سوال مطالعه مروری
جراحی لاپاروسکوپی (laparoscopic surgery) و جراحی لاپاروسکوپی با کمک روبات (robot-assisted laparoscopic surgery) چگونه در درمان مردان مبتلا به سرطان پروستات مقایسه می‌شوند؟
پیشینه
سرطان پروستات (prostate cancer) یک سرطان شایع در مردان است که اغلب از طریق برداشت توده طی جراحی درمان می‌شود. در رویکرد مرسوم، جراحان از طریق ایجاد برش در ناحیه تحتانی شکم اقدام به برداشت پروستات می‌کردند. این پروسیجر با عنوان پروستاتکتومی رادیکال باز (open radical prostatectomy; ORP) شناخته می‌شود. اخیرا، جراحان شروع به استفاده از سایر روش‌ها برای انجام عمل مشابه کرده‌اند. پروستاتکتومی رادیکال لاپاروسکوپیک (laparoscopic radical prostatectomy; LRP) به جراحان اجازه می‌دهد که با استفاده از ابزارهای بلند (long instruments) و یک دوربین کوچک که از درون شکاف‌های کوچکی عبور داده می‌شوند، در داخل بدن بیمار عمل نمایند. جراحی لاپاروسکوپی می‌تواند با استفاده از یک وسیله روباتیک (robotic device) انجام شود که به جراح اجازه می‌دهد زاویه دید بزرگنمایی شده سه‌بعدی داشته و از یک کنسول و با فاصله از بیمار عمل نماید. این پروسیجر با عنوان پروستاتکتومی رادیکال با کمک روبات (robotic-assisted radical prostatectomy; RARP) شناخته می‌شود. برتری رویکردهای جدیدتر LRP و RARP برای بیماران مشخص نیست.
ویژگی‌های مطالعه
این مطالعه دو کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده را شامل 446 مرد مبتلا به سرطان پروستات که میانگین سنی آنها تقریبا 60 سال بوده و به مقایسه LRP یا RARP با ORP پرداخته بودند، شناسایی کرد.
نتایج کلیدی
ما هیچ شواهدی مبنی بر چگونگی قیاس‌پذیری LRP یا RARP با ORP از نظر کاهش خطر مرگ ناشی از سرطان پروستات، پیشگیری از عود سرطان یا مرگ به هر علتی به دست نیاوردیم. کیفیت زندگی مردان از نظر کارکرد مجاری ادراری و اندام‌های جنسی آنها احتمالا مشابه بود. به نظر می‌رسد که هیچ تفاوتی در بروز عوارض ناشی از جراحی پس از جراحی وجود ندارد. LRP یا RARP ممکن است تاثیر جزئی و احتمالا بی‌اهمیتی بر درد پس از جراحی در یک روز و تا یک هفته داشته باشد. با وجود این، هیچ تفاوتی بین RARP و ORP در هفته 12 پس از جراحی وجود نداشت. مردانی که تحت اعمال LRP یا RARP قرار می‌گیرند احتمالا دوره بستری کوتاه‌تری را در بیمارستان سپری کرده و ممکن است به ترانسفیوژن‌های خون (blood transfusions) کمتری نیاز پیدا کنند.
کیفیت شواهد
ما هیچ شواهد کارآزمایی برای هیچ یک از پیامدهای سرطان به دست نیاوردیم. کیفیت شواهد مربوط به کیفیت زندگی متوسط بود؛ شواهد مربوط به عوارض کلی و جدی جراحی کیفیت پائینی داشتند. کیفیت شواهد مربوط به درد پس از جراحی پائین (تا یک هفته) و متوسط (در هفته 12) بود. کیفیت شواهد مربوط به بستری در بیمارستان و ترانسفیوژن‌های خون به ترتیب متوسط و پائین بود. در مجموع، شواهد با کیفیت متوسط برای اکثر پیامدها وجود داشت. بدان معنا است که تخمین‌های ما احتمالا نزدیک به واقعیت هستند اما این امکان وجود دارد که آنها ممکن است متفاوت باشند.
شواهد با کیفیت بالا برای اذعان بر اثربخشی نسبی LRP یا RARP در مقایسه با ORP برای پیامدهای آنکولوژیکال (oncological) وجود ندارد. به نظر می‌رسد پیامدهای مربوط به کیفیت زندگی جنسی و ادراری مشابه هستند.
نرخ‌های عوارض کلی و جدی پس از جراحی نیز به نظر می‌رسد مشابه هستند. تفاوت در درد پس از جراحی ممکن است بسیار اندک باشد. مردانی که تحت اعمال LRP یا RARP قرار می‌گیرند ممکن است دوره بستری کوتاه‌تری را در بیمارستان سپری کرده و تراسفیوژن‌های خونی کمتری را دریافت کنند. تمامی داده‌های پیامدی در دسترس کوتاه-مدت بودند و این مطالعه نتوانست ظرفیت یا تجربه جراح را گزارش کند.
سرطان پروستات (prostate cancer) به طور متداول در سراسر دنیا در مردان تشخیص داده می‌شود. جراحی، به شکل پروستاتکتومی رادیکال (radical prostatectomy)، یکی از اشکال درمانی برای مردانی است که مبتلا به سرطان پروستات موضعی (localised prostate cancer) هستند. پروستاتکتومی به طور مرسوم به عنوان جراحی باز و معمولا از طریق رویکرد رتروپوبیک (retropubic approach) انجام می‌شده است. ظهور رویکردهای لاپاروسکوپیک (laparoscopic)، شامل جراحی به کمک روبات (robotic-assisted)، یک جایگزین با حداقل تهاجم برای پروستاتکتومی رادیکال باز (open radical prostatectomy; ORP) به حساب می‌آید.
ارزیابی تاثیرات پروستاتکتومی رادیکال لاپاروسکوپیک (laparoscopic radical prostatectomy) یا پروستاتکتومی رادیکال با کمک روبات (robotic-assisted radical prostatectomy) در مقایسه با پروستاتکتومی رادیکال باز در مردان مبتلا به سرطان پروستات موضعی.
تا 9 جون 2017 با استفاده از بانک‌های اطلاعاتی متعدد (CENTRAL؛ MEDLINE؛ EMBASE) و خلاصه مقالات کنفرانس‌ها بدون اعمال هیچ گونه محدودیتی به لحاظ زبان یا وضعیت انتشار، به طور کامل جست‌وجو را انجام دادیم. کتاب‌شناختی‌های مطالعات وارد شده و خلاصه مقالات کنفرانس‌ها را نیز جست‌وجو کردیم.
تمامی کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را وارد مرور کردیم که به مقایسه مستقیم پروستاتکتومی رادیکال لاپاروسکوپیک (laparoscopic radical prostatectomy; LRP) و پروستاتکتومی رادیکال با کمک روبات (robotic-assisted radical prostatectomy; RARP) با ORP شامل pseudo-RCTs پرداخته بودند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم به دسته‌بندی مطالعات و استخراج داده‌ها پرداختند. پیامدهای اولیه عبارت بودند از: بقا پس از ابتلا به نوع خاصی از سرطان پروستات، کیفیت زندگی مربوط به کارکرد مجاری ادراری و کیفیت زندگی جنسی. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از: بقا بدون عود بیوشیمیایی، بقای کلی، عوارض کلی ناشی از جراحی، عوارض جدی پس از جراحی، درد پس از جراحی، بستری در بیمارستان و ترانسفیوژن‌های خون (blood transfusions). با استفاده از مدل اثرات-تصادفی تجزیه‌وتحلیل‌های آماری را انجام داده و کیفیت شواهد را بر اساس رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم.
دو مطالعه منحصربه‌فرد را شامل 446 شرکت‌کننده تصادفی‌سازی شده مبتلا به سرطان پروستات موضعی بالینی وارد مطالعه کردیم. میانگین سن، حجم پروستات و آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (prostate-specific antigen; PSA) شرکت‌کنندگان به ترتیب عبارت بودند از 61.3 سال، 49.78 میلی‌لیتر و 7.09 نانوگرم/میلی‌لیتر.
پیامدهای اولیه
ما هیچ مطالعه‌ای را به دست نیاوردیم که پیامد بقا را پس از ابتلا به نوع خاصی از سرطان گزارش کرده باشد. بر مبنای داده‌های به دست آمده از یک کارآزمایی، RARP احتمالا منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در کیفیت زندگی منتسب به کارکرد مجاری ادراری (MD: -1.30؛ 95% CI؛ 4.65- تا 2.05) و کیفیت زندگی جنسی (MD: 3.90؛ 95% CI؛ 1.84- تا 9.64) می‌شود. کیفیت شواهد را برای هر دو پیامد مربوط به کیفیت زندگی به دلیل محدودیت‌های مطالعه در سطح متوسط ارزیابی کردیم.
پیامدهای ثانویه
ما هیچ مطالعه‌ای را به دست نیاوردیم که پیامد بقای بدون عود بیوشیمیایی یا بقای کلی را گزارش کرده باشد.
بر مبنای داده‌های به دست آمده از یک کارآزمایی، RARP ممکن است منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در بروز عوارض کلی ناشی از جراحی (RR: 0.41؛ 95% CI؛ 0.16 تا 1.04) یا بروز عوارض جدی پس از جراحی (RR: 0.16؛ 95% CI؛ 0.02 تا 1.32) شود. کیفیت شواهد را به دلیل محدودیت‌های مطالعه و عدم-دقت، برای هر دو نوع عوارض جراحی در سطح پائین ارزیابی کردیم.
بر مبنای داده‌های به دست آمده از دو مطالعه، LRP یا RARP ممکن است منجر به بهبود جزئی و احتمالا بدون اهمیت درد پس از جراحی طی یک روز (MD: -1.05؛ 95% CI؛ 1.42- تا 0.68-) و تا یک هفته (MD: -0.78؛ 95% CI؛ 1.40- تا 0.17-) شود. کیفیت شواهد را برای هر دو مقطع زمانی به دلیل وجود محدودیت‌های مطالعه و عدم-دقت در سطح پائین ارزیابی کردیم. بر مبنای داده‌های به دست آمده از یک مطالعه، RARP احتمالا منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در درد پس از جراحی در هفته 12 می‌شود (MD: 0.01؛ 95% CI؛ 0.32- تا 0.34). کیفیت شواهد را به دلیل وجود محدودیت‌های مطالعه در سطح متوسط ارزیابی کردیم.
بر مبنای داده‌های به دست آمده از یک مطالعه، RARP احتمالا طول دوره بستری در بیمارستان را کاهش می‌دهد (MD: -1.72؛ 95% CI؛ 2.19- تا 1.25-). کیفیت شواهد را به دلیل وجود محدودیت‌های مطالعه در سطح متوسط ارزیابی کردیم.
بر مبنای داده‌های به دست آمده از دو مطالعه، LRP یا RARP ممکن است فراوانی ترانسفیوژن‌های خون را کاهش دهد (RR: 0.24؛ 95% CI؛ 0.12 تا 0.46). با فرض اینکه خطر خط پایه برای ترانسفیوژن خون 8.9% باشد، LRP یا RARP منجر به 68 مورد ترانسفیوژن خون کمتر به ازای هر 1000 نفر مرد خواهد شد (95% CI؛ 78 مورد کمتر تا 48 مورد کمتر). کیفیت شواهد را به دلیل محدودیت‌های مطالعه و غیر-مستقیم بودن در سطح پائین ارزیابی کردیم.
ما نتوانستیم هیچ یک از تجزیه‌وتحلیل‌های ثانویه از پیش تعیین شده مطالعه را بر مبنای شواهد در دسترس انجام دهیم. تمامی داده‌های پیامدهای در دسترس کوتاه-مدت بوده و ما نتوانستیم درباره ظرفیت یا تجربه جراح اطلاعاتی ارائه دهیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.