سوال مطالعه مروری
آیا فرمول‌های ترکیبی حاوی آنتی‌هیستامین‌ها (antihistamines; AH)، دکونژستانت‌ها (decongestants; DC) و/یا آنالژزیک‌ها (analgesics; AN) که بدون نسخه به فروش می‌رسند، در درمان نشانه‌های سرماخوردگی موثر هستند؟
پیشینه
به‌طور میانگین، کودکان شش تا هشت بار در سال و بزرگسالان دو تا چهار بار در سال دچار سرماخوردگی می‌شوند. سرماخوردگی ناشی از ویروس‌هاست و نشانه‌های آن عبارتند از گلودرد، گرفتگی و ترشحات بینی، عطسه، و سرفه. این بیماری معمولا طی یک تا دو هفته خودبه‌خود برطرف می‌شود؛ با این حال، تاثیر زیادی را بر زمان مرخصی از کار یا مدرسه بر جای می‌گذارد.
از آنجایی که هیچ درمان قطعی برای سرماخوردگی وجود ندارد، فقط درمان علامتی در دسترس است. درمان‌های متعددی برای مقابله با نشانه‌های مختلف مورد نیاز است، بنابراین محصولات مختلفی در یک قرص ترکیب می‌شوند: آنتی‌هیستامین‌ها برای مقابله با عطسه، سرفه و ترشحات بینی؛ دکونژستانت‌ها برای مقابله با گرفتگی بینی؛ و آنالژزیک‌ها برای گلودرد.
تاریخ جست‌وجو
شواهد تا 10 جون 2021 به‌روز است.
ویژگی‌های مطالعه
شرکت‌کنندگان مطالعه، بزرگسالان یا کودکان مبتلا به سرماخوردگی بودند. تاثیرات چهار ترکیب (AH + DC؛ AH + AN؛ AN + DC؛ AH + AN + DC) با تاثیرات دارونما (placebo) (درمان ساختگی) (24 کارآزمایی) یا یک ماده فعال (6 کارآزمایی) مقایسه شد. تاثیر مفید به صورت کاهش شدت یا طول مدت حضور نشانه‌های کلی یا نشانه‌های خاص مانند گرفتگی بینی، آبریزش بینی، سرفه یا عطسه تعریف شد. هم‌چنین به بررسی این موضوع پرداختیم که عوارض جانبی با درمان‌های ترکیبی شایع‌تر از دارونما است یا خیر.
منابع تامین مالی مطالعه
فقط سه مطالعه منبع تامین مالی مستقلی را گزارش کردند.
نتایج کلیدی
سه کارآزمایی جدید (1038 شرکت‌کننده) را در نسخه به‌روز شده سال 2021 وارد کردیم که تعداد کل کارآزمایی‌های وارد شده را به 30 مورد (6304 شرکت‌کننده) رساند. شواهد حاکی از آن است که همه ترکیبات تاثیر مفیدی بر رفع نشانه‌های کلی سرماخوردگی در بزرگسالان و کودکان بزرگ‌تر دارند. در کودکان کوچک‌تر تاثیری مشاهده نشد. ترکیبات AH + DC و DC + AN منجر به عوارض جانبی بیشتری نسبت به دارونما شدند؛ با این حال، تفاوتی بین گروه‌ها از نظر عوارض جانبی برای سایر ترکیبات وجود نداشت. در سال 2005، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در مورد عوارض جانبی ناشی از استفاده از داروهای بدون نسخه بینی حاوی فنیل‌پروپانولامین هشدار داد.
قطعیت شواهد
30 مطالعه وارد شده از نظر روش انجام، شرکت‌کنندگان حاضر در آنها، درمان‌های مورد استفاده، و روش اندازه‌گیری تاثیر مداخله، متفاوت بودند. در کارآزمایی‌ها، اغلب اطلاعات کافی برای قضاوت در مورد قطعیت شواهد وجود نداشت.
در مورد اثربخشی ترکیبات آنتی‌هیستامین-آنالژزیک-دکونژستانت برای درمان سرماخوردگی با کمبود داده مواجه هستیم. بر اساس این داده‌های کمیاب، احتمالا تاثیر مداخله بر نشانه‌های فردی بسیار کوچک‌تر از آن است که از نظر بالینی مرتبط و مهم باشد. شواهد فعلی حاکی از آن است که ترکیبات آنتی‌هیستامین-آنالژزیک-دکونژستانت دارای مزیت عمومی برای بزرگسالان و کودکان بزرگ‌تر است. این مزایا باید در مقابل خطر عوارض جانبی سنجیده شوند. شواهدی دال بر اثربخشی مداخله در کودکان خردسال وجود ندارد. در سال 2005، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در مورد عوارض جانبی ناشی از استفاده از داروهای بدون نسخه بینی حاوی فنیل‌پروپانولامین هشدار داد.
اگرچه فرمول‌های ترکیبی حاوی آنتی‌هیستامین‌ها (antihistamines)، دکونژستانت‌ها (decongestants) و/یا آنالژزیک‌ها (analgesics) در مقادیر زیاد برای درمان سرماخوردگی بدون نیاز نسخه به فروش می‌رسند، شواهد برای اثربخشی آنها محدود است. این یک نسخه به‌روز شده از مروری است که نخستین‌بار در سال 2012 منتشر شد.
ارزیابی اثربخشی ترکیبات آنتی‌هیستامین-دکونژستانت-آنالژزیک در مقایسه با دارونما (placebo) یا سایر کنترل کننده‌های فعال (به استثنای آنتی‌بیوتیک‌ها) برای کاهش طول دوره نشانه‌ها و کاهش نشانه‌ها (احساس عمومی بیماری، احتقان بینی، رینوره (rhinorrhoea)، عطسه، و سرفه) در کودکان و بزرگسالان مبتلا به سرماخوردگی.
ما CENTRAL؛ MEDLINE از طریق EBSCOhost؛ Embase؛ CINAHL از طریق EBSCOhost؛ LILACS، و Web of Science را تا 10 جون 2021 جست‌وجو کردیم. WHO ICTRP و ClinicalTrials.gov تا 10 جون 2021 جست‌وجو شدند.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده که به بررسی اثربخشی ترکیبات آنتی‌هیستامین-دکونژستانت-آنالژزیک در مقایسه با دارونما، سایر درمان‌های فعال (به استثنای آنتی‌بیوتیک‌ها)، یا عدم-درمان در کودکان و بزرگسالان مبتلا به سرماخوردگی پرداختند.
از روش‌های استاندارد روش‌شناسی مورد نظر کاکرین استفاده کردیم. سطح قطعیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم. کارآزمایی‌های وارد شده را بر اساس مواد تشکیل دهنده فعال دسته‌بندی کردیم.
تعداد 30 مطالعه (6304 شرکت‌کننده) را شامل 31 مقایسه درمانی شناسایی کردیم. مداخله کنترل در 26 کارآزمایی شامل دارونما (placebo) و در شش کارآزمایی شامل یک ماده فعال (پاراستامول (paracetamol)، کلرفنیندیون (chlorphenindione) + فنیل‌پروپانولامین (phenylpropanolamine) + بلادونا (belladonna)، دیفن‌هیدرامین (diphenhydramine)) بود (دو کارآزمایی دارای دارونما و هم‌چنین بازوهای درمانی فعال بودند). ارائه گزارش از روش‌ها به‌طور کلی ضعیف بوده و تفاوت‌های زیادی در طراحی مطالعه، شرکت‌کنندگان، مداخلات، و پیامدها وجود داشت. بیشتر کارآزمایی‌های وارد شده شامل شرکت‌کنندگان بزرگسال بودند. کودکان در نه کارآزمایی وارد شدند. سه کارآزمایی شامل کودکان بسیار خردسال (از شش ماه تا پنج سال)، و پنج کارآزمایی شامل کودکان 2 تا 16 ساله بود. یک کارآزمایی بزرگسالان و کودکان 12 سال یا بالاتر را وارد کرد. کارآزمایی‌ها در محیط‌های مختلفی انجام شدند: کلینیک‌های دانشگاهی، بخش‌های اطفال، بخش‌های پزشکی خانواده، و جراحی‌های عمومی.
آنتی‌هیستامین-دکونژستانت: 14 کارآزمایی (1298 شرکت‌کننده). هشت کارآزمایی، اثربخشی کلی را گزارش کردند، که شش مطالعه در آنها تجمیع شدند (281 شرکت‌کننده برای درمان فعال و 284 شرکت‌کننده برای دارونما). نسبت شانس (OR) برای شکست درمان 0.31 بود (95% فاصله اطمینان (CI): 0.20 تا 0.48؛ شواهد با قطعیت متوسط)؛ تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا حصول یک پیامد مفید بیشتر (number needed to treat for an additional beneficial outcome; NNTB): 3.9؛ (95% CI؛ 3.03 تا 5.2). در روز ارزیابی نهایی (پیگیری: 3 تا 10 روز)، 55% از شرکت‌کنندگان گروه دارونما در مقایسه با 70% گروه درمان فعال، پاسخ درمانی مطلوبی داشتند. از دو کارآزمایی که ادغام نشدند، یک مورد تاثیر کلی را نشان داد، در حالی که کارآزمایی دیگر تاثیری را نشان نداد.
عوارض جانبی: گروه آنتی‌هیستامین-دکونژستانت دچار عوارض جانبی بیشتری نسبت به گروه کنترل شد: 128/419 شرکت‌کننده (31%) در برابر 100/423 شرکت‌کننده (13%)، دچار یک یا چند عارضه جانبی شدند (OR: 1.58؛ 95% CI؛ 0.78 تا 3.21؛ شواهد با قطعیت متوسط).
آنتی‌هیستامین-آنالژزیک: چهار کارآزمایی (1608 شرکت‌کننده). دو کارآزمایی، اثربخشی کلی را گزارش کردند؛ داده‌هایی از یک کارآزمایی ارائه شد (290 شرکت‌کننده برای درمان فعال و 292 شرکت‌کننده برای آسکوربیک اسید (ascorbic acid)). OR برای شکست درمان 0.33 بود (95% CI؛ 0.23 تا 0.46؛ شواهد با قطعیت متوسط)؛ NNTB: 6.67؛ (95% CI؛ 4.76 تا 12.5). چهل-سه درصد از شرکت‌کنندگان گروه کنترل و 70% از شرکت‌کنندگان گروه درمان فعال پس از شش روز درمان کاملا درمان شدند. کارآزمایی دوم نیز تاثیری را به نفع درمان فعال نشان داد.
عوارض جانبی: در گروه درمان فعال در مقایسه با دارونما، عوارض جانبی افزایش قابل توجهی را نشان نداد (خواب‌آلودگی، پُرخوابی (hypersomnia)، و بی‌خوابی 10/152 در برابر 4/120؛ OR: 1.64؛ (95% CI؛ 0.48 تا 5.59؛ شواهد با قطعیت پائین).
آنالژزیک-دکونژستانت: هفت کارآزمایی (2575 شرکت‌کننده). یک کارآزمایی اثربخشی کلی را گزارش کرد: %73 از شرکت‌کنندگان در گروه آنالژزیک-دکونژستانت در مقایسه با 52% در گروه کنترل (پاراستامول) مزیت درمان را گزارش کردند (OR برای شکست درمان: 0.28؛ 95% CI؛ 0.15 تا 0.52؛ شواهد با قطعیت متوسط؛ NNTB: 4.7).
عوارض جانبی: گروه دکونژستانت-آنالژزیک نسبت به گروه کنترل به‌طور قابل توجهی بیشتر دچار عوارض جانبی شدند (199/1122 در برابر 75/675؛ OR: 1.62؛ 95% CI؛ 1.18 تا 2.23؛ شواهد با قطعیت بالا؛ تعداد افراد مورد نیاز برای درمان جهت حصول یک پیامد مضر بیشتر (NNTH): 17).
آنتی‌هیستامین-آنالژزیک-دکونژستانت: شش کارآزمایی (1014 شرکت‌کننده). در پنج کارآزمایی، اثربخشی کلی گزارش شد، که دو مطالعه انجام شده را روی بزرگسالان می‌توان ادغام و تجمیع کرد: تاثیر کلی گزارش شده با درمان فعال (52%) و دارونما (34%) معادل تفاوتی کمتر از یک امتیاز در مقیاس چهار یا پنج امتیازی بود؛ OR برای شکست درمان 0.47 بود (95% CI؛ 0.33 تا 0.67؛ شواهد با قطعیت پائین)؛ NNTB: 5.6؛ (95% CI؛ 3.8 تا 10.2). یک کارآزمایی با حضور کودکان 2 تا 12 سال و دو کارآزمایی شامل بزرگسالان، هیچ تاثیر مفیدی را پیدا نکردند.
عوارض جانبی: در یک کارآزمایی 5/224 نفر (2%) با درمان فعال در برابر 9/208 نفر (4%) با دارونما دچار عوارض جانبی شدند. دو کارآزمایی دیگر، هیچ تفاوتی را بین گروه‌های درمان گزارش نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.