در این مرور کاکرین، محققان کاکرین به بررسی اثرات استفاده از آلبندازول (albendazole) به‌تنهایی و آلبندازول اضافه شده به داروهای آنتی‌فیلاریال (antifilarial) برای درمان افراد آلوده و افرادی که در مناطق دارای فیلاریازیس لنفاوی زندگی می‌کنند، پرداختند. پس از جست‌وجو برای یافتن کارآزمایی‌های مربوطه تا ژانویه 2018، 13 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را، از جمله یک RCT خوشه‌ای، با مجموع 8713 شرکت‌کننده یافتیم.
فلاریازیس لنفاوی
فیلاریازیس لنفاوی، که یک بیماری رایج در مناطق گرمسیری و نیمه-گرمسیری است، توسط پشه‌ها گسترش می‌یابد و از طریق عفونت با کرم‌های انگلی فیلاریال ایجاد می‌شود. پس از اینکه فرد از طریق نیش پشه آلوده شد، کرم‌ها بالغ شده و برای تولید میکروفیلاریا (microfilariae; mf) جفت‌گیری می‌کنند. mf در خون گردش می‌کند به طوری که می‌تواند توسط پشه‌ها جمع‌آوری شود، و عفونت از فردی به فرد دیگر منتقل شود. عفونت از طریق بررسی وجود mf در گردش (میکروفیلارمی (microfilaraemia)) یا آنتی‌ژن‌های انگلی (آنتی‌ژنمی)، یا تصویربرداری سونوگرافی برای تشخیص کرم‌های بالغ زنده تشخیص داده می‌شود.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) درمان انبوه کل جمعیت را به صورت یک‌بار در سال برای چندین سال توصیه می‌کند. درمان، ترکیبی است از دو داروی آلبندازول و یک داروی میکروفیلاریسیدال (آنتی‌فیلاریال)، یا دی‌اتیل‌کاربامازین (diethycarbamazine; DEC) یا ایورمکتین (ivermectin). مصرف آلبندازول به‌تنهایی برای افرادی توصیه می‌شود که نمی‌توانند از DEC یا ایورمکتین استفاده کنند.
این تحقیق چه می‌گوید
آلبندازول به‌تنهایی یا به صورت افزودنی به یک داروی میکروفیلاریسیدال، تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در میزان شیوع mf در بیش از دو هفته تا 12 ماه پس از درمان ایجاد می‌کند (شواهد با قطعیت بالا)، اما نمی‌دانیم که آلبندازول به‌تنهایی یا به صورت ترکیبی، چگالی mf را بین یک تا شش ماه (شواهد با قطعیت بسیار پائین) یا در 12 ماه (شواهد با قطعیت بسیار پائین) کاهش می‌دهد یا خیر.
درمان با آلبندازول به‌تنهایی یا به صورت افزودنی به یک داروی میکروفیلاریسیدال، تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در میزان شیوع آنتی‌ژنمی بین شش تا 12 ماه ایجاد می‌کند (شواهد با قطعیت بالا). ما نمی‌دانیم که آلبندازول به‌تنهایی یا به صورت ترکیبی، چگالی آنتی‌ژن را طی شش تا 12 ماه کاهش می‌دهد یا خیر (شواهد با قطعیت بسیار پائین). آلبندازول به‌صورت افزودنی به یک داروی میکروفیلاریسیدال، ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در شیوع کرم بالغ که از طریق سونوگرافی در 12 ماه تشخیص داده شده، ایجاد کند (شواهد با قطعیت پائین).
هنگامی که آلبندازول به‌تنهایی یا به صورت افزودنی به یک داروی میکروفیلاریسیدال ارائه شود، ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در تعداد افراد گزارش دهنده یک عارضه جانبی ایجاد کند (شواهد با قطعیت بالا).
نتیجه‌گیری‌های نویسندگان
شواهد خوبی وجود دارد که نشان می‌دهند آلبندازول، به‌تنهایی یا به صورت افزودنی به DEC یا ایورمکتین، منفعتی اندک یا عدم منفعت را برای پاک‌سازی کامل mf یا کرم‌های بالغ تا 12 ماه پس از درمان ارائه می‌کند. شواهد مربوط به تاثیر آلبندازول در کاهش تعداد mf و کرم‌های بالغ متناقض است. جهت اطلاع‌رسانی برای مناطقی که ایورمکتین و DEC را نمی‌توان ارائه کرد، انجام تحقیقات بیش‌تر می‌تواند به تعیین اینکه آلبندازول به‌تنهایی تاثیر دارد یا خیر، کمک کند.
شواهد خوبی وجود دارد که نشان می‌دهد آلبندازول تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در پاک‌سازی میکروفیلارمی یا کرم‌های فیلاریال بالغ در 12 ماه پس از درمان ایجاد می‌کند. این یافته در کارآزمایی‌هایی که به ارزیابی آلبندازول به‌تنهایی، یا به عنوان افزودنی به DEC یا ایورمکتین پرداختند، سازگار است. کارآزمایی‌های گزارش دهنده چگالی mf شامل تعداد کمی شرکت‌کننده، داده‌های چگالی را به صورت‌های مختلف محاسبه کرده، و نتایج متناقضی را به دست آورد.
این مرور سوالاتی را در مورد اینکه آلبندازول نقش مهمی در ریشه‌کنی فیلاریازیس لنفاوی دارد یا خیر، مطرح می‌کند. برای آگاهی سیاست‌گزاران در مناطق دارای لوازیس که فقط آلبندازول می‌تواند استفاده شود، ممکن است انجام کارآزمایی‌های کنترل شده با دارونما فقط با آلبندازول ارزشمند باشد.
برنامه جهانی ریشه‌کنی فیلاریازیس لنفاوی (Lymphatic Filariasis)، درمان انبوه را با آلبندازول (albendazole) هم‌زمان با داروهای میکروفیلاریسیدال (microfilaricidal) (آنتی‌فیلاریال (antifilarial)) دی‌اتیل کاربامازین (DEC) یا ایورمکتین (ivermectin) توصیه می‌کند؛ و تجویز آلبندازول را به‌تنهایی در مناطقی که لوازیس (loiasis) در آنجا اندمیک (همه‌گیر) است، توصیه می‌کند.
ارزیابی اثرات آلبندازول به‌تنهایی، و اثرات افزودن آلبندازول به DEC یا ایورمکتین، در افراد و جوامع مبتلا به فیلاریازیس لنفاوی.
ما پایگاه ثبت تخصصی گروه بیماری‌های عفونی در کاکرین، پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین؛ MEDLINE (PubMed)؛ Embase (OVID)؛ LILACS (BIREME) و فهرست منابع کارآزمایی‌های واردشده را جست‌وجو کردیم. هم‌چنین پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (WHO) و ClinicalTrials.gov را برای شناسایی کارآزمایی‌های در حال انجام بررسی کردیم. همه جست‌وجوها را تا 15 ژانویه 2018 انجام دادیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و RCTهای خوشه‌ای را وارد کردیم که به مقایسه آلبندازول با دارونما (placebo) یا بدون دارونما، یا مقایسه آلبندازول در ترکیب با یک داروی میکروفیلاریسیدال با یک داروی میکروفیلاریسیدال به‌تنهایی پرداختند، که این داروها برای افراد مبتلا به فیلاریازیس لنفاوی یا در جوامعی که در آنجا فیلاریازیس لنفاوی اندمیک بود، ارائه شد. ما به دنبال اطلاعاتی در مورد معیارهای انتقال بالقوه (شیوع و چگالی میکروفیلاریا (mf))؛ نشانگرهای عفونت کرم بالغ (شیوع و چگالی آنتی‌ژنمی (antigenaemia) و شیوع کرم بالغ که از طریق سونوگرافی تشخیص داده شد)؛ و داده‌هایی در مورد بیماری بالینی و عوارض جانبی بودیم.
حداقل دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را ارزیابی کرده، خطرات سوگیری (bias) را بررسی، و داده‌ها را استخراج کردند. تجزیهوتحلیل اصلی، آلبندازول را به‌طور کلی مورد بررسی قرار داد، هم به‌تنهایی و هم به‌عنوان یک افزودنی به یک داروی میکروفیلاریسیدال. از داده‌های گردآوری شده از همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده مجزا در طولانی‌ترین زمان پیگیری (تا 12 ماه) برای متاآنالیز پیامدها استفاده کردیم. داده‌های مربوط به چگالی mf را تا شش ماه و در 12 ماه پیگیری بررسی کردیم تا اطمینان حاصل کنیم که هرگونه اثرات موقتی دقیق را از دست ندادیم. تجزیه‌و‌تحلیل‌های بیشتری را در دوره‌های مختلف پیگیری و بر اساس اینکه کارآزمایی‌ها افراد آلوده یا هم افراد آلوده و هم افراد غیر-آلوده را گزارش کردند، انجام دادیم. داده‌های دو-حالتی را با استفاده از خطر نسبی (RR) با 95% فاصله اطمینان (CI) مورد تجزیهوتحلیل قرار دادیم. ما نتوانستیم داده‌های مربوط به پیامدهای چگالی انگل را متاآنالیز کنیم و آنها را در جداول خلاصه کردیم. در جایی که داده‌های گم‌شده وجود داشت، با نویسندگان کارآزمایی تماس گرفتیم. از سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد استفاده کردیم.
ما 13 کارآزمایی (12 کارآزمایی تصادفی‌سازی شده مجزا و یک کارآزمایی تصادفی‌سازی شده خوشه‌ای) را با مجموع 8713 شرکت‌کننده وارد کردیم. هیچ کارآزمایی‌ایی، اثرات آلبندازول را در سطح جمعیت در برنامه‌های تجویز انبوه دارو مورد بررسی قرار نداد. هفت کارآزمایی افراد را با معیارهای ورود مختلف مرتبط با عفونت فیلاریال، و شش کارآزمایی افرادی را از مناطق اندمیک به کار گرفتند. پیامدها به صورت مقادیر پایانی یا تغییر گزارش شدند. داده‌های چگالی mf و آنتی‌ژن با استفاده از میانگین هندسی، میانگین لگاریتمی و میانگین حسابی گزارش شدند، و میزان کاهش چگالی به صورت متفاوتی محاسبه شدند. دو کارآزمایی، هرگونه افزایش را در چگالی mf در افراد در دوره پیگیری، با تنظیم هرگونه افزایش چگالی تا صفر، کاهش دادند.
برای شیوع mf به مدت بیش از دو هفته تا 12 ماه، آلبندازول به‌تنهایی یا به صورت افزودنی به یک داروی میکروفیلاریسیدال دیگر، تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را ایجاد کرد (RR: 0.95؛ 95% CI؛ 0.85 تا 1.07؛ 5027 شرکت‌کننده؛ 12 کارآزمایی؛ شواهد با قطعیت بالا). هیچ روندی برای چگالی mf وجود ندارد، به طوری که، چند کارآزمایی کاهش بیشتری را در چگالی mf با آلبندازول گزارش کردند و کارآزمایی‌های دیگر کاهش بیشتری را در گروه کنترل نشان دادند. برای چگالی mf تا شش ماه و در 12 ماه، نمی‌دانیم که آلبندازول تاثیری دارد یا خیر (یک تا شش ماه: 1216 شرکت‌کننده؛ 10 کارآزمایی؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین؛ در 12 ماه: 1052 شرکت‌کننده؛ 9 کارآزمایی؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
برای شیوع آنتی‌ژنمی بین شش تا 12 ماه، آلبندازول به‌تنهایی یا به صورت افزودنی به یک داروی میکروفیلاریسیدال دیگر تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را ایجاد می‌کند (RR: 1.04؛ 95% CI؛ 0.97 تا 1.12؛ 3774 شرکت‌کننده؛ 7 کارآزمایی؛ شواهد با قطعیت بالا). برای چگالی آنتی‌ژن بیش از شش تا 12 ماه، این روند تاثیر اندک یا عدم تاثیر آلبندازول را نشان می‌دهد؛ اما نمی‌دانیم که آلبندازول تاثیری بر چگالی آنتی‌ژن دارد یا خیر (1374 شرکت‌کننده؛ 5 کارآزمایی؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). برای شیوع کرم بالغ که توسط سونوگرافی در 12 ماه تشخیص داده شد، آلبندازول افزوده شده به یک داروی میکروفیلاریسیدال ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را ایجاد کند (RR: 1.16؛ 95% CI؛ 0.72 تا 1.86؛ 165 شرکت‌کننده؛ 3 کارآزمایی؛ شواهد با قطعیت پائین).
برای افراد گزارش دهنده عوارض جانبی، آلبندازول تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را ایجاد می‌کند (RR: 0.97؛ 95% CI؛ 0.84 تا 1.13؛ 2894 شرکت‌کننده؛ 6 کارآزمایی؛ شواهد با قطعیت بالا).
ما هم‌چنین متاآنالیزها و جداول GRADE را بر اساس دارو ارائه می‌کنیم، زیرا ممکن است به لحاظ عملیاتی مورد توجه قرار گیرد: برای آلبندازول در مقابل دارونما (4 کارآزمایی؛ 1870 شرکت‌کننده)؛ برای آلبندازول با DEC در مقایسه با DEC به‌تنهایی (8 کارآزمایی؛ 3405 شرکت‌کننده)؛ و آلبندازول با ایورمکتین در مقایسه با ایورمکتین به‌تنهایی (4 کارآزمایی؛ 3438 شرکت‌کننده).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.