پیشینه
امروزه، مرگ‌ومیر ناگهانی قلبی (sudden cardiac death; SCD)، یکی از علل مهم مرگ‌ومیر بیماران به شمار می‌آید. افراد پُر-خطر (عمدتا مبتلا به هر نوعی از بیماری قلبی)، به دلایل قلبی، در درجه اول در اثر بروز آریتمی (ضربان نامنظم قلب) به‌طور غیر-منتظره‌‌ای فوت می‌کنند. درمان انتخابی این وضعیت، کارگذاری دستگاهی به نام دفیبریلاتور قلبی قابل-کاشت (ICD) است، اما در کشورهایی با سطح درآمد پائین یا متوسط، به‌طور گسترده‌ای در دسترس نیست. آمیودارون، یک داروی ضد-آریتمی، ممکن است وقوع این حوادث را کاهش دهد و در صورت عدم وجود ICD، می‌تواند جایگزین آن شود.
ویژگی‌های مطالعه
بانک‌های اطلاعاتی علمی را برای یافتن کارآزمایی‌های بالینی جست‌وجو کردیم که به مقایسه تاثیرات آمیودارون در برابر دیگر داروهای ضد-آریتمی یا دارونما بر SCD، مورتالیتی و هرگونه عارضه جانبی پرداختند. شرکت‌کنندگان بزرگسالی را وارد کردیم در معرض خطر بالا برای ایست قلبی بوده یا افرادی که قبلا با ایست قلبی ناگهانی، یک اختلال جدی قلبی که باعث آریتمی می‌شود، مراجعه کرده بودند. شواهد تا مارچ 2015 به‌روز است.
نتایج کلیدی
تعداد 24 مطالعه را یافتیم که به ارزیابی 9,997 شرکت‌کننده پرداختند. در شرکت‌کنندگان پُر-خطر، شواهد نشان داد که آمیودارون ممکن است در مقایسه با دارونما، از بروز SCD یا مورتالیتی پیشگیری کند، و احتمال دارد از دیگر داروهای ضد-آریتمی بهتر باشد.
از سوی دیگر، در شرکت‌کنندگانی که سابقه قبلی ایست قلبی داشتند، مشخص نیست که مصرف آمیودارون خطر وقوع یک اپیزود جدید ایست قلبی یا مرگ‌ومیر را افزایش می‌دهد یا کاهش.
علاوه بر این، آمیودارون در مقایسه با دارونما یا دیگر داروهای ضد-آریتمی، ممکن است منجر به وخامت عوارض جانبی در تیروئید یا ریه‌ها شود.
کیفیت شواهد
سطح کیفیت کلی شواهد این مطالعات پائین بود.
شواهدی با کیفیت پائین تا متوسط نشان می‌دهد که آمیودارون در مقایسه با دارونما یا عدم-مداخله برای پیشگیری اولیه از وقوع SCD، مورتالیتی به هر علتی و مورتالیتی قلبی را کاهش می‌دهد، و تاثیرات آن نسبت به دیگر داروهای ضد-آریتمی برتری دارد.
مشخص نیست که آمیودارون، SCD و مورتالیتی را برای پیشگیری ثانویه کاهش می‌دهد یا افزایش، زیرا سطح کیفیت شواهد بسیار پائین بود.
مرگ‌ومیر ناگهانی قلبی (sudden cardiac death; SCD)، یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر قلبی است. دو استراتژی اصلی برای پیشگیری از آن وجود دارد: مدیریت عوامل خطر قلبی‌عروقی و کاهش خطر آریتمی‌های بطنی. دفیبریلاتورهای قلبی قابل-کاشت (implantable cardiac defibrillators; ICDs)، درمان استاندارد را برای پیشگیری اولیه و ثانویه تشکیل می‌دهند؛ با این حال، در شرایطی با منابع محدود همیشه در دسترس نیستند. داروی ضد-آریتمی آمیودارون (amiodarone)، به عنوان جایگزینی برای ICD پیشنهاد شده است.
ارزیابی اثربخشی آمیودارون برای پیشگیری اولیه یا ثانویه در SCD در مقایسه با دارونما (placebo) یا عدم-مداخله یا دیگر داروهای ضد-آریتمی در شرکت‌کنندگان پُر-خطر (پیشگیری اولیه) یا کسانی که از یک ایست قلبی یا سنکوپ ناشی از تاکی‌کاردی بطنی/فیبریلاسیون بطنی یا VT/VF بهبود یافته‌اند (پیشگیری ثانویه).
در پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE (OVID)؛ EMBASE (OVID)؛ CINAHL (EBSCO) و LILACS تا 26 مارچ 2015 به جست‌وجو پرداختیم. فهرست منابع مطالعات وارد شده و مرورهای انتخابی را در مورد این موضوع مرور کردیم، با نویسندگان مطالعات وارد شده تماس گرفتیم، نشست‌های علمی مرتبط را غربالگری کردیم و برای یافتن کارآزمایی‌های در حال انجام در پایگاه‌های ثبت به جست‌وجو پرداختیم. محدودیت زبانی را اعمال نکردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده و شبه-تصادفی‌سازی شده که به ارزیابی اثربخشی آمیودارون در برابر دارونما، عدم-مداخله یا دیگر داروهای ضد-آریتمی در بزرگسالان پرداختند. برای پیشگیری اولیه، شرکت‌کنندگان پُر-خطر را برای SCD در نظر گرفتیم. برای پیشگیری ثانویه، شرکت‌کنندگانی را وارد کردیم که از ایست قلبی یا سنکوپ ناشی از آریتمی‌های بطنی بهبود یافتند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود ارزیابی کرده و داده‌های مرتبط را استخراج کردند. برای داده‌های ازدست‌رفته با نویسندگان کارآزمایی تماس گرفتیم. با استفاده از یک مدل اثرات-تصادفی، متاآنالیزها را انجام دادیم. برای پیامدهای دو-حالتی، خطرات نسبی (RRs) را با 95% فواصل اطمینان (CIs) محاسبه کردیم. سه مطالعه شامل بیش از یک مقایسه بودند.
تعداد 24 مطالعه (9,997 شرکت‌کننده) وارد شدند. هجده مطالعه، آمیودارون را برای پیشگیری اولیه و شش مطالعه آن را برای پیشگیری ثانویه ارزیابی کردند. فقط سه مطالعه از یک ICD هم‌زمان با آمیودارون برای مقایسه استفاده کردند (همه آنها برای پیشگیری ثانویه).
برای هدف پیشگیری اولیه، آمیودارون در مقایسه با دارونما یا عدم-مداخله (17 مطالعه، 8383 شرکت‌کننده) موجب کاهش SCD (RR: 0.76؛ 95% CI؛ 0.66 تا 0.88)؛ کاهش مورتالیتی قلبی (RR: 0.86؛ 95% CI؛ 0.77 تا 0.96) و کاهش مورتالیتی به هر علتی (RR: 0.88؛ 95% CI؛ 0.78 تا 1.00) شد. سطح کیفیت شواهد پائین بود.
آمیودارون در مقایسه با دیگر داروهای ضد-آریتمی (سه مطالعه، 540 شرکت‌کننده)، موجب کاهش SCD (RR: 0.44؛ 95% CI؛ 0.19 تا 1.00)؛ و کاهش مورتالیتی قلبی (RR: 0.41؛ 95% CI؛ 0.20 تا 0.86) و کاهش مورتالیتی به هر علتی (RR: 0.37؛ 95% CI؛ 0.18 تا 0.76) شد. سطح کیفیت شواهد متوسط بود.
برای هدف پیشگیری ثانویه، آمیودارون در مقایسه با دارونما یا عدم-مداخله (دو مطالعه، 440 شرکت‌کننده) افزایش خطر SCD (RR: 4.32؛ 95% CI؛ 0.87 تا 21.49) و نیز افزایش مورتالیتی به هر علتی (RR: 3.05؛ 1.33 تا 7.01) را نشان داد. با این حال، سطح کیفیت کلی شواهد بسیار پائین بود. آمیودارون در مقایسه با دیگر داروهای ضد-آریتمی (چهار مطالعه، 839 شرکت‌کننده) خطر SCD را افزایش داد (RR: 1.40؛ 95% CI؛ 0.56 تا 3.52؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)، اما هیچ تاثیری بر مورتالیتی به هر علتی نداشت (RR: 1.03؛ 95% CI؛ 0.75 تا 1.42؛ شواهد با کیفیت پائین).
آمیودارون با افزایش عوارض جانبی ریه و تیروئید همراه بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.