پنومونی عبارت است از عفونت ریه که معمولا توسط باکتری‌ها و ویروس‌ها ایجاد می‌شود. تشخیص بالینی آن گاهی دشوار است. پنومونی در کودکان خردسال و در سنین بالا شایع‌تر بوده، و سالانه در کشورهای کم درآمد باعث مرگ دو میلیون کودک خردسال می‌شود. این وضعیت در ایالات متحده آمریکا شایع‌ترین علت مرگ‌ومیر ناشی از عفونت برشمرده می‌شود.
ویتامین C در اوایل دهه 1900 شناسایی شد و پیشنهاداتی مبنی بر اینکه یکی از نقش‌های بیولوژیکی آن ممکن است مقاومت در برابر عفونت‌ها باشد، توسط مطالعات حیوانی متعدد پشتیبانی می‌شود. به دنبال یافتن مطالعات انجام شده روی انسان‌ها بودیم و سه کارآزمایی را با مجموع 2335 شرکت‌کننده پیدا کردیم که بررسی کردند مصرف ویتامین C از ابتلا به پنومونی در سطح جامعه پیشگیری می‌کند یا خیر. دو مورد از این کارآزمایی‌های پیشگیرانه، سربازان را مورد مطالعه قرار دادند، در حالی که سومین کارآزمایی پسران را در یک مدرسه شبانه‌روزی در بریتانیا در دهه 1940 ارزیابی کرد. دو کارآزمایی درمانی با مجموع 197 بیمار مبتلا به پنومونی به این موضوع پرداختند که مصرف ویتامین C ممکن است برای بیماران مبتلا به پنومونی مفید باشد یا خیر. یکی از مطالعات، بیماران 66 تا 94 ساله مبتلا به پنومونی را در بریتانیا مورد مطالعه قرار داد. کارآزمایی درمانی دیگر در اتحاد جماهیر شوروی سابق انجام شد اما سوابق اجتماعی و تغذیه‌ای بیماران شرح داده نشدند. یک مطالعه شامل 37 بیمار دچار سوختگی، تاثیر ویتامین C را بر ابتلا به پنومونی اکتسابی از بیمارستان بررسی کرد. جست‌وجوهای ما تا اپریل 2013 به‌روز بودند.
پنج مورد از کارآزمایی‌های شناسایی شده فواید پیشگیرانه یا درمانی ویتامین C را در برابر پنومونی نشان دادند، اما مطالعه انجام شده در مورد پنومونی اکتسابی از بیمارستان هیچ تاثیری را نشان نداد. کیفیت کلی مطالعات خوب بود. با این حال، پنج کارآزمایی با یافته‌های مثبت در شرایط ویژه‌ای انجام شدند که نتایج آنها قابل تعمیم به جمعیت عمومی نیست. بنابراین، انجام پژوهش‌های بیشتری مورد نیاز است. در این میان، مصرف مکمل در بیماران مبتلا به پنومونی که سطح ویتامین C پلاسما پائینی دارند، به دلیل بی‌خطری (safety) و هزینه پائین ممکن است معقول باشد. هیچ یک از پنج کارآزمایی اثرات نامطلوب قابل‌توجهی را از ویتامین C گزارش نکردند.
استفاده پروفیلاکتیک از ویتامین C برای پیشگیری از ابتلا به پنومونی باید در جمعیت‌هایی بررسی شود که شیوع بالایی از پنومونی دارند، به خصوص اگر دریافت ویتامین C در رژیم غذایی آنها کم باشد. به‌طور مشابه، تاثیرات درمانی ویتامین C باید مورد مطالعه قرار گیرد، به ویژه در بیمارانی که سطح ویتامین C پلاسما آنها پائین است. شواهد فعلی برای حمایت از استفاده پروفیلاکتیک از ویتامین C برای پیشگیری از ابتلا به پنومونی در جمعیت عمومی بسیار ضعیف است. با این وجود، مکمل درمانی ویتامین C ممکن است برای بیماران مبتلا به پنومونی که سطح ویتامین C پلاسمایی آنها پائین است، منطقی باشد، زیرا هزینه و خطرات آن پائین است.
پنومونی یکی از شایع‌ترین عفونت‌های جدی است، که سالانه باعث مرگ دو میلیون کودک در کشورهای کم درآمد می‌شود. در کشورهای ثروتمند، پنومونی به‌طور قابل توجهی مشکل سالمندان است.
ارزیابی تاثیرات پروفیلاکتیک و درمانی ویتامین C بر پنومونی.
منابع زیر را جست‌وجو کردیم: CENTRAL (شماره 3، 2013)؛ MEDLINE (1950 تا هفته 4 مارچ 2013)؛ EMBASE (1974 تا اپریل 2013) و Web of Science (1955 تا اپریل 2013).
برای ارزیابی تاثیرات درمانی ویتامین C، کارآزمایی‌های کنترل شده با دارونما (placebo) را انتخاب کردیم. برای ارزیابی تاثیرات پروفیلاکتیک، کارآزمایی‌های کنترل شده را با یا بدون دارونما انتخاب کردیم.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم گزارش‌های کارآزمایی را مطالعه کرده و داده‌ها را استخراج کردند.
سه کارآزمایی پروفیلاکتیک را شناسایی کردیم که 37 مورد پنومونی اکتسابی از جامعه را در 2335 نفر ثبت کردند. فقط یک مطالعه به‌طور رضایت‌بخشی تصادفی‌سازی شده، دوسو کور (double-blind) و کنترل شده با دارونما بود. دو کارآزمایی سربازان استخدام شده را مورد بررسی قرار داد و سومین کارآزمایی، پسرانی را از «طبقه‌هایی با دستمزد پائین‌تر» که در طول جنگ جهانی دوم در یک مدرسه شبانه‌روزی در بریتانیا تحصیل می‌کردند، ارزیابی کرد. هر یک از این سه کارآزمایی کاهش آماری معنی‌داری (80% یا بیشتر) را در بروز پنومونی در گروه ویتامین C نشان دادند. دو کارآزمایی درمانی را شامل 197 بیمار مبتلا به پنومونی اکتسابی از جامعه شناسایی کردیم. فقط یک مطالعه به‌طور رضایت‌بخشی تصادفی‌سازی شده، دوسو کور (double-blind) و کنترل شده با دارونما بود. آن کارآزمایی بیماران مسن را در بریتانیا مورد مطالعه قرار داد و مورتالیتی کمتر و کاهش شدت بیماری را در گروه ویتامین C گزارش کرد؛ با این حال، این مزایا به بیمارانی محدود شد که بیمار شدیدتری داشتند. دیگر کارآزمایی درمانی، بزرگسالان را با طیف سنی وسیع در اتحاد جماهیر شوروی سابق مورد مطالعه قرار داد و کاهش وابسته به دوز را در طول دوره پنومونی با دو دوز ویتامین C نشان داد. یک کارآزمایی پروفیلاکتیک را شناسایی کردیم که 13 مورد پنومونی اکتسابی از بیمارستان را در 37 بیمار دچار سوختگی شدید ثبت کردند؛ تجویز یک روزه ویتامین C تاثیری بر بروز پنومونی نداشت. مطالعات شناسایی شده از نظر بالینی ناهمگن هستند که مقایسه آنها را محدود می‌کند. مطالعات وارد شده اثرات نامطلوب مصرف ویتامین C را پیدا نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.