رفتن به محتوای اصلی

(کمو)آمبولیزاسیون از راه شریان در درمان هپاتوسلولار کارسینوما غیرقابل جراحی

هپاتوسلولار کارسینوما (hepatocellular carcinoma; HCC) پنجمین سرطان شایع در سراسر جهان و سومین علت شایع مرگ‌ومیر ناشی از سرطان است. مداخلات متعددی برای افزایش بقا (survival) و بهبود کیفیت زندگی چنین بیمارانی آزمایش شده‌اند. در طول 20 سال گذشته، آمبولیزاسیون از راه شریان (transarterial embolisation; TAE) و کموآمبولیزاسیون از راه شریان (transarterial chemoembolisation; TACE) توجه بسیاری را به خود جلب کرده‌اند و به‌عنوان درمان استاندارد موضعی-منطقه‌ای برای HCC غیرقابل جراحی مورد حمایت قرار گرفته‌اند. این مرور شامل نه کارآزمایی با 645 شرکت‌کننده بود. شش کارآزمایی‌، TACE را در مقایسه با کنترل، و سه کارآزمایی‌، TAE را در مقایسه با کنترل ارزیابی کردند. همه کارآزمایی‌ها خطر خطاهای سیستماتیک («سوگیری (bias)») داشتند. برخلاف رویه جاری در بسیاری از بیمارستان‌ها، ما نتوانستیم هیچ تاثیر سودمندی را از TACE یا TAE بر بقا یا رشد تومور در بیماران مبتلا به سرطان اولیه کبد که گزینه مناسبی برای جراحی رزکسیون نبودند، نشان دهیم. علاوه‌بر این، محاسبه کردیم که پیش‌از دست‌یابی به شواهد قطعی، ممکن است به انجام کارآزمایی‌های بالینی بیشتری با حضور 383 شرکت‌کننده دیگر نیاز باشد. نکته مهم این است که TACE یا TAE با طیف گسترده‌ای از عوارض جانبی مرتبط هستند که برخی از آن‌ها به‌طور بالقوه جدی هستند. بر این اساس، توصیه می‌کنیم تا زمانی که شواهد محکم‌تری از کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده در دسترس قرار نگیرد، از TACE یا TAE به‌عنوان درمان استاندارد برای سرطان کبد استفاده نشود.

پیشینه

هپاتوسلولار کارسینوما (hepatocellular carcinoma; HCC) سالانه بیش از 600,000 مرگ‌ومیر را به دنبال دارد. آمبولیزاسیون از راه شریان (transarterial embolisation; TAE) و کموآمبولیزاسیون از راه شریان (transarterial chemoembolisation; TACE) به درمان‌های استاندارد موضعی-ناحیه‌ای برای HCC غیرقابل جراحی تبدیل شده‌اند.

اهداف

ارزیابی تاثیرات سودمند و زیان‌بار TACE یا TAE.

روش‌های جست‌وجو

پایگاه ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده گروه هپاتوبیلیاری در کاکرین ، پایگاه ثبت شبکه سرطان کاکرین ، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL) در کتابخانه کاکرین، MEDLINE ؛ EMBASE ؛ Science Citation Index Expanded ، و متون علمی منابع علمی سلامت آمریکای لاتین و کارائیب ( LILACS ) را از آغاز تا سپتامبر 2010 جست‌وجو کردیم.

معیارهای انتخاب

ما تمام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده‌ای را برای ورود به مطالعه در نظر گرفتیم که TACE یا TAE را در مقایسه با دارونما (placebo)، مداخله ساختگی یا عدم انجام مداخله، مقایسه کردند. انجام مداخلات هم‌زمان در صورتی مجاز بود که میان گروه‌های مداخله مشابه بودند. کارآزمایی‌هایی با تصادفی‌سازی ناکافی حذف شدند.

گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها

برای مورتالیتی به هر علتی (all-cause mortality)، ﻟﮕﺎرﯾﺘﻢ نسبت خطر (hazard ratio; HR) را با خطای استاندارد (standard error) به‌عنوان تخمین نقطه‌ای محاسبه کرده و آن‌ها را با استفاده از روش واریانس معکوس (inverse variance) برای متاآنالیز تجمیع کردیم. آنالیز‌های زیرگروه در مورد رژیم درمانی مداخله، توقف زودهنگام کارآزمایی (trial truncation)، یا مداخلات هم‌زمان انجام شدند. نتایج را با آنالیزهای مرحله‌‏ای کارآزمایی (Trial Sequential Analyses) اعتبارسنجی کردیم. برای پیش‌بینی ناهمگونی آماری (statistical heterogeneity) بین کارآزمایی‌ها، از مدل اثرات تصادفی (random-effects model) در تمام متاآنالیزها استفاده کردیم.

نتایج اصلی

تعداد نه کارآزمایی را با 645 شرکت‌کننده وارد مطالعه کردیم. شش کارآزمایی‌، TACE را در مقایسه با کنترل، و سه کارآزمایی‌، TAE را در مقایسه با کنترل ارزیابی کردند. هفت کارآزمایی‌ براساس تولید مناسب توالی تخصیص (allocation sequence) و پنهان‌سازی (concealment)، خطر پائین سوگیری انتخاب (selection bias) داشتند - اما تمام این کارآزمایی‌ها دیگر خطرات سوگیری را نشان دادند. سه کارآزمایی‌ به دلیل معاینات دوره‌ای و یک کارآزمایی به دلیل کُندی در جذب شرکت‌کنندگان، زودتر از موعد متوقف شدند. برای مورتالیتی به هر علتی، ناهمگونی آماری میان کارآزمایی‌ها کم تا متوسط ​​بود (I 2 = 30%). انجام متاآنالیز از کارآزمایی‌هایی با خطر پائین سوگیری انتخاب نشان داد که TACE یا TAE در مقایسه با گروه کنترل، بقا (survival) بیمار را به‌طور قابل توجهی افزایش نمی‌دهد (HR: 0.88؛ 95% CI؛ 0.71 تا 1.10). دو کارآزمایی‌ با خطر پائین سوگیری انتخاب، بدون توقف زودهنگام، و بدون انجام مداخله هم‌زمان، هیچ تاثیر معنی‌داری را از TACE یا TAE بر بقای کلی (overall survival; OS) نشان ندادند (HR: 1.22؛ 95% CI؛ 0.82 تا 1.83؛ P = 0.33). آنالیزهای مرحله‌‏ای کارآزمایی، عدم وجود شواهد را برای بررسی تاثیر سودمندی TACE یا TAE بر بقا تائید کرد و نشان داد که لازم است تا 383 شرکت‌کننده دیگر به‌صورت تصادفی‌سازی‌شده وارد شوند. وجود تفاوت‌های قابل توجه در معیارهای ارزیابی پاسخ تومور، امکان انجام آنالیز‌های کمّی را فراهم نکرد. یک کارآزمایی کیفیت زندگی را بررسی کرد اما هیچ تفاوت معنی‌داری را میان گروه‌های مداخله نیافت. طیفی از عوارض جانبی از جمله سندرم پس از آمبولیزاسیون (post-embolisation syndrome) و عوارض جدی گزارش شدند.

نتیجه‌گیری‌های نویسندگان

هیچ شواهد محکمی در حمایت یا رد استفاده از TACE یا TAE برای بیماران مبتلا به HCC غیرقابل جراحی وجود ندارد. انجام کارآزمایی‌هایی با قدرت کافی و بدون سوگیری نیاز است.

یادداشت‌های ترجمه

این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است

Citation
Oliveri RS, Wetterslev J, Gluud C. Transarterial (chemo)embolisation for unresectable hepatocellular carcinoma. Cochrane Database of Systematic Reviews 2011, Issue 3. Art. No.: CD004787. DOI: 10.1002/14651858.CD004787.pub2.