سوال مطالعه مروری
بهترین نوع مایع، حجم مایع، نحوه دریافت مایع، و طول مدت درمان با مایع برای کاهش خطر مرگ‌ومیر یا وابستگی در افراد مبتلا به سکته مغزی حاد چیست؟
پیشینه
مایعاتی که به داخل یک ورید (داخل وریدی، یا IV) یا زیر پوست (تزریق زیر-جلدی) تزریق می‌شوند، معمولا در افراد مبتلا به سکته مغزی استفاده می‌شود، اما هیچ دستورالعمل روشنی در مدیریت بهتر مایع در چنین مواردی وجود ندارد. تعدادی از انواع مختلف مایع که می‌توانند استفاده شوند، وجود دارد: مایعات ایزوتونیک، یا کریستالوئید، محلول‌هایی هستند که حاوی مقادیر مشابهی از نمک‌های محلول در سلول‌های طبیعی و خون هستند، در حالی که مایعات هیپرتونیک، یا کلوئید معمولا حاوی ذرات محلول بیشتر (یا بزرگ‌تر) نسبت به سلول‌های طبیعی و خون هستند. مایعات هم‌چنین می‌توانند در حجم‌های مختلف، یا برای مدت زمان‌های مختلف ارائه شوند. از این رو، منابع علمی منتشر نشده موجود را برای پیدا کردن پاسخ به این پرسش جست‌وجو کردیم.
ویژگی‌های مطالعه
شواهد تا می 2015 به‌روز است. ما 12 مطالعه مرتبط را (با 2351 شرکت‌کننده) پیدا کردیم که کلوئید را با کریستالوئید مقایسه کردند. یازده مورد از این مطالعات، افراد مبتلا به سکته مغزی ایسکمیک را وارد مرور کردند (سکته مغزی پایدار به دلیل یک لخته خونی)، در حالی که یک مطالعه افراد مبتلا به سکته مغزی هموراژیک را وارد کرد (سکته مغزی به دلیل خونریزی). هم‌چنین پنج مورد از این مطالعات (1420 شرکت‌کننده) محلول نمک 0.9%، شایع‌ترین مایعی که به صورت IV تجویز می‌شود، و نوعی مایع دیگر را با هم مقایسه کردند. بزرگ‌ترین مطالعه 841 شرکت‌کننده داشت، در حالی که کوچک‌ترین مطالعه 27 شرکت‌کننده داشت. طول زمانی که مایعات داده می‌شد بین کارآزمایی‌ها از دو ساعت تا 10 روز متغیر بود.
ده مطالعه منبع حمایت مالی را گزارش دادند. از این تعداد، دو مطالعه توسط تولید کنندگان مایع، حمایت مالی دریافت کردند.
نتایج کلیدی
هیچ مطالعه‌ای را نیافتیم که بهترین حجم مایع، نحوه دریافت مایع، یا طول مدت درمان با مایع را بررسی کند.
افرادی را مبتلا به سکته مغزی حاد پیدا کردیم که به آنها کریستالوئید (از جمله سالین 0.9%) داده شد و به اندازه افرادی که انواع دیگر مایعات به آنها داده شد، در معرض خطر مرگ‌ومیر یا وابستگی قرار داشتند. افرادی که به آنها کریستالوئید داده شد، هم‌چنین در معرض خطر پائین ادم ریوی، عوارضی که در اثر تجمع زیاد مایع در ریه‌ها می‌تواند منجر به تنگی نفس شود، قرار داشتند. با توجه به شواهد به دست آمده، نتیجه‌گیری‌های واقعی درباره اینکه کدام یک از مایعات برای کاهش ورم مغزی (ادم مغزی) یا عفونت‌های شدید ریوی (پنومونی) بهتر است، دشوار بود.
هیچ شواهدی برای یافتن بهترین حجم، طول مدت، یا نحوه دریافت مایع وریدی برای افراد مبتلا به سکته مغزی حاد پیدا نکردیم.
کیفیت شواهد
اغلب مطالعات، به دلیل محدودیت‌های مطالعه و ناهمگونی، در معرض خطر پائین تا متوسط سوگیری (bias) قرار داشتند. اغلب مطالعات، پیامدهایی را که آنها اظهار داشتند، گزارش کردند.
درباره اینکه کلوئید در مقایسه با کریستالوئید در میان‌مدت، با شانس پائین‌تر مرگ‌ومیر یا وابستگی پس از سکته مغزی ارتباط دارد، هیچ شواهدی پیدا نکردیم، هرچند کلوئید با شانس بیشتری با ادم ریوی ارتباط دارد. هیچ شواهدی برای یافتن بهترین حجم، طول مدت، یا نحوه دریافت مایع وریدی برای افراد مبتلا به سکته مغزی حاد پیدا نکردیم.
در افراد مبتلا به سکته مغزی حاد که دریافت کافی خوراکی مایعات ندارند، معمولا مایعات وریدی استفاده می‌شود. با این حال، تعادل بین مزیت و ضرر برای رژیم‌های مایع مختلف، نامشخص است.
ارزیابی اینکه رژیم‌های مایع وریدی مختلف پس از سکته مغزی بر اساس نوع مایع، حجم مایع، طول مدت دریافت مایع، و نوع دریافت، منجر به تفاوت در مرگ‌ومیر یا وابستگی می‌شوند یا خیر.
ما پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه استروک در کاکرین (Cochrane Stroke Group Trials Register) (می 2015)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)، بانک اطلاعاتی مرورهای سیستماتیک کاکرین (CDSR)، بانک اطلاعاتی خلاصه‌های مرور اثرات (Database of Abstracts of Reviews of Effects; DARE) (کتابخانه کاکرین؛ شماره 5؛ 2015)، MEDLINE (از 2008 تا می 2015)، EMBASE (از 2008 تا می 2015) و CINAHL (از 1982 تا می 2015) را جست‌وجو کردیم. هم‌چنین پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های در حال انجام (می 2015) و فهرست منابع را جست‌وجو کردیم، جست‌وجوی منابع ارجاع شده را انجام دادیم و با نویسندگان تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده درباره رژیم‌های مایع وریدی در بزرگسالان مبتلا به سکته مغزی هموراژیک (haemorrhagic) یا ایسکمیک که درون مدت هفت روز از شروع سکته مغزی، مرگ‌ومیر یا وابستگی را گزارش کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم عناوین و چکیده‌ها را غربالگری کردند. متن کامل مقالات مربوط به مطالعات مرتبط را به دست آوردیم، دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، کارآزمایی‌هایی را برای ورود انتخاب و داده‌ها را استخراج کردند. از ابزار کاکرین برای ارزیابی سوگیری (bias) استفاده کردیم.
ما 12 مطالعه را وارد کردیم (2351 شرکت‌کننده: محدوده 27 تا 841).
ویژگی‌ها: 12 مطالعه وارد شده، مایعات هیپرتونیک (کلوئید) را با ایزوتونیک (کریستالوئید) مقایسه کردند؛ از این تعداد، پنج مطالعه (1420 شرکت‌کننده) نیز محلول نمک 0.9% را با مایع دیگری مقایسه کردند. از مقایسه‌های دیگر، هیچ داده‌ای در دسترس نیست. تاخیر از سکته مغزی تا شروع درمان از کمتر از 24 ساعت تا 72 ساعت متغیر بود. مدت زمان دریافت مایع بین دو ساعت و 10 روز بود.
ارزیابی سوگیری: محققان و شرکت‌کنندگان در هشت مورد از 12 مطالعه وارد شده، برای تخصیص درمان، کورسازی شدند، هفت مورد از 12 مطالعه وارد شده، جزئیات تصادفی‌سازی را ارائه دادند، و هشت مورد از 12 مطالعه وارد شده، تمام پیامدهای اندازه‌گیری شده را گزارش کردند.
نتایج: کارآزمایی‌های کامل شده مرتبط که تاثیر حجم، طول مدت، یا نحوه دریافت مایع را بر مرگ‌ومیر یا وابستگی در افراد مبتلا به سکته مغزی نشان دهد، وجود نداشت.
شانس مرگ‌ومیر یا وابستگی در شرکت‌کنندگانی که رژیم‌های مایع کلوئید یا کریستالوئید دریافت کرده بودند (نسبت شانس (OR): 0.97؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.79 تا 1.21؛ پنج مطالعه؛ I² = 58%؛ شواهد با کیفیت پائین) در مقایسه با محلول نمک 0.9% یا رژیم‌های مایع دیگر (OR: 1.04؛ 95% CI؛ 0.82 تا 1.32؛ سه مطالعه؛ I² = 71%؛ شواهد با کیفیت پائین) مشابه بود. ناهمگونی قابل توجهی در این تخمین‌ها وجود داشت.
شانس مرگ‌ومیر بین مایعات کلوئیدی و کریستالوئیدی (OR: 1.02؛ 95% CI؛ 0.82 تا 1.27؛ 12 مطالعه؛ I² = 24%؛ شواهد با کیفیت متوسط)، و محلول نمک 0.9% و مایعات دیگر (OR: 0.87؛ 95% CI؛ 0.67 تا 1.12؛ پنج مطالعه؛ I² = 53%؛ شواهد با کیفیت پائین) مشابه بود. شانس ادم ریوی در شرکت‌کنندگان دریافت کننده کلوئید بالاتر بود (OR: 2.34؛ 95% CI؛ 1.28 تا 4.29؛ I² = 0%). گرچه در مطالعات، خطر بالاتر ادم مغزی (OR: 0.20؛ 95% CI؛ 0.02 تا 1.74) و پنومونی (OR: 0.58؛ 95% CI؛ 0.17 تا 2.01) در گروه کریستالوئیدها مشاهده شد، ما نمی‌توانستیم مزایا یا مضرات مهم بالینی را حذف کنیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.