Czym jest zapalenie płuc związane z pobytem w domu opieki?

Zapalenie płuc związane z pobytem w domu opieki (ang. nursing home-acquired pneumonia, NHAP) to bakteryjne zapalenie płuc występujące u osób przebywających w ośrodkach opieki długoterminowej (w tym w domach opieki).

Jakie środki można podjąć, żeby zapobiec zapaleniu płuc związanemu z pobytem w domu opieki?

Osoby, które nie utrzymują odpowiedniej higieny jamy ustnej są bardziej narażone na zakażenie. Profesjonalna higiena jamy ustnej to połączenie szczotkowania zębów i dziąseł, czyszczenia sztucznych zębów, stosowania płynów do płukania jamy ustnej oraz wizyt kontrolnych u stomatologa. Standardową higienę jamy ustnej wykonuje się samodzielnie lub robi to personel domu opieki bez specjalnego przeszkolenia w zakresie dbania o higienę jamy ustnej.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy sprawdzić czy higiena jamy ustnej zmniejsza ryzyko wystąpienia NHAP. Chcieliśmy również dowiedzieć się, czy higiena jamy ustnej zmniejsza liczbę zgonów (z powodu zapalenia płuc lub z jakiejkolwiek innej przyczyny) wśród osób przebywających w domu opieki lub w innych placówkach opieki długoterminowej.

Co zrobiliśmy?

Przeszukaliśmy naukowe bazy danych i rejestry badań, aby odnaleźć badania z randomizacją dotyczące higieny jamy ustnej u osób przebywających w domach opieki. Badania z randomizacją uważa się za dostarczające najbardziej wiarygodnych dowodów naukowych, ponieważ uczestnicy są losowo przydzielani do grup leczenia. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań oraz oceniliśmy naszą pewność co do wiarygodności wyników, opierając się na takich czynnikach jak metodologia badań i liczba uczestników.

Co znaleźliśmy?

Znaleźliśmy 6 odpowiednich badań obejmujących łącznie 6244 uczestników, których przydzielono losowo do grupy otrzymującej profesjonalną albo standardową higienę jamy ustnej. Trzy badania przeprowadzono w Japonii, dwa w USA i jedno we Francji. Uczestnikami byli pensjonariusze domów opieki, którzy nie mieli zapalenia płuc na początku badań. Niektórzy z nich cierpieli na demencję lub choroby ogólnoustrojowe, takie jak przewlekłe choroby płuc, udar mózgu czy niewydolność serca. Standardowa higiena jamy ustnej różniła się od siebie, ale była to prosta, samodzielna opieka bez pomocy stomatologa lub pracownika domu opieki przeszkolonego w zakresie utrzymywania higieny jamy ustnej. W żadnym z powyższych badań nie porównywano utrzymywania higieny jamy ustnej z niestosowaniem takiej higieny.

Ze względu na ograniczone dane naukowe nie możemy stwierdzić, czy profesjonalna higiena jamy ustnej była lepsza albo gorsza niż standardowa higiena jamy ustnej w celu zapobiegania zapaleniu płuc, zgonom z powodu zapalenia płuc lub zgonom z jakiejkolwiek innej przyczyny. Jednak 2 badania sugerowały, że profesjonalna higiena jamy ustnej może zmniejszyć liczbę zgonów spowodowanych zapaleniem płuc po 24 miesiącach obserwacji.

Tylko w 1 badaniu zmierzono skutki uboczne profesjonalnej higieny jamy ustnej, jednak nie odnotowano żadnych poważnych zdarzeń. Najczęstszymi niepoważnymi zdarzeniami były uszkodzenia w jamie ustnej i przebarwienia zębów.

Jakie są ograniczenia danych naukowych?

Znaleźliśmy jedynie niewielką liczbę badań, w których zastosowano zróżnicowane metody (np. sposób i czas pomiaru wyników oraz rodzaj prowadzonej profesjonalnej higieny jamy ustnej). Dlatego też nie jesteśmy pewni naszych ustaleń i konieczne są dalsze badania.

Jak aktualne są przedstawione dane naukowe?

Powyższe dane naukowe są aktualne do 30 czerwca 2022 r.