پیشینه
سندرم درد پاتلوفمورال (patellofemoral pain syndrome; PFPS) یک بیماری دردناک زانو است که اغلب افراد جوان و فعال جسمی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری با درد جلوی زانو یا پشت استخوان پاتلار (کپسول زانو) مشخص می‌شود. نشان داده شده که این بیماری ممکن است توسط اختلال در راستای کپسول زانو در طول حرکات زانو ایجاد شود. برای کمک به این مشکل، برخی از فیزیوتراپیست‌ها بریس زانو یا زانوبند یا بند (که «اورتوز» (orthoses) نامیده می‌شوند) را با این باور که اورتوز اختلالات ساختاری را اصلاح می‌کند، تجویز می‌کنند یا خود افراد ممکن است اقدام به تهیه آنها کنند.
سوال مطالعه مروری
هدف از انجام مطالعه حاضر پی بردن به این موضوع بود که پوشیدن اورتوز زانو در افراد مبتلا به درد قدام زانو باعث کاهش درد و بهبود عملکرد و افزایش توانایی انجام فعالیت‌های روزانه و ورزش می‌شود. هم‌چنین هدف این پژوهش این بود که نشان دهد عوارض جانبی مانند مشکلات پوستی در ارتباط با استفاده از اورتوز وجود دارد یا خیر. هدف دیگر این مطالعه این بود که بهترین نوع اورتوز زانو مشخص شود و اطلاعاتی درباره این که اورتوز زانو بهتر از مداخلات دیگری مانند ورزش است، به دست بیاید.
ویژگی‌های مطالعه
بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی و منابع دیگر تا جون 2015 جست‌وجو و پنج مطالعه مرتبط یافت شد که نتایج را برای 368 بزرگسال مبتلا به PFPS گزارش کرده بودند. شرکت‌کنندگان در سه مطالعه، از کلینیک‌های سلامت و در دو مطالعه دیگر از کسانی که تحت آموزش نظامی بودند، انتخاب شدند. تمام پنج مطالعه کوچک و دارای خطر بالای سوگیری (bias) بودند، این بدین معناست که یافته‌های این مطالعات ممکن است قابل اعتماد نباشد.
این مطالعات سه نوع مختلف مقایسه را پوشش دادند: اورتوز زانو و ورزش در برابر ورزش به تنهایی، یک نوع اورتوز در برابر نوع دیگر و اورتوز زانو در برابر ورزش. هیچ مطالعه‌ای حالت استفاده از اورتوز زانو، مانند اینکه اورتوز کل روز استفاده شده یا تنها در زمان فعالیت استفاده شده را ارزیابی نکرده بودند.
نتایج کلیدی
در پنج کارآزمایی اورتوزهای زانو (زانوبند، بریس یا بند) به همراه ورزش، در برابر ورزش به تنهایی مقایسه شده بود. نتایج این مطالعات، شواهد با کیفیت بسیار پائین ارائه دادند که نشان می‌داد اورتوزهای زانو هیچ تفاوتی در درد (داده‌های به دست آمده از دو مطالعه) و عملکرد زانو (داده‌های حاصل از سه مطالعه) ایجاد نمی‌کنند. هیچ یک از سه مطالعه، کیفیت زندگی، کاربرد منابع یا رضایت شرکت‌کننده را گزارش نکرده بودند. یک مطالعه گزارش داد که هر دو شرکت‌کننده که آموزش نظامی را به علت درد زانو ترک کرده بودند، اورتوز زانو دریافت کردند. یک مطالعه ضعیف گزارش داد که بیش از یک سوم زانوهایی که ساق‌بند دریافت کرده بودند، دچار ناراحتی یا سایش پوست شده بودند.
سه مطالعه شواهد با کیفیت بسیار پائین برای مقایسه میان انواع اورتوز زانو ارائه کردند: بریس زانو در برابر زانوبند (63 شرکت‌کننده)، بند پاتلار در برابر زانوبند (31 شرکت‌کننده)، و زانوبند با یک حلقه پاتلا در برابر تنها یک زانوبند (44 زانو). هیچ یک از سه مطالعه تفاوت مهمی در درد زانو بین دو نوع اورتوز زانو پیدا نکرد. یک مطالعه نشان داد که تفاوت مهمی در عملکرد بین بریس و یک زانوبند دیده نشده است. هیچ یک از سه مطالعه، کیفیت زندگی، کاربرد منابع یا رضایت شرکت‌کننده را گزارش نکرده بودند. در یک مطالعه که به مقایسه بند پاتلار زانو با زانوبند پرداخته بود، گزارش شد که به دو شرکت‌کننده که به علت درد زانو آموزش نظامی را ترک کرده بودند، زانوبند داده شد. یک مطالعه با گزارش ضعیف نتیجه گرفت کسانی که زانوبند با حلقه پاتلار دریافت کردند، سه برابر بیشتر از کسانی که تنها زانوبند استفاده کرده بودند، ناراحتی زانو یا سایش پوست داشتند.
یک مطالعه (66 شرکت‌کننده)، یک اورتوز زانو (بریس زانو) را با ورزش مقایسه کرده بود. این مطالعه با شواهد با کیفیت بسیار پائین، هیچ تفاوت بالینی مهمی را بین دو گروه مداخله از نظر درد یا عملکرد زانو پیدا نکرد. این مطالعه پیامدهای دیگر مانند عوارض را گزارش نکرده بود.
نتیجه‌گیری
به طور کلی، برای اطلاع از استفاده از اورتوز زانو برای درمان PFPS، با فقدان شواهد مواجه هستیم. در این مرور، شواهدی با کیفیت بسیار پائین از کارآزمایی‌هایی که اورتوزهای مختلف زانو (زانوبند، زانوبند و بند) را تست کرده بودند یافت شد، که نشان می‌دهد استفاده از اورتوز زانو ممکن است باعث کاهش درد زانو یا بهبود عملکرد زانو در کوتاه-مدت (کمتر از سه ماه)، در بزرگسالانی که تحت برنامه ورزشی برای درمان PFPS قرار گرفته بودند، نشود. این مساله نشان می‌دهد که نیاز به انجام پژوهش‌های بالینی مرتبط با کیفیت خوب برای حصول آگاهی در مورد استفاده از اورتوزهای زانوی موجود برای درمان PFPS، وجود دارد.
به طور کلی، این مرور به این نتیجه رسید که شواهدی برای آگاهی یافتن در مورد استفاده از اورتوزهای زانو برای درمان PFPS وجود ندارد. اگرچه شواهد با کیفیت بسیار پائین از کارآزمایی‌های ناهمگون بالینی، در مورد استفاده از انواع مختلف اورتوز زانو (بریس زانو، زانوبند و بند) نشان می‌دهد که استفاده از یک اورتوز زانو در بزرگسالانی که تحت یک برنامه ورزشی برای درمان PFPS قرار گرفته بودند، در کوتاه-مدت (کمتر از سه ماه) درد زانو را کاهش نداده یا عملکرد زانو را بهبود نمی‌دهد. این مساله نشان می‌دهد که نیاز به انجام پژوهش‌های بالینی مرتبط با کیفیت خوب برای حصول آگاهی در مورد استفاده از اورتوزهای زانوی موجود برای درمان PFPS، وجود دارد.
سندرم درد پاتلوفمورال (patellofemoral pain syndrome; PFPS)، یک بیماری عضلانی‌اسکلتی دردناک است که با درد زانو واقع در سطح قدامی (جلو) و ناحیه رتروپاتلار (پشت) مفصل زانو مشخص می‌شود. مداخلات مختلف غیر-جراحی برای درمان این بیماری پیشنهاد شده است. اورتوز (orthoses) زانو (بریس (brace) زانو، زانوبند (sleeves)، بند (straps) یا بانداژ) با هدف کاهش درد زانو، روی زانو پوشیده می‌شود. می‌توان از این وسیله‌ها به تنهایی یا به همراه درمان‌های دیگر مانند ورزش یا داروهای غیر-استروئیدی ضد-التهابی استفاده کرد.
ارزیابی تاثیرات (مزایا و ضررهای) اورتوز زانو (بریس زانو، زانوبند، بند یا بانداژ) برای درمان PFPS.
پایگاه ثبت تخصصی گروه ترومای استخوان، مفصل و عضله در کاکرین (11 می 2015)، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های بالینی کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین (Cochrane Library)؛ شماره 5، 2015)؛ MEDLINE (از 1946 تا 8 می 2015)؛ EMBASE (از 1980 تا هفته 18 سال 2015)؛ SPORTDiscus (از 1985 تا 11 می 2015)؛ AMED (از 1985 تا 8 می 2015)؛ CINAHL (از 1937 تا 11 می 2015)؛ PEDro (از 1929 تا جون 2015)، پایگاه‌های ثبت کارآزمایی و خلاصه مقالات کنفرانس‌ها را جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی و شبه-تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled clinical trials; RCTs) که اورتوزهای زانو را برای درمان افراد مبتلا به PFPS ارزیابی کرده‌اند، انتخاب شدند. پیامدهای اولیه مد نظر، شامل درد و عملکرد بود.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، مطالعات را از نظر واجد شرایط بودن و خطر سوگیری (bias) مطالعه ارزیابی و داده‌ها را استخراج کردند. برای پیامدهای پیوسته تفاوت‌های میانگین (MD)، یا در صورت تجمیع داده‌های حاصل از مقیاس‌های مختلف، تفاوت‌های میانگین استاندارد شده (SMD) با 95% فواصل اطمینان (CI) و علاوه بر این برای پیامدهای دو-حالتی، خطرات نسبی (RR) را با 95% CI محاسبه کردیم. برای داده‌های تجمیع شده از مدل اثر-ثابت استفاده کردیم.
پنج کارآزمایی (که یکی از آنها شبه-تصادفی‌سازی شده بود) انتخاب شدند که در آنها نتایج برای 368 فرد مبتلا به PFPS، گزارش شده بود. شرکت‌کنندگان سه کارآزمایی از کلینیک‌های سلامت و دو کارآزمایی از سربازان تحت آموزش نظامی بودند. هیچ یک از کارآزمایی‌ها افرادی را که به عنوان ورزشکار حرفه‌ای یا تحت آموزش‌های نظامی با ورزش‌های فشرده و رژیم غذایی بودند، وارد مطالعه نکردند. همه پنج کارآزمایی در معرض خطر سوگیری (bias) بالا، از جمله سوگیری عملکرد که منعکس کننده مشکلات لوجستیکی شامل کورسازی شرکت‌کنندگان و ارائه دهندگان برنامه مراقبتی هستند، بودند. بررسی با استفاده از روش درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) نشان داد که شواهد در دسترس برای تمام پیامدهای گزارش شده دارای کیفیت «بسیار پائین» بودند. این بدان معنی است که در مورد نتایج بسیار نامطمئن هستیم.
در کارآزمایی‌ها سه نوع مختلف مقایسه انجام شده بود: اورتوزهای زانو و ورزش در برابر ورزش به تنهایی، نوعی از اورتوز در برابر نوع دیگر و اورتوز زانو در برابر ورزش. در هیچ یک از کارآزمایی‌ها حالت استفاده از اورتوزهای زانو را، مانند اینکه اورتوزهای زانو در تمام طول روز پوشیده شده یا فقط در طول فعالیت بدنی پوشیده بود، ارزیابی نشده بود. دو کارآزمایی شامل دو گروه، دو کارآزمایی شامل سه گروه و یک کارآزمایی دارای چهار گروه بود.
تمام پنج کارآزمایی بالینی یک اورتوز زانو (زانوبند، بریس زانو یا بند پاتلار) را در برابر گروه کنترل «عدم درمان» مقایسه کرده بودند، با شرکت‌کنندگانی که از طریق برنامه آموزش نظامی یا یک برنامه ورزشی خانگی، تمرینات ورزشی دریافت می‌کردند. شواهد با کیفیت بسیار پائین، حاکی از عدم وجود تفاوت مهم بالینی بین دو گروه در کوتاه-مدت (2 تا 12 هفته پیگیری) در درد زانو بر اساس مقیاس آنالوگ بصری (0 تا 10، عدد بالاتر نشان دهنده درد بیشتر است) بود: MD: -0.46 به نفع اورتوز زانو؛ 95% CI؛ 1.16- تا 0.24؛ 0.19 = P؛ 3 کارآزمایی؛ 234 شرکت‌کننده). مانند قبل، عدم وجود تفاوت مهم بالینی در عملکرد زانو نیز وجود داشت (2 کارآزمایی؛ 183 شرکت‌کننده). هیچ یک از کارآزمایی‌ها معیارهای کیفیت زندگی، کاربرد منابع یا رضایت شرکت‌کننده را گزارش نکرده بودند. اگرچه دو کارآزمایی گزارشی بر تاثیر ورزش یا مشارکت شغلی ارائه کرده بودند، در یک کارآزمایی (35 شرکت‌کننده) اطلاعات، به تفکیک گروه درمان درباره از سرگیری فعالیت‌های ورزشی و در دیگری ترک آموزش نظامی به دلیل زانو درد (هر دو مورد به گروه اورتوز زانو اختصاص داده شد) ارائه شده بود. یک کارآزمایی (59 شرکت‌کننده؛ 84 زانوی آسیب‌دیده) که تنها عوارض جانبی گروه‌های اورتوزهای دو زانو را رکورد کرده بودند (هر دو اورتوز زانوبند بودند)، گزارش دادند که 16 زانو (36% از 44 زانو) احساس ناراحتی یا سایش پوست داشتند.
در سه کارآزمایی، شواهد با کیفیت بسیار پائین درباره مقایس‌های تکی انواع مختلف اورتوز زانو، شامل بریس زانو در برابر زانوبند (63 شرکت‌کننده)، یک بند پاتلار با یک زانوبند (31 شرکت‌کننده)، و یک زانوبند با یک بند پاتلار در برابر یک زانوبند تنها (44 زانو)، ارائه شده بود. هیچ یک از سه کارآزمایی تفاوت مهمی در کاهش درد، بین یک بریس زانو و یک زانوبند نشان ندادند. یک کارآزمایی در مقایسه بین یک بریس زانو و یک زانوبند، هیچ تفاوت مهمی از نظر بالینی در عملکرد زانو پیدا نکرد. هیچ یک از سه کارآزمایی گزارشی در مورد کیفیت زندگی، کاربرد منابع یا رضایت شرکت‌کننده ارائه نکردند. در یک کارآزمایی، بند پاتلار با زانوبند مقایسه شده بود و در آن گزارش داده شد که هر دو شرکت‌کننده، آموزش نظامی را به دلیل درد زانو ترک کردند و به هر دو یک زانوبند داده شد. یک کارآزمایی بالینی ضعیف گزارش داد که احتمال مشاهده عوارض جانبی (ناراحتی یا سایش پوست) در گروهی که زانوبند و بند پاتلار دریافت کرده بودند، سه برابر بیشتر از کسانی بود که تنها زانوبند دریافت کرده بودند.
در یک کارآزمایی، یک اورتوز زانو (بریس زانو) با ورزش مقایسه شده بود (66 شرکت‌کننده). این مطالعه با شواهد با کیفیت بسیار پائین، هیچ تفاوت مهمی را از نظر بالینی بین دو گروه مداخله در درد یا عملکرد زانو نیافت. در کارآزمایی‌ها هیچ گزارشی درباره کیفیت زندگی، ورزش یا مشارکت شغلی، کاربرد منابع، رضایت شرکت‌کننده یا عوارض جانبی ارائه نشده بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.