Najważniejsze informacje

- Nie wiemy, czy koagulacja mikrofalowa w połączeniu z inną metodą niszczenia komórek nowotworowych podawaną bezpośrednio do wątroby (konwencjonalna chemoembolizacja przeztętnicza (TACE)), w porównaniu z samą TACE, przynosi korzyści pod względem występowania skutków ubocznych lub powikłań.

- Nie wiemy, czy koagulacja mikrofalowa w porównaniu z konwencjonalną operacją lub inną metodą niszczenia komórek nowotworowych (ablacja prądem o częstotliwości radiowej) przynosi korzyści pod względem zgonów, dłuższego życia oraz skutków ubocznych lub powikłań.

Czym są przerzuty do wątroby i koagulacja mikrofalowa?

Przerzuty to nowe ogniska nowotworu, które rozprzestrzeniają się do innych części ciała (w tym przypadku do wątroby). Powszechnie wywodzą się one z nowotworów płuc, żołądka, okrężnicy (jelita grubego), odbytnicy i endometrium (wyściółki macicy). Istnieją różne sposoby leczenia przerzutów do wątroby u osób, u których resekcja (chirurgiczne usunięcie nowotworu) nie jest możliwa. Jedna z metod, ablacja mikrofalowa, wymaga umieszczenia specjalnej elektrody w pobliżu miejsca nowotworu, która niszczy otaczające komórki nowotworowe za pomocą fal elektromagnetycznych.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, czy ablacja mikrofalowa zapewnia korzyści w porównaniu z brakiem interwencji, innymi metodami niszczenia komórek nowotworowych stosowanymi na wątrobie lub innymi rodzajami leczenia działającymi w całym organizmie, gdy jest stosowana u osób z przerzutami do wątroby, niezależnie od lokalizacji pierwotnego nowotworu. Przyjrzeliśmy się prawdopodobieństwu zgonu, długości życia pacjentów, możliwości wyeliminowania przerzutów, częstości nawrotów nowotworów, pogorszeniu się stanu zdrowia, jakości życia pod względem zmian zdrowotnych oraz wystąpieniu jakichkolwiek skutków ubocznych.

Co zrobiliśmy?

Przeszukaliśmy medyczne bazy danych w poszukiwaniu badań klinicznych z randomizacją porównujących ablację mikrofalową z brakiem interwencji lub innymi rodzajami leczenia przerzutów do wątroby. W badaniu klinicznym z randomizacją uczestnicy są losowo przydzielani do badanych metod leczenia.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy trzy badania kliniczne, wszystkie przeprowadzone w krajach o średnich i wysokich dochodach.

W jednym z badań przeprowadzonym w Chinach 50 osób poddano ablacji mikrofalowej i konwencjonalnej TACE w porównaniu z samą konwencjonalną TACE. W konwencjonalnej TACE mieszanina leku toksycznego dla komórek nowotworowych i substancji blokującej światło naczynia krwionośnego jest wstrzykiwana bezpośrednio do tętnicy zasilającej guz w celu jej zniszczenia i zamknięcia. Wyniki badania, co do wpływu ablacji mikrofalowej i konwencjonalnej TACE na zmniejszenie rozmiaru guza, były bardzo niepewne. Zgłoszono działania niepożądane tylko w grupie ablacji mikrofalowej, takie jak gorączka, łagodny ból brzucha, oznaki łagodnego zapalenia lub uszkodzenia wątroby oraz niewielkie gromadzenie się płynu w jamie brzusznej. Autorzy nie podali, ile osób zmarło, czy jakość życia poprawiła się po leczeniu, czy ludzie żyli dłużej, czy przerzuty zostały wyeliminowane, ani czy rak powrócił.

W jednym z badań przeprowadzonych w Japonii 40 osób poddano ablacji mikrofalowej w porównaniu z konwencjonalną operacją. Badanie kliniczne wykazało, że odsetek osób, które przeżyły trzy lata od zabiegu był podobny w obu grupach. Uczestnicy badania żyli przez podobny okres czasu (około 27 miesięcy w przypadku ablacji mikrofalowej i 25 miesięcy w przypadku konwencjonalnej operacji). Częstotliwość występowania skutków ubocznych lub powikłań była podobna w przypadku obu metod leczenia, ale osoby w grupie poddanej konwencjonalnej operacji częściej wymagały transfuzji krwi. Badanie kliniczne nie dostarczyło danych na temat jakości życia, tego, czy przerzuty zostały wyeliminowane, ani czy rak powrócił.

W jednym z badań przeprowadzonych w Niemczech 50 osób przydzielono do ablacji mikrofalowej i porównywano z inną metodą niszczenia komórek nowotworowych (z tzw. ablacją częstotliwością radiową tj. przy użyciu fal o częstotliwości radiowej). Badanie wykazało, że odsetek osób, które zmarły był podobny w obu grupach. Porównywalna liczba osób w obu grupach żyła przez rok, dwa i trzy lata. W grupie poddanej ablacji prądem o częstotliwości radiowej wystąpiły dwa niewielkie powikłania. W grupie poddanej ablacji mikrofalowej rak nie powrócił w to miejsce po 12 miesiącach u żadnego z uczestników. Jednak w grupie poddanej ablacji prądem o częstotliwości radiowej rak powrócił w to samo miejsce u 2 osób. Rak pojawił się w innym obszarze ciała u 10 osób w grupie ablacji mikrofalowej i u 9 osób w grupie ablacji prądem o częstotliwości radiowej. W badaniu klinicznym nie oceniano jakości życia, czasu do zgonu ani tego, czy przerzuty zostały wyeliminowane.

Konieczne są dalsze badania kliniczne z randomizacją w celu wzmocnienia danych naukowych dotyczących wpływu ablacji mikrofalowej w porównaniu z opisanymi powyżej metodami leczenia. Nie znaleźliśmy danych naukowych pozwalających na porównanie ablacji mikrofalowej z innymi metodami niszczenia komórek nowotworowych i terapiami działającymi na cały organizm.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Nasze zaufanie do wyników jest ograniczone, ponieważ żadne z badań klinicznych nie zawierało jasnych informacji o stosowanych metodach ani o tym, czy uczestnicy badania wiedzieli, jakie leczenie otrzymali. Wciąż brakuje danych naukowych na temat wpływu ablacji mikrofalowej jako uzupełnienia konwencjonalnej TACE w porównaniu z samą konwencjonalną TACE na zgon, jakość życia, dłuższe przeżycie, eliminację przerzutów, nawroty raka, a także na temat wpływu ablacji mikrofalowej w porównaniu z konwencjonalną operacją i ablacją prądem o częstotliwości radiowej na jakość życia, eliminację przerzutów i nawroty raka.

Na ile aktualne są przedstawione dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do 14 kwietnia 2023 r.