اثربخشی استامینوفن (acetaminophen) به چه میزان است و در مقایسه با داروهای ضدالتهابی برای درمان استئوآرتریت (osteoarthritis) تا چه حد موثر است، و آیا بی‌خطر است؟
پانزده مطالعه با کیفیت متوسط تا بالا مرور شدند و بهترین شواهد موجود را ارائه می‌دهند. این مطالعات تقریبا 6000 فرد مبتلا به استئوآرتریت مفصل ران یا زانو را بررسی کردند. این مطالعات، افرادی را که روزانه 4000 میلی‌گرم استامینوفن (تایلنول (Tylenol)، پاراستامول (Paracetamol)) مصرف کردند با افرادی که دارونما (placebo) (قرص تقلبی) یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) دریافت کردند، مقایسه نمودند. بیشتر مطالعات به‌طور میانگین حدود 6 هفته طول کشیدند.
استئوآرتریت چیست و چه داروهایی برای درمان آن استفاده می‌شوند؟
استئوآرتریت (osteoarthritis; OA) شایع‌ترین شکل آرتریت است که می‌تواند دست‌ها، مفاصل ران، شانه‌ها و زانوها را درگیر کند. در OA، غضروفی که از انتهای استخوان‌ها محافظت می‌کند، تخریب شده و باعث درد و تورم می‌شود. دو نوع اصلی از درمان‌های دارویی OA وجود دارند: استامینوفن که برای تسکین درد استفاده می‌شود اما بر تورم تاثیری ندارد؛ و NSAIDها مانند ایبوپروفن (ibuprofen)، دیکلوفناک (diclofenac) و cox IIs (سلکوکسیب (celecoxib)) که برای کاهش درد و تورم استفاده می‌شوند. مشخص نیست کدام نوع برای استفاده بهتر است یا کدام‌یک عوارض جانبی بیشتری را ایجاد می‌کند: دوزهای بالای استامینوفن ممکن است باعث مشکلات معده مانند زخم معده شده و NSAIDها باعث مشکلات معده، کلیه یا قلب شوند.
این مطالعات نشان‌دهنده چه بودند؟
استامینوفن در مقایسه با دارونما
مطالعات نشان می‌دهند افرادی که استامینوفن مصرف کردند، درد کمتری (هنگام استراحت، حرکت، خواب و به‌طور کلی) داشته و در مجموع احساس بهتری نسبت به افرادی داشتند که دارونما دریافت کردند. درد (هنگامی که در مقیاس دیگری اندازه‌گیری شد)، عملکرد فیزیکی و سفتی عضلات تقریبا یکسان بودند.
• درد افرادی که به جای دارونما، استامینوفن مصرف کردند، در مقیاس 0 تا 100 امتیازی، 4 امتیاز بیشتر کاهش یافت.
Read the full abstract
استئوآرتریت (osteoarthritis; OA) شایع‌ترین شکل آرتریت است. دستورالعمل‌های بالینی منتشرشده و نظرات متخصصان در مورد نقش نسبی استامینوفن (acetaminophen) (که پاراستامول (paracetamol) یا تایلنول (Tylenol) نیز نامیده می‌شود) و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) به‌عنوان درمان دارویی خط اول، با هم اختلاف‌نظر دارند. مقایسه بی‌خطری (safety) استامینوفن و NSAIDها نیز مهم است. این نسخه به‌روز شده از مرور اصیل سال 2003 شامل نُه RCT بیشتر است.
اهداف
ارزیابی کارآمدی و بی‌خطری استامینوفن در مقایسه با دارونما (placebo) و در مقایسه با NSAIDها (ایبوپروفن (ibuprofen)، دیکلوفناک (diclofenac)، آرتروتک (arthrotec)، سلکوکسیب (celecoxib)، ناپروکسن (naproxen)، روفکوکسیب (rofecoxib)) برای درمان OA.
روش‌های جست‌وجو
پایگاه‌های MEDLINE (تا جولای 2005)؛ EMBASE (2002 تا جولای 2005)، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL)؛ ACP Journal Club؛ DARE، بانک اطلاعاتی مرورهای سیستماتیک کاکرین (Cochrane Database of Systematic Reviews) (همگی از 1994 تا جولای 2005) را جست‌وجو کردیم. فهرست منابع RCTهای شناسایی‌شده و مقالات مروری مرتبط نیز به‌صورت دستی جست‌وجو شدند.
معیارهای انتخاب
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) منتشرشده که به بررسی کارآمدی و بی‌خطری مصرف استامینوفن به‌تنهایی در درمان استئوآرتریت پرداختند، برای ورود به این مرور در نظر گرفته شدند.
گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها
درد، عملکرد فیزیکی و پیامدهای ارزیابی کلی گزارش شدند. نتایج برای معیارهای پیامد پیوسته (continuous) در قالب تفاوت‌های میانگین استانداردشده (SMD) بیان شدند. معیارهای پیامد دوحالتی (dichotomous) با استفاده از نسبت خطر (relative risk; RR) تجمیع شده و تعداد افراد مورد نیاز برای درمان (numbers needed to treat; NNT) نیز محاسبه شدند.
نتایج اصلی
پانزده مورد RCT شامل 5986 شرکت‌کننده در این مرور وارد شدند. هفت RCT، استامینوفن را با دارونما و ده RCT، استامینوفن را با NSAIDها مقایسه کردند. در RCTهای کنترل‌شده با دارونما، استامینوفن در پنج مورد از هفت RCT نسبت به دارونما برتر بود و پروفایل بی‌خطری مشابهی داشت. در مقایسه با دارونما، یک آنالیز تجمعی از پنج کارآزمایی مربوط به درد کلی، با استفاده از روش‌های متعدد، کاهش درد را نشان داد که دارای اهمیت آماری بود (SMD: -0.13؛ 95% CI؛ 0.22- تا 0.04-)، و اهمیت بالینی آن مورد سوال است. درصد بهبودی نسبی نسبت به ابتدای مطالعه، با تغییر مطلق 4 امتیاز در مقیاس 0 تا 100 امتیازی، 5% بود. NNT برای دستیابی به بهبودی در درد، از 4 تا 16 نفر متغیر بود. در RCTهای کنترل‌شده با مقایسه‌کننده، استامینوفن در مجموع از نظر کاهش درد، ارزیابی‌های کلی و از نظر بهبود وضعیت عملکردی، نسبت به NSAIDها اثربخشی کمتری داشت. در مجموع، هیچ تفاوت معنی‌داری میان بی‌خطر بودن استامینوفن و NSAIDها مشاهده نشد، اگرچه بیمارانی که NSAIDهای مرسوم را مصرف کردند، بیشتر احتمال داشت که دچار عوارض جانبی دستگاه گوارش (GI) شوند (RR: 1.47؛ 95% CI؛ 1.08 تا 2.00). %19 از بیماران در گروه NSAIDهای مرسوم در مقایسه با 13% در گروه استامینوفن، دچار عوارض جانبی دستگاه گوارش شدند. بااین‌حال، میانه (median) مدت زمان کارآزمایی فقط 6 هفته بود و ارزیابی پیامدهای نامطلوب در یک دوره زمانی نسبتا کوتاه دشوار است.
نتیجه‌گیری‌های نویسندگان
شواهد موجود نشان می‌دهد که NSAIDها برای بهبود درد زانو و مفصل ران در افراد مبتلا به OA، نسبت به استامینوفن برتری دارند. اندازه تاثیر درمانی نسبتا کم بوده و میانه مدت زمان کارآزمایی فقط شش هفته بود، بنابراین، هنگام تصمیم‌گیری میان استفاده از استامینوفن یا NSAIDها، باید ملاحظات بیشتری در نظر گرفته شود. در افراد مبتلا به OA که درد متوسط تا شدید دارند، به نظر می‌رسد NSAIDها موثرتر از استامینوفن باشند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
