Na czym polega problem?

Przedwczesne pęknięcie błon płodowych (PROM) występuje, kiedy odejście wód płodowych nastąpi przed 37 tygodniem ciąży. PROM występuje w przypadku 1 na 50 ciąż i może wystąpić spontanicznie lub po wykonaniu procedury medycznej np. badania, podczas którego w macicy umieszcza się igłę w celu pobrania próbki płynu owodniowego lub tkanki albo po operacjach dziecka w łonie matki.

Dlaczego jest to takie ważne?

Odejście wód płodowych we wczesnym okresie ciąży może prowadzić do poważnych problemów, takich jak: urodzenie dziecka niezdolnego do samodzielnego przetrwania, mającego niedojrzałe płuca i z poważnym zakażeniem. Wcześniaki, jeżeli przeżyją, są zwykle bardziej podatne na choroby i długoterminową niesprawność. Przeżycie dzieci, których dotyczy PROM zależy od tego, jak wcześnie w przebiegu ciąży wystąpiło to powikłanie i czy pojawiło się zakażenie. W niektórych przypadkach, błony płodowe mogą ponownie zamknąć się same. Jest to bardziej prawdopodobne u pacjentek, u których nie wystąpiło zakażenie.

Próbowano kilku metod leczenia, których celem było ponowne zamknięcie pękniętych błon płodowych, z różnym skutkiem. Leczenie polegało na:

a) wstrzykiwaniu czynników krzepnięcia lub innych leków do jamy macicy w celu zamknięcia miejsca przecieku;

b) podawaniu doustnie leków, które mogą pobudzać układ odpornościowy do naprawy uszkodzonego miejsca;

c) umieszczeniu gąbki nad otworem w błonach płodowych;

d) umieszczeniu błony uszczelniającej nad szyjką macicy, w celu zatrzymania odpływu wód płodowych i zapobiegnięciu zakażeniu.

Nasze badanie jest ważne, ponieważ znalezienie skutecznego sposobu leczenia PROM może zmniejszyć liczbę potencjalnych powikłań, które mogą wystąpić u matki i dziecka, takich jak: przedwczesny poród (urodzenie dziecka przed 37 tygodniem ciąży) czy zakażenie.

Co udało nam się stwierdzić?

W naszym badaniu oceniliśmy skuteczność różnych metod, których celem było ponowne zamknięcie błon płodowych. Porównaliśmy przeżycie dzieci dotkniętych tym powikłaniem przed i po porodzie oraz liczbę powikłań zarówno u dzieci jak i u matek. Szukaliśmy badań (do 30 maja 2016 r.) i odnaleźliśmy 2 badania, w których porównano metody ponownego zamknięcia błon płodowych po ich pęknięciu. Badania te obejmowały łącznie 141 kobiet i porównywano w nich skuteczność dwóch zupełnie różnych metod leczenia.

W pierwszym badaniu oceniano skuteczność stosowania u kobiet z PROM doustnego leczenia, które polegało na pobudzaniu układu immunologicznego pacjentki do naprawy uszkodzonego miejsca, natomiast w drugim badaniu procedura polegała na mechanicznym umieszczeniu plomby uszczelniającej powyżej szyjki macicy w celu zatrzymania odpływu wód płodowych. Niestety, w żadnym z badań nie podano informacji na temat liczby zgonów dzieci w łonie matki lub w ciągu pierwszych 28 dni życia (umieralność okołoporodowa).

Istnieją ograniczone dane naukowe wskazujące na to, że doustne leczenie pobudzające układ immunologiczny do zamknięcia uszkodzonego miejsca błon płodowych wiąże się z mniejszą liczbą urodzeń dzieci przed 37. tygodniem ciąży oraz z mniejszą liczbą zgonów u dzieci w ciągu pierwszych 28 dni życia. Jednak te wyniki pochodzą z jednego małego badania o bardzo niskiej jakości (dane dotyczące 94 kobiet), dlatego oceniliśmy je jako obciążone dużym ryzykiem błędu systematycznego.

Nie stwierdzono wyraźnej różnicy między grupą kobiet, u których stosowano mechaniczne zamknięcie błon płodowych i grupą kontrolną pod względem liczby dzieci, u których wystąpiło poważne zakażenie (sepsa u noworodka) lub pod względem ryzyka wystąpienia zapalenia błon płodowych (bakteryjnego zakażenia, które powoduje zapalenie błon otaczających dziecko w macicy). Jednak wyniki te pochodzą z jednego małego badania o niskiej jakości (obejmującego 35 kobiet), ocenionego jako obciążone dużym ryzykiem błędu systematycznego.

Co to oznacza?

Nasze pytanie pozostało bez odpowiedzi - nie mamy wystarczających danych naukowych, aby móc w pełni ocenić skuteczność metod ponownego zamykania błon płodowych u kobiet z PROM.

Ten przegląd dowodzi, że brakuje badań w tym zakresie, odnoszących się do skuteczności i bezpieczeństwa stosowania potencjalnych metod leczenia PROM. Uważamy, że konieczne jest przeprowadzenie większej liczby badań, aby móc ocenić skuteczność rożnych metod zamykania pękniętych błon płodowych oraz że te badania powinny dotyczyć oceny skuteczności leczenia w zakresie wszystkich punktów końcowych. Bezpieczeństwo stosowania tych metod leczenia zarówno u dziecka, jak i dla matki należy ocenić dodatkowo, zanim konkretne metody zamykania pękniętych błon płodowych będą zalecane w prewencji niepożądanych punktów końcowych.