مشکلات رفتاری در دمانس (dementia) شایع بوده و منبع قابل توجهی از بار (burden) مراقبتی به شمار میروند. تیوریدازین (thioridazine) تاثیر آرامبخشی قابل توجهی دارد و تصور میشود که مکانیسم اصلی عملکرد آن در آرام کردن و کنترل بیمار است. بااینحال، از نظر دارویی، این دارو همچنین دارای خواص آنتیکولینرژیک (anticholinergic) بارزی است که بهطور بالقوه میتواند تاثیر نامطلوبی بر عملکرد شناختی داشته باشد. تنها تاثیر مثبت تیوریدازین در مقایسه با دارونما (placebo)، کاهش اضطراب است. این دارو در مقایسه با دارونما، دیگر داروهای نورولپتیک و دیگر داروهای آرامبخش، دارای نرخ عوارض جانبی برابر یا بالاتر است. تیوریدازین تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر رتبهبندیهای کلی دارد، در حالی که داروهای دیگر مانند کلرمتیازول (chlormethiazole) در ارزیابیهای رفتاری بر آن برتری دارند. متخصصان بالینی باید آگاه باشند که هیچ شواهدی به منظور حمایت از مصرف تیوریدازین در درمان دمانس وجود ندارد و مصرف آن ممکن است بیماران را در معرض عوارض جانبی بیشازحد قرار دهد.
دادههای بسیار محدودی برای تائید استفاده از تیوریدازین در درمان دمانس در دسترس است. اگر تیوریدازین در حال حاضر کاربرد گستردهای در بالین نداشت، شواهد موجود برای توصیه به استفاده از آن کافی نبود.
تنها تاثیر مثبت تیوریدازین در مقایسه با دارونما، کاهش اضطراب است. این دارو در مقایسه با دارونما، دیگر داروهای نورولپتیک و دیگر داروهای آرامبخش، دارای نرخ عوارض جانبی برابر یا بالاتر است.
متخصصان بالینی باید آگاه باشند که هیچ شواهدی به منظور حمایت از مصرف تیوریدازین در درمان دمانس وجود ندارد و مصرف آن ممکن است بیماران را در معرض عوارض جانبی بیشازحد قرار دهد.
داروهای نورولپتیک درمانهای بحثبرانگیزی در دمانس (dementia) هستند، و شواهدی در حال جمعآوری است که نشان میدهد ممکن است روند بالینی آن را تسریع کنند. با وجود این نگرانیها، این داروها معمولا برای بیماران مسن و مبتلا به دمانس تجویز میشوند. تیوریدازین (thioridazine)، یک داروی نورولپتیک فنوتیازینی (phenothiazine) است که معمولا تجویز میشود، زیرا تصور میشود که عوارض جانبی حرکتی نسبتا کمتری را ایجاد میکند. این دارو تاثیر آرامبخشی قابل توجهی دارد و فرض بر این است که مکانیسم اصلی عملکرد آن، آرام کردن و کنترل بیمار باشد. بااینحال، از نظر دارویی، این دارو همچنین دارای خواص آنتیکولینرژیک (anticholinergic) بارزی است که بهطور بالقوه میتواند تاثیر نامطلوبی بر عملکرد شناختی داشته باشد.
ارزیابی کارآمدی تیوریدازین در مدیریت بالینی دمانس از نظر:
1) کارآمدی آن در کنترل نشانهها
2) پیامد شناختی برای بیمار
3) بیخطری (safety)
پایگاه ثبت تخصصی کارآزماییهای CDCIG در 13 مارچ 2009 با استفاده از عبارات «تیوریدازین» و «ملریل» (melleril) جستوجو شد. این پایگاه ثبت حاوی بهروزترین منابع از بانکهای اطلاعاتی اصلی مراقبت سلامت مانند MEDLINE و EMBASE و همچنین رکوردهایی از بانکهای اطلاعاتی کارآزماییهای انجامشده در زمینه دمانس است.
کارآزماییهای تصادفیسازی شده، بدون مخدوششدگی، تکسو کور (single-blind) یا دوسو کور (double-blind) شناسایی شدند که در آنها درمان با تیوریدازین برای بیشاز یک دوز تجویز شده و با یک مداخله جایگزین در بیماران مبتلا به دمانس با هر اتیولوژی مقایسه شد. کارآزماییهایی که در آنها تخصیص به گروه درمان یا مقایسهکننده با یک روش واقعا تصادفی انجام نشده بود، یا در آنها برای تخصیص (allocation) درمان پنهانسازی صورت نگرفته بود، مرور شدند اما در آنالیز دادهها وارد نشدند.
دادهها توسط دو داور (VK؛ CAK و RJH)، بهطور جداگانه استخراج شدند. برای متغیرهای پیوسته (continuous) و ترتیبی (ordinal)، معیارهای پیامد اصلی مورد نظر، نمره ارزیابی نهایی و تغییر در نمره از ابتدای مطالعه تا ارزیابی نهایی بود. نمرات ارزیابی از طریق مقیاسهای رتبهبندی رفتاری، مقیاسهای برداشت کلی بالینی، مقیاسهای ارزیابی عملکردی، نمرات تست روانسنجی، و فراوانی و شدت عوارض جانبی ارائه شدند. در جایی که شرایط اقتضا میکرد و امکانپذیر بود، دادهها تجمیع شده و مقادیر نسبت شانس پتو (95% CI) یا تفاوت میانگین وزندهیشده (95% CI) تخمین زده شدند. در جایی که امکانپذیر بود، دادههای قصد درمان (intention to treat) مورد استفاده قرار گرفتند.
متاآنالیز نشان داد که تیوریدازین در مقایسه با دارونما (placebo)، نشانههای اضطراب را کاهش داد، که این امر با تغییرات در مقیاس اضطراب همیلتون (Hamilton Anxiety Scale) مشهود بود. بااینحال، تاثیر معنیداری بر تغییرات کلی بالینی مشاهده نشد، و یک روند غیرمعنیدار برای عوارض جانبی بیشتر با تیوریدازین وجود داشت.
تیوریدازین در مقایسه با دیازپام (diazepam)، از نظر برخی نشانههای اضطراب برتر بود، در حالی که عوارض جانبی مشابهی داشت. مقیاسهای ارزیابی کلی بالینی، هیچکدام از این دو درمان را ارجح نشان ندادند.
تیوریدازین در مقایسه با کلرمتیازول (chlormethiazole)، در ارزیابی بر اساس برخی از موارد مقیاسهای CAPE و رتبهبندی رفتاری سالمندان کرایتون (Crichton Geriatric Behavioural Rating)، برتری قابل توجهی نداشت. همچنین بروز سرگیجه با تیوریدازین، بهطور قابل توجهی بیشتر بود.
در مقایسه با اتوپریدون (etoperidone)، لوکساپین (loxapine) یا زوکلوپنتیکسول (zuclopenthixol)، هیچ برتری برای تیوریدازین مشاهده نشد، بهجز اینکه عوارض جانبی کمتری را نسبت به لوکساپین ایجاد کرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.