبیعی که به دنبال آسیب به عصب چشم رخ میدهد، و همچنین برای بهبود بینایی مورد استفاده قرار گرفتهاند. بااینحال، نقش استروئیدها در درمان TON بحثبرانگیز است و متخصصان بالینی در مورد بهترین راهبرد مدیریتی آن همچنان اختلاف نظر دارند. توصیههای موجود در این مرور بر اساس آنالیز انتقادی (critical analysis) شواهد موجود در متون علمی پزشکی است. فقط یک کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده نسبتا کوچک را از تاثیر استروئیدها در درمان بیماری TON یافتیم که شامل 31 شرکتکنندهای بود که طی هفت روز اول پساز آسیب اولیه وارد مطالعه شدند. این شرکتکنندگان استروئیدهای داخل وریدی با دوز بالا (n = 16) یا دارونما (placebo) (n = 15) دریافت کردند. در مدت سه ماه پیگیری، هیچ تفاوت معنیداری در بهترین حدت بینایی اصلاحشده (best corrected visual acuity) میان این دو گروه مشاهده نشد. نرخ بهبودی خودبهخودی بینایی در TON نسبتا بالا است و هیچ داده قانعکنندهای وجود ندارد مبنی بر اینکه استروئیدها در مقایسه با صرفا تحت نظر گرفتن بیمار، مزیت بیشتری را ارائه میدهند. هر بیمار باید بهصورت جداگانه ارزیابی شود و وی باید بهطور کامل از احتمال واکنش جانبی جدی استروئیدها، هرچند نادر، آگاه شود. علاوهبر این، مطالعات اخیر تاثیرات مضر احتمالی استروئیدها را در صورت استفاده در آسیبهای مغزی و طناب نخاعی برجسته کردهاند و این شواهد جدید باید بهطور جدی مورد توجه قرار گیرند.
نرخ بهبودی خودبهخودی بینایی در TON نسبتا بالا است و هیچ داده قانعکنندهای وجود ندارد مبنی بر اینکه استروئیدها در مقایسه با صرفا تحت نظر گرفتن بیمار، مزیت بینایی بیشتری را ارائه میدهند. شواهد اخیر همچنین نشان میدهد که استروئیدها ممکن است تاثیرات مضری در بیماری TON داشته باشند و برای روشن شدن این مسئله مهم، انجام فوری مطالعات بیشتر مورد نیاز است. بنابراین، ارزیابی هر مورد بهصورت مجزا ضروری بوده و اخذ رضایت آگاهانه مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است.
نوروپاتی تروماتیک چشم (traumatic optic neuropathy; TON) یکی از دلایل مهم از دست دادن شدید بینایی به دنبال ترومای بلانت یا نافذ سر است. به دنبال آسیب اولیه، تورم عصب چشم درون کانال عصب چشم میتواند منجر به از دست دادن ثانویه سلولهای گانگلیون شبکیه چشم شود. بنابراین، رفع فشار عصب چشم با استروئیدها یا مداخلات جراحی یا هر دو، بهعنوان روشی برای بهبود پیشآگهی بینایی در TON توصیه شده است.
هدف از این مرور، بررسی اثربخشی و بیخطری (safety) استفاده از استروئیدها در مدیریت درمانی TON بود.
پایگاه CENTRAL (شامل پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه چشم و بینایی در کاکرین) ( کتابخانه کاکرین ؛ سال 2013، شماره 4)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE In-Process و دیگر استنادات نمایه نشده، Ovid MEDLINE Daily؛ Ovid OLDMEDLINE (ژانویه 1950 تا می 2013)؛ EMBASE (ژانویه 1980 تا می 2013)؛ منابع علمی سلامت آمریکای لاتین و کارائیب (LILACS) (ژانویه 1982 تا می 2013)؛ نمایه استنادی چکیده مقالات کنفرانسهای علوم-بخش علمی (CPCI-S) (ژانویه 1990 تا می 2013)؛ متا رجیستر کارآزماییهای کنترلشده ( m RCT) ( www.controlled-trials.com )؛ ClinicalTrials.gov ( www.clinicaltrials.gov )؛ و پلتفرم بینالمللی پايگاه ثبت کارآزماییهای بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت (WHO) ( www.who.int/ictrp/search/en ) را جستوجو کردیم. در جستوجوهای الکترونیکی برای یافتن کارآزماییها، از هیچ محدودیتی برای زمان انتشار یا زبان نگارش مقاله استفاده نکردیم. بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی را آخرینبار در 21 می 2013 جستوجو کردیم. همچنین فهرست منابع مطالعات واردشده، دیگر مرورها و فصلهای کتاب را در مورد TON جستوجو کردیم تا منابع کارآزماییهای بیشتری را بیابیم. از پایگاه Science Citation Index برای جستوجوی مقالاتی استفاده شد که به هر مطالعه موجود در این مرور اشاره داشتند. هیچ مجله یا خلاصهمقالات کنفرانس را بهصورت دستی جستوجو نکردیم. برای یافتن مطالعات منتشرشده و منتشرنشده بیشتر با محققان کارآزمایی و متخصصان این حوزه تماس گرفتیم.
ما قصد داشتیم فقط کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) را در خصوص TON وارد این مرور کنیم، که در آنها هر رژیم درمانی استروئیدی، بهتنهایی یا در ترکیب با رفع فشار عصب چشم از طریق جراحی، با انجام جراحی بهتنهایی یا عدم درمان مقایسه شد.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم عناوین و چکیدههای بهدست آمده از جستوجوهای الکترونیکی را ارزیابی کردند.
یک مطالعه را که با معیارهای انتخاب مطابقت داشت، وارد این مرور کردیم؛ یک کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده با دارونما (placebo) و دوسو کور (double-masked) که از استروئیدهای داخل وریدی با دوز بالا در بیمارانی که TON در آنها بهطور غیرمستقیم و طی هفت روز پساز آسیب اولیه، تشخیص داده شد. در مجموع 31 شرکتکننده واجد شرایط، برای دریافت دوز بالای استروئیدهای داخل وریدی (n = 16) یا دارونما (n = 15) تصادفیسازی شده و همگی به مدت سه ماه پیگیری شدند. میانگین بهترین حدت بینایی اصلاحشده (best corrected visual acuity; BCVA) نهایی، 1.23±1.78 لگاریتم حداقل زاویه وضوح (Logarithm of the Minimum Angle of Resolution; LogMAR) در گروه دارونما و 1.14±1.11 LogMAR در گروه استروئید بود. تفاوت میانگین BCVA میان گروههای دارونما و استروئید، 0.67 LogMAR گزارش شد (95% فاصله اطمینان: 1.54- تا 0.20)، و این تفاوت از اهمیت آماری برخوردار نبود (P = 0.13). در مدت سه ماه پیگیری، بهبود BCVA برابر با 0.40 LogMAR در هشت چشم (8/15؛ 53.3%) در گروه دارونما و در 11 چشم (11/16؛ 68.8%) در گروه درمان رخ داد. این تفاوت، اهمیت آماری نداشت (P = 0.38).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.