Pytanie badawcze

Naszym celem była ocena skuteczności i bezpieczeństwa szczepień przeciwko półpaścowi w grupie zdrowych osób starszych.

Wprowadzenie

Wirus ospy wietrznej i półpaśca wywołuje ospę wietrzną i może pozostawać w stanie uśpienia w komórkach nerwowych przez wiele lat. Po tym czasie może się uaktywnić, co objawia się pęcherzykami powstającymi na skórze wzdłuż przebiegu nerwu. Stan ten nazywany jest półpaścem (herpes zoster) i dotyczy głównie osób o obniżonej odporności, np. osób starszych. Zanim pojawią się pęcherzyki na skórze, objawy mogą obejmować swędzenie, drętwienie, mrowienie lub miejscowy ból. Półpasiec powoduje zapalenie nerwów i silny ból, co może wpływać na jakość życia. Częstość występowania półpaśca wynosi od 2,08 do 6,20 przypadków na 1000 osobolat (tj. liczba nowych przypadków w zagrożonej populacji w określonym czasie). Liczba ta zwiększa się, częściowo z powodu wydłużającej się długości życia.

Niniejszy przegląd stanowi aktualizację przeglądu opublikowanego w 2016 r.

Data wyszukiwania

31 stycznia 2019 r.

Charakterystyka badań

W tej aktualizacji uwzględniliśmy 11 nowych badań z udziałem 18 615 uczestników; obecnie przegląd obejmuje dane naukowe z 24 badań z udziałem 88 531 osób. Większość badań przeprowadzono w krajach o wysokim dochodzie w Europie i Ameryce Północnej, natomiast 2 z nich przeprowadzono w Japonii. Uczestnikami były zdrowe osoby dorosłe w wieku 60 lat lub starsze bez trudności w zwalczaniu infekcji, z których większość stanowiły kobiety rasy kaukaskiej (rozumianej jako biała). Okres obserwacji wynosił od 28 dni do 7 lat. Wszystkie wyniki z badań pierwotnych zostały opublikowane w języku angielskim.

Źródła finansowania badań

Większość badań była finansowana przez firmy farmaceutyczne; jedno badanie otrzymało finansowanie z uniwersyteckiej fundacji badawczej.

Kluczowe wyniki

W jednym dużym badaniu wysokiej jakości, w którym wzięło udział 38 546 osób w wieku 60 lat lub starszych, porównano stosowanie żywych szczepionek z placebo (jedna dawka podawana jako zastrzyk podskórny) i stwierdzono, że aktywna szczepionka może zapobiec wystąpieniu półpaśca przez okres do trzech lat. Działania niepożądane związane z podaniem szczepionki były przeważnie łagodne do umiarkowanych, zarówno w przypadku objawów ogólnoustrojowych, jak i reakcji w miejscu wstrzyknięcia.

Rekombinowana szczepionka jest nową szczepionką, która zawiera niewielką część wirusa ospy wietrznej i półpaśca oraz adiuwant. Adiuwant jest substancją, która wzmacnia odpowiedź organizmu na bodziec (bakterie, wirusy i substancje, które wydają się obce i szkodliwe) w celu obrony. Szczepionka ta wymaga podania łącznie 2 dawek domięśniowo, w odstępie od dwóch do sześciu miesięcy. W dwóch badaniach (29 311 uczestników [ocena bezpieczeństwa] i 22 022 uczestników [ocena skuteczności]) porównano rekombinowaną szczepionkę z placebo i stwierdzono, że u osób zaszczepionych tą szczepionką odnotowano mniej epizodów półpaśca, ale częściej występowały u nich objawy ogólnoustrojowe i reakcja miejscowa. Większość uczestników zgłosiła, że te działania niepożądane miały nasilenie łagodne do umiarkowanego. Należy zauważyć, że liczba uczestników, którzy nie otrzymali drugiej dawki, była większa w grupie szczepionej niż w grupie placebo.

Jakość danych naukowych

Oceniliśmy ogólną jakość danych naukowych jako umiarkowaną, ponieważ w badaniach wzięło udział wielu uczestników.