Suchy zębodół jest stanem, który czasami występuje po usunięciu zębów, najczęściej po ekstrakcji dolnych zębów mądrości. Zazwyczaj ma to związek z utratą części lub całego skrzepu krwi, który tworzy się w zębodole po usunięciu zęba, jednak na występowanie tego stanu mają prawdopodobnie również wpływ inne czynniki. Suchy zębodół może być bardzo bolesny, czasami towarzyszy temu nieświeży oddech. Stan ten może wymagać częstszych kontroli u stomatologa lub leczenia w warunkach szpitalnych oraz być przyczyną innych niedogodności takich jak czasowa niezdolność do pracy.

Celem niniejszego przeglądu jest ocena jakie postępowanie, w świetle dostępnych badań, można zastosować w zapobieganiu i leczeniu zapalenia kości zębodołu (suchego zębodołu). Wyszukiwanie dostępnych badań przeprowadzono 29 października 2012 r.

Zespół opracowujący przegląd odnalazł 21 badań, które spełniły kryteria włączenia: 18 badań (2376 uczestników) dotyczyły różnych metod zapobiegania wystąpieniu suchego zębodołu i 3 badania (194 uczestników) obejmowały leczenie suchego zębodołu.

Do badań włączono osoby dorosłe w wieku powyżej 18 lat, w tym m.in. osoby palące tytoń lub przyjmujące doustne środki antykoncepcyjne (potencjalne czynniki ryzyka wystąpienia suchego zębodołu). Wykluczono natomiast badania obejmujące osoby ciężko chore lub z osłabionym układem odpornościowym. Badania oceniające skuteczność antybiotyków w leczeniu suchego zębodołu również nie zostały włączone do przeglądu.

Zapobieganie

Odnaleziono dane naukowe, które wskazują, że płukanie jamy ustnej przed i po usunięciu zęba roztworem glukonianu chlorheksydyny (o stężeniu 0,12% i 0,2%) zmniejsza ryzyko wystąpienia suchego zębodołu. Smarowanie zębodołu po ekstrakcji zęba żelem zawierającym chlorheksydynę (0,2%) również zmniejsza ryzyko tego stanu.

Ryzyko wystąpienia suchego zębodołu zależy od wielu czynników, część z nich jest wciąż nieznana. Stomatolog lub inny specjalista z zakresu opieki stomatologicznej powinien ocenić indywidualnie ryzyko wystąpienia tego schorzenia u danego pacjenta i wydać odpowiednie zalecenia.

Aby zilustrować skuteczność stosowania chlorheksydyny jako środka zapobiegawczego: jeżeli ryzyko wystąpienia zapalenia kości zębodołu (suchego zębodołu) wynosi 1% (1 na 100), to u 232 osób po usunięciu zęba należy zastosować leczenie, aby uniknąć wystąpienia jednego przypadku suchego zębodołu; jeżeli ryzyko to wynosi 5%, to liczba osób, które należy leczyć, aby zapobiec wystąpieniu jednego przypadku suchego zębodołu wyniesie 47; jeżeli ryzyko to zwiększy się do 30% - liczba osób, które należy poddać leczeniu, żeby zapobiec jednemu przypadkowi suchego zębodołu wyniesie 8.

We włączonych badaniach u pacjentów stosujących chlorheksydynę nie zaobserwowano żadnych poważnych reakcji na lek lub działań niepożądanych. Jednak w Wielkiej Brytanii odnotowano dwa poważne powikłania spowodowane stosowaniem płynu do płukania jamy ustnej zawierającego chlorheksydynę w celu irygacji suchego zębodołu. Jeżeli u pacjenta po zastosowaniu płynu do płukania jamy ustnej z chlorheksydyną występowały w przeszłości objawy alergiczne lub skutki uboczne, powinien on poinformować o tym swojego stomatologa lub innego specjalistę z zakresu opieki stomatologicznej. Jeżeli wystąpią nietypowe objawy, takie jak np. zaczerwienienie, swędzenie lub obrzęk ust podczas stosowania chlorheksydyny, również należy powiadomić o tym swojego stomatologa.

Zaleca się, aby cały zespół stomatologiczny przepisujący produkty zawierające chlorheksydynę był świadomy możliwości wystąpienia mniejszych oraz poważnych skutków ubocznych i potrafił zareagować w stanach nagłych związanych z reakcją anafilaktyczną (wstrząs toksyczny) oraz informował pacjentów o możliwych działaniach niepożądanych.

Leczenie

Nie odnaleziono wystarczających danych naukowych, aby móc wnioskować czy którekolwiek postępowanie było skuteczne w leczeniu suchego zębodołu.