بخش عمدهای از افرادی که در تصادفات جادهای کشته یا به شدت مجروح میشوند، عابران پیاده هستند، و بهویژه کودکان آسیبپذیرتر هستند. برنامههای آموزشی تلاش میکنند نحوه مواجهه با محیط جادهای را به افراد بیاموزند. گاهی از والدین به عنوان مربی استفاده میشود. مرور کارآزماییها ( که عمدتا بر کودکان متمرکز بودند) نشان داد که آموزش ایمنی به عابر پیاده میتواند دانش ایمنی جادهای کودکان و رفتار مشاهدهشده آنها را در عبور از خیابان بهبود بخشد. آموزش ممکن است نیاز به تکرار در فواصل منظم داشته باشد، زیرا تاثیر آن میتواند با گذر زمان کاهش یابد. بااینحال، مشخص نیست که این تغییرات در دانش یا رفتار میتوانند با کاهش مرگومیر و جراحات در عابران پیاده مرتبط باشند یا خیر.
Read the full abstract
هر سال حدود یک میلیون نفر در جادههای جهان جان خود را از دست داده و حدود 10 میلیون نفر بهطور جدی مجروح میشوند. اقدامات آموزشی برای آموزش عابران پیاده به منظور مواجهه با محیط ترافیک، بهعنوان بخشی ضروری از هر استراتژی پیشگیری محسوب میشود، و آموزش عابران پیاده در بسیاری از کشورها توصیه شده است. بااینحال، از آنجا که منابع موجود برای ایمنی جادهای محدود است، یک سوال کلیدی به تعیین اثربخشی نسبی استراتژیهای مختلف پیشگیری میپردازد.
اهداف
سنجش اثربخشی برنامههای آموزش ایمنی به عابران پیاده در پیشگیری از وقوع تصادفات عابران پیاده با وسایل نقلیه موتوری.
روشهای جستوجو
پایگاه ثبت تخصصی گروه صدمات در کاکرین، پایگاه ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین، TRANSPORT؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ ERIC؛ PSYCHLIT؛ SPECTR و بانک اطلاعاتی WHO را در اینترنت جستوجو کردیم. همچنین فهرست منابع مقالات و مرورهای مرتبط را جستوجو کرده و با کارشناسان در این زمینه تماس گرفتیم. اغلب جستوجوها در بانک اطلاعاتی در سال 1999 انجام شده و در ماه می 2003 بهروز شدند.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده درباره برنامههای آموزش ایمنی برای عابران پیاده در تمام گروههای سنی.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
یکی از نویسندگان رکوردها را بررسی کرد. دو نویسنده بهطور مستقل از هم دادهها را استخراج کرده و کیفیت روششناسی (methodology) کارآزماییها را بررسی کردند. به دلیل وجود تفاوتها در انواع مداخلات و معیارهای پیامد مورد استفاده در کارآزماییها، متاآنالیز انجام نشد.
نتایج اصلی
تعداد 15 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده را در زمینه برنامههای آموزش ایمنی به عابران پیاده پیدا کردیم، که بین سالهای 1976 و 1997 انجام شدند. کیفیت روششناسی (methodology) کارآزماییهای واردشده بهطور کلی ضعیف بود. پنهانسازی تخصیص (allocation concealment) در سه کارآزمایی مناسب بود، ارزیابی پیامد در هشت کارآزمایی کورسازی شدند، و در بیشتر مطالعات تعداد زیادی از شرکتکنندگان از پیگیری بازماندند. شرکتکنندگان مطالعه در 14 کارآزمایی کودک بوده، و در یک مطالعه بزرگسالان ساکن در مراکز نگهداری بررسی شدند. در هشت مطالعه آموزش مستقیم به شرکتکنندگان داده شد و در هفت مطالعه از والدین بهعنوان آموزشدهنده استفاده شد. هیچیک از کارآزماییها در کشورهای در حال توسعه انجام نشدند و آموزش ایمنی عابران برای سالمندان نیز بررسی نشد. هیچیک از کارآزماییها تاثیر آموزش ایمنی به عابر پیاده را بر وقوع آسیب به عابر پیاده ارزیابی نکردند، اما شش مطالعه تاثیر آن را بر رفتار مشاهدهشده بررسی کردند. برخی از کارآزماییها شواهدی را از تغییر رفتار پساز آموزش ایمنی به عابر پیاده نشان دادند، اما پیشبینی اینکه این تغییرات چه تاثیری بر خطر آسیب داشته باشند، دشوار است.
نتیجهگیریهای نویسندگان
آموزش ایمنی به عابران پیاده میتواند دانش کودکان را بهبود بخشد و رفتار آنها را در عبور از خیابان تغییر دهد، اما مشخص نیست که این امر خطر تصادف عابر با وسایل نقلیه موتوری و وقوع آسیب را کاهش میدهد یا خیر. شواهدی وجود دارد که تغییرات در دانش ایمنی و رفتار مشاهدهشده با گذر زمان کمرنگ میشود، که نشان میدهد آموزش ایمنی باید در فواصل منظم تکرار شود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است