سوال مطالعه مروری
سوال اصلی که در این مرور به آن پرداخته شد، این است که دستگاه‌های ارتودنسی تا چه اندازه در حرکت دندان‌های بالا به عقب در کودکان و نوجوانان موثر هستند.
پیشینه
درمان ارتودنسی نوعی روش مراقبت از دندان است که با حرکت دادن دندان‌ها در موقعیت‌های مختلف، دندان‌های کج یا بیرون‌زده را اصلاح می‌کند. هنگامی که درمان ارتودنسی با بریس (brace) ارائه می‌شود، گاهی لازم است دندان‌های مولر بالایی به سمت عقب حرکت کنند (دیستالیزه شوند (distalise)). این هدف توسط انواع خاصی از بریس‌ها (وسایل) که پیش‌از یا هم‌زمان با بریس‌های معمولی قرار می‌گیرند، حاصل می‌شود. وسایلی که دندان‌های مولر بالایی را به سمت عقب حرکت می‌دهند، می‌توانند داخل دهان (دستگاه داخل دهانی (intraoral appliance)) یا به پشت سر (دستگاه خارج دهانی (extraoral appliance)) وصل شوند. شایع‌ترین وسیله خارج دهانی، هدگیر (headgear) است. بزرگترین عیب هدگیر این است که کودکان و نوجوانان باید آن را برای ساعات طولانی در طول روز استفاده کنند. علاوه‌بر این، آسیب‌های جدی چشمی هنگام پوشیدن هدگیر گزارش شده‌اند. به‌عنوان جایگزین، چندین دستگاه داخل دهانی توسعه یافته‌اند. متاسفانه، تاثیرات آنها به‌طور کامل ارزیابی نشده‌اند.
ویژگیهای مطالعه
این مرور از مطالعات موجود، توسط گروه سلامت دهان در کاکرین انجام شد و شواهد تا دسامبر 2012 به‌روز است. در این مرور، 10 مطالعه منتشرشده میان سال‌های 2005 و 2011 وجود دارند که در آنها، در مجموع 354 کودک برای دریافت درمان با دستگاه ارتودنسی دیستالیزه کننده، تصادفی‌سازی شدند و در مقایسه با عدم درمان، هدگیر یا دستگاه دیستالیز کننده دیگر قرار گرفتند. محدوده سنی کودکان در نه مطالعه از 11 تا 15 سال بود، اگرچه کودکانی که در یک مطالعه وارد شدند کوچکتر بودند، از نه تا 10 سال. هم دختران و هم پسران در مطالعات شرکت کردند.
حمایت مالی مطالعاتی که به این موضوع اشاره کردند، از دانشگاه یا بنیاد پژوهش دندان‌پزشکی بود. نویسندگان تاثیر حمایت‌های مالی را ارزیابی نکردند.
نتایج کلیدی
هنگامی که دستگاه‌های داخل دهانی با هدگیر مقایسه می‌شوند، احتمالا دندان‌های مولر بالایی را بیشتر از هدگیر به سمت عقب حرکت می‌دهند. بااین‌حال، استفاده از دستگاه‌های داخل دهانی در مقایسه با دستگاه‌های خارج دهانی در چهار مطالعه با حرکت دندان‌های جلویی بالایی نیز همراه بود. این یک عارضه جانبی است که با استفاده از دستگاه‌های هدگیر مشاهده نشد.
آسیب، جراحت ناشی از دستگاه‌ها و دیگر ویژگیهای دستگاه‌ها که ممکن است برای بیماران مهم باشند، در مطالعات گزارش نشدند.
کیفیت شواهد
شواهد ارائه‌شده عموما از کیفیت پائینی برخوردار هستند. مشکلات اصلی مربوط به طراحی کارآزمایی بودند.
به‌نظر می‌رسد دستگاه‌های داخل دهانی نسبت به هدگیر در دیستالیزه کردن مولرهای اول فوقانی موثرتر هستند. بااین‌حال، این تاثیر با از دست دادن انکوریج قدامی، که در مقایسه با دستگاه دیستالیزه داخل دهانی در تعداد کمی از مطالعات با هدگیر رخ نداد، خنثی می‌شود. تعداد کارآزمایی‌هایی که تاثیرات درمان ارتودنسی را برای دیستالیزه کردن ارزیابی کردند، اندک بوده، و شواهد فعلی کیفیت پائین یا بسیار پائین دارند.
هنگامی که درمان ارتودنسی با دستگاه‌های ثابت ارائه می‌شود، گاهی لازم است دندان‌های مولر بالایی به سمت عقب (distalise) حرکت داده شوند تا فضایی برای یا کمک به غلبه بر نیازهای انکوریج (anchorage) ایجاد شود. این هدف را می‌توان با استفاده از دستگاه‌های خارج دهانی یا داخل دهانی به دست آورد. رایج‌ترین وسیله، هدگیر خارج دهانی (extraoral headgear) است که به همکاری قابل توجه بیمار نیاز دارد. علاوه‌بر این، گزارش‌هایی از جراحات جدی منتشر شده‌اند. دستگاه‌های داخل دهانی (intraoral appliances) برای غلبه بر چنین مشکلاتی ساخته شده‌اند. تاثیرات مقایسه‌ای دستگاه‌های خارج دهانی و داخل دهانی به‌طور کامل ارزیابی نشده‌اند.
ارزیابی تاثیرات درمان ارتودنسی برای دیستالیزه کردن مولرهای اول فوقانی در کودکان و نوجوانان.
ما بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی زیر را جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه سلامت دهان در کاکرین (تا 10 دسامبر 2012)، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL) ( کتابخانه کاکرین 2012، شماره 11)، MEDLINE از طریق OVID (1946 تا 10 دسامبر 2012) و EMBASE از طریق OVID (1980 تا 10 دسامبر 2012). هنگام جست‌وجو در بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی، هیچ محدودیتی برای زبان نگارش یا تاریخ انتشار مقاله وجود نداشت.
کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده شامل استفاده از دستگاه‌های ارتودنسی متحرک یا ثابت برای دیستالیزه کردن دندان‌های مولر اول فوقانی در کودکان و نوجوانان.
از فرایندهای استاندارد روش‌شناسی (methodology) مورد نظر سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) استفاده کردیم. استخراج داده‌ها و ارزیابی خطر سوگیری (bias) را به‌طور مستقل از هم و دوبار انجام دادیم. با نویسندگان تماس گرفتیم تا معیارهای ورود مطالعات را تعیین کنیم.
ده مطالعه، که داده‌های 354 شرکت‌کننده را گزارش کردند، در این مرور وارد شدند، که اکثر آنها در یک بیمارستان دندان‌پزشکی دانشگاهی انجام شدند. مطالعات میان سال‌های 2005 و 2011 منتشر شده و در اروپا و برزیل صورت گرفتند. محدوده سنی شرکتکنندگان از نه تا 15 سال متغیر بود، با توزیع یکنواخت مردان و زنان در هفت مطالعه، و غلبه اندک بیماران زن در سه مطالعه. کیفیت مطالعات به‌طور کلی ضعیف بود؛ هفت مطالعه در مجموع در معرض خطر سوگیری بالا، سه مطالعه در معرض خطر سوگیری نامشخص قرار داشته، و هیچ مطالعه‌ای را در معرض خطر پائین سوگیری ارزیابی نکردیم.
اگر داده‌های کافی در مطالعات اولیه گزارش شده بودند، متاآنالیز اثرات تصادفی (random-effect) را برای پیامدهای بالینی اولیه حرکت مولر اول فوقانی (میلی‌متر)، و از دست دادن انکوریج قدامی انجام دادیم. چهار مطالعه، شامل 159 شرکت‌کننده، یک دستگاه دیستالیزه کننده را با یک کنترل درمان‌نشده مقایسه کردند. به دلیل گزارش ناقص همه آماره‌های خلاصه، پیامدهای مورد انتظار، و تفاوت میان انواع دستگاه‌ها، متاآنالیزها برای همه پیامدهای اولیه انجام نشدند. درجه و جهت حرکت مولر و از دست دادن انکوریج قدامی، بسته به نوع دستگاه متفاوت بود. چهار مطالعه، شامل 150 شرکت‌کننده، یک دستگاه دیستالیزه کننده را با هدگیر مقایسه کردند. میانگین حرکت مولر برای دستگاه‌های دیستالیزه داخل دهانی 20.2- و برای هدگیر 1.04- میلی‌متر بود. تفاوتی با اهمیت آماری در میانگین حرکت مولر دیستال (تفاوت میانگین (MD): 1.45- میلی‌متر؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.74- تا 0.15-) وجود داشت که به نفع دستگاه‌های داخل دهانی در مقایسه با هدگیر بود (چهار مطالعه، خطر سوگیری نامشخص، 150 شرکت‌کننده آنالیزشده). بااین‌حال، تفاوتی با اهمیت آماری در میانگین حرکت ثنایای مزیال فوقانی (mesial upper incisor) (MD؛ 1.82 میلی‌متر؛ 95% CI؛ 1.39 تا 2.24) و اورجت (overjet) (اثر ثابت: MD؛ 1.64 میلی متر؛ 95% CI؛ 1.26 تا 2.02؛ دو مطالعه، خطر سوگیری نامشخص، 70 شرکت‌کننده آنالیزشده) به نفع هدگیر بود، یعنی از دست دادن انکوریج قدامی با هدگیر کمتر بود. ما مقایسه‌های مستقیم دستگاه‌های داخل دهانی را به‌دلیل تنوع در مداخلات به‌صورت روایی (narrative) گزارش کردیم (سه مطالعه، خطر سوگیری بالا یا نامشخص، 93 شرکت‌کننده تصادفی‌سازی شده). همه دستگاه‌ها، درجاتی را از حرکت دیستال گزارش دادند، و از دست دادن انکوریج قدامی بسته به نوع دستگاه متفاوت بود.
هیچ‌یک از مطالعات واردشده گزارشی را در مورد بروز عوارض جانبی (آسیب، جراحت)، تعداد حضور یا میزان عدم انطباق، ارائه ندادند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.