سوال مطالعه مروری
ما شواهد مربوط به تاثیرات مدت‌زمان‌های مختلف اینفیوژن پلاتینوم را برای پیشگیری از ناشنوایی یا وزوز گوش، یا هر دو، در کودکان مبتلا به سرطان بررسی کردیم. ما همچنین به ارزیابی اثربخشی ضدتوموری، عوارض جانبی غیر از ناشنوایی و کیفیت زندگی پرداختیم.
پیشینه
شیمی‌درمانی بر پایه پلاتینوم، از جمله سیس‌پلاتین (cisplatin)، کربوپلاتین (carboplatin) یا اگزالی‌پلاتین (oxaliplatin)، یا ترکیبی از آن‌ها، برای درمان انواع مختلف سرطان دوران کودکی استفاده می‌شود. متاسفانه، یکی از مهمترین عوارض جانبی شیمی‌درمانی با پلاتینوم، از دست دادن شنوایی است. این حالت نه‌تنها در طول درمان بلکه سال‌ها پس از پایان درمان هم ممکن است رخ دهد. با وجود آنکه این وضعیت تهدید کننده زندگی نیست، از دست دادن شنوایی، به خصوص در سه سال اول زندگی، ممکن است منجر به بروز مشکلاتی در عملکرد مدرسه و عملکرد روانی‌اجتماعی بیمار شود. بنابراین، پیشگیری از ناشنوایی ناشی از پلاتینوم بسیار مهم است و ممکن است کیفیت زندگی کودکان تحت درمان را برای سرطان و کسانی که از درمان با شیمی‌درمانی بر پایه پلاتینوم جان سالم به در برده‌اند، بهبود ببخشد.
ویژگی‌های مطالعه
این شواهد تا نوامبر 2019 به‌روز است.
ما یک مطالعه (91 شرکت‌کننده) را یافتیم که به مقایسه اینفیوژن سیس‌پلاتین پیوسته با اینفیوژن سیس‌پلاتین به شکل بولوس یک ساعته در کودکان مبتلا به نوروبلاستوما (neuroblastoma) پرداخت. در اینفیوژن پیوسته، سیس‌پلاتین در روزهای یک تا پنج دوره درمان تجویز شد، اما مشخص نیست که مدت زمان اینفیوژن در کل پنج روز بوده یا خیر. فقط نتایج از مدت زمان اندکی پس از درمان در دسترس بود.
نتایج کلیدی
در حال حاضر هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد استفاده از دوره‌های زمانی مختلف اینفیوژن سیس‌پلاتین از بروز ناشنوایی یا اثرات منفی موثر بر پاسخ تومور و عوارض جانبی پیشگیری می‌کند. هیچ داده‌ای برای پیامدهای دیگر مورد نظر (مثلا وزوز گوش، بقای کلی، بقای بدون عارضه و کیفیت زندگی) یا برای دیگر (ترکیبی از) مدت زمان‌های اینفیوژن یا دیگر آنالوگ‌های پلاتینوم در دسترس نبود. ما قبل از نتیجه‌گیری‌های قطعی برای سودمندی دوره‌های مختلف زمانی اینفیوژن پلاتینوم برای پیشگیری از ناشنوایی در کودکان مبتلا به سرطان، به پژوهش‌هایی با کیفیت بالاتر بیشتری نیاز داریم.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد پایین بود.
از آن‌جایی که فقط یک RCT واجد شرایط پیدا شد که استفاده از اینفیوژن پیوسته سیس‌پلاتین را در برابر اینفیوژن بولوس (bolus) یک ساعته سیس‌پلاتین ارزیابی کرد و آن مطالعه هم محدودیت‌های روش‌شناسی داشت، نتیجه‌گیری قطعی ممکن نیست. لازم به ذکر است که «نبود شواهدی از تاثیر»، آن‌گونه که در این مرور مشخص شد، با «شواهدی از نبود تاثیر» یکسان نیست. برای دیگر (ترکیباتی از) دوره‌های زمانی اینفیوژن و سایر آنالوگ‌های پلاتینوم هیچ مطالعه واجد شرایطی شناسایی نشد. پژوهش‌های با کیفیت بالای بیشتری مورد نیاز است.
درمان براساس ترکیبات پلاتینوم، شامل سیس‌پلاتین (cisplatin)، کربوپلاتین (carboplatin) یا اگزالی‌پلاتین (oxaliplatin)، یا ترکیبی از این‌ها، برای درمان بسیاری از سرطان‌های بدخیم کودکان استفاده می‌شود. متاسفانه، یکی از مهمترین عوارض جانبی، وقوع ناشنوایی یا سمیت‌زایی برای گوش (ototoxicity) است. در تلاش برای پیشگیری از سمیت‌زایی برای گوش، دوره‌های مختلف زمانی اینفیوژن پلاتینوم مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. این مرور، سومین به‌روزرسانی از مرور کاکرین است که قبلا منتشر شد.
بررسی تاثیر دوره‌های مختلف زمانی اینفیوژن پلاتینوم برای پیشگیری از ناشنوایی یا وزوز گوش، یا هر دو، در کودکان مبتلا به سرطان. اهداف ثانویه عبارت بودند از بررسی تاثیرات احتمالی مدت زمان‌های اینفیوژن بر: الف) اثربخشی ضدتومور درمان براساس پلاتینوم، ب) عوارض جانبی غیر از ناشنوایی یا وزوز گوش، و ج) کیفیت زندگی.
ما بانک‌های اطلاعاتی پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library)؛ 4 نوامبر 2019)، (MEDLINE (PubMed (1945 تا 14 نوامبر 2019) و (EMBASE (Ovid (1980 تا 14 نوامبر 2019) را جست‌وجو کردیم. به‌علاوه، ما فهرست منابع مقالات مرتبط را به‌طور دستی جست‌وجو کرده و مجموعه مقالات کنفرانس جامعه بین‌المللی سرطان کودکان (2009 تا 2019) و جامعه هماتولوژی/انکولوژی آمریکا (2014 تا 2019 و خود سال 2019) را هم ارزیابی کردیم. ما ClinicalTrials.gov و پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (WHO ICTRP؛ apps.who.int/trialsearch) را برای کارآزمایی‌های در حال انجام از نظر گذراندیم (هر دو در 4 نوامبر 2019 جست‌وجو شدند).
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) یا کارآزمایی بالینی کنترل شده (controlled clinical trials; CCTs) که دوره‌های مختلف زمانی اینفیوژن پلاتینوم را در کودکان مبتلا به سرطان مقایسه کردند. فقط دوره‌های زمانی اینفیوژن پلاتینوم بین گروه‌های درمان متفاوت بود.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم انتخاب مطالعه، ارزیابی «خطر سوگیری (bias)» و بررسی درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) مطالعات وارد شده، و استخراج داده‌ها را از جمله عوارض جانبی انجام دادند. تجزیه و تحلیل‌ها براساس دستورالعمل کتابچه راهنمای کاکرین برای مرورهای ساختارمند مداخلات انجام شد.
ما یک RCT را شناسایی کرده و هیچ موردی را از CCT نیافتیم: در این به‌روزرسانی هیچ مطالعه واجد شرایط دیگری شناسایی نشد. RCT (تعداد کل کودکان = 91)، استفاده از اینفیوژن پیوسته سیس‌پلاتین (N = 43) را در برابر اینفیوژن یک ساعته بولوس سیس‌پلاتین (N = 48) در کودکان مبتلا به نوروبلاستوما (neuroblastoma) بررسی کرد. در اینفیوژن پیوسته، سیس‌پلاتین در روزهای یکم تا پنجم دوره درمانی تجویز شد اما مشخص نیست که مدت زمان اینفیوژن در کل 5 روز بوده باشد. خطر سوگیری وجود داشت. فقط نتایجی که متعلق به مدت زمان کوتاهی پس از درمان بود، ارائه شد. شواهد مشهودی از تفاوت در میزان ناشنوایی (تعریف شده به صورت ترکیبی از بیماری بدون علامت و علامت‌دار) بین دوره‌های مختلف زمانی اینفیوژن تشخیص داده نشد که ناشی از نتایج مبهم بود (خطر نسبی (RR): 1.39؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.47 تا 4.13؛ شواهد با کیفیت پائین). اگر چه تعداد کودکان مشخص نشد، عنوان شد که پاسخ تومور در هر دو بازوی درمان یکسان بود. با توجه به عوارض جانبی غیر از سمیت‌زایی برای گوش، ما فقط قادر به ارزیابی مرگ‌ومیرهای ناشی از سمیت بودیم. مجددا، فاصله اطمینان تاثیرت برآورد شده آنقدر گسترده بود که امکان رد کردن تفاوت‌ها بین گروه‌های درمانی (RR: 1.12؛ 95% CI؛ 0.07 تا 17.31؛ شواهد با کیفیت پائین) وجود نداشت. هیچ داده‌ای برای پیامدهای دیگر مورد نظر (مثلا وزوز گوش، بقای کلی، بقای بدون عارضه و کیفیت زندگی) یا برای دیگر (ترکیبی از) مدت زمان‌های اینفیوژن یا دیگر آنالوگ‌های پلاتینوم در دسترس نبود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.