سوال مطالعه مروری
شواهد مربوط به تاثیر دادن اکسیژن اضافی را به زنان باردار حین زایمان سزارین برنامه‌ریزی شده و تحت بی‌حسی اپیدورال یا نخاعی مرور کردیم. (بی‌حسی اپیدورال زمانی است که یک دارو در فضای اپیدورال طناب نخاعی تزریق می‌شود؛ بی‌حسی نخاعی زمانی است که یک بی‌حس کننده موضعی به درون فضای تحت-عنکبوتیه تزریق می‌شود).
پیشینه
به طور معمول به زنان باردار اکسیژن داده می‌شود تا یک ذخیره مازاد برای جنین فراهم شود که بتواند از عهده هرگونه فقدان اکسیژن برنامه‌ریزی نشده حین یا پس از تولد برآید. مطالعات پیشین نشان داده‌اند که دادن اکسیژن اضافی، اکسیژناسیون بهتری را برای مادر و جنین از نظر اشباع اکسیژن (معیاری که نشان می‌دهد چه مقدار اکسیژن توسط خون حمل می‌شود)، PaO2 (فشار اکسیژن در خون) و pH (میزان اسیدی یا قلیایی بودن) فراهم می‌آورد. با این وجود، هنوز شواهد دقیقی از پیامدهای بالینی جنینی آن ارائه نشده است.
تاریخ جست‌وجو
شواهد تا نوامبر 2014 گردآوری شده‌اند. مجددا در فوریه 2016 در CENTRAL؛ MEDLINE و EMBASE به جست‌وجو پرداختیم. یک مطالعه جدید و مناسب پیدا کردیم که به لیست «مطالعات در صف انتظار» اضافه شد. داده‌های این مطالعه را در نسخه به‌روز بعدی وارد محتوای اصلی مرور خواهیم کرد.
ویژگی‌های مطالعه
این مرور کاکرین به‌روز شده، حاوی 11 مطالعه با مجموع 753 شرکت‌کننده است. مطالعات به مقایسه پیامدهای مادری و نوزادی (جنینی) در زمانی که زن باردار اکسیژن اضافی دریافت می‌کند، در برابر هوای اتاق، پرداخته بودند. اکسیژن به روش‌های مختلفی به زنان باردار داده شده بود (با سرعت یا غلظت متفاوت و از طریق انواع وسایل تحویل دهنده اکسیژن).
نتایج
به طور کلی، نتیجه‌گیری‌های این نسخه به‌روز شده مشابه نسخه اولیه این مرور است. هیچ یک از 11 کارآزمایی وارد شده عدم اشباع‌پذیری مادر را گزارش نکرده بودند. وقتی مادرانی که اکسیژن اضافی دریافت کرده بودند با آنهایی که دریافت نکرده بودند مقایسه شدند، هیچ تفاوتی در معیارهای روتین به‌زیستی جنین (نمره آپگار) مشاهده نشده بود. زنان بارداری که اکسیژن مازاد دریافت کرده بودند، در مقایسه با هوای اتاق، به طور قابل توجهی اشباع اکسیژن (سه کارآزمایی) و فشار نسبی اکسیژن خون شریانی (پنج کارآزمایی) بالاتری داشتند، هم‌چنین فشار نسبی اکسیژن، هم در شریان و هم در ورید نافی بالاتر بود (به ترتیب هشت و 11 کارآزمایی). دو کارآزمایی افزایش میزان مارکرهای رادیکال‌های آزاد را در مادر و جنین، در مواردی که اکسیژن اضافی داده شده بود، گزارش کرده بودند (احتمالا به دلیل استرس ناشی از اکسیژن اضافی)، اما این مساله از نظر بالینی قابل ملاحظه نبود، در مجموع شواهد متقاعد کننده‌ای پیدا نکردیم مبنی بر اینکه دادن اکسیژن در این شرایط برای مادر یا جنین مفید است یا مضر.
کیفیت شواهد
هیچ یک از 11 کارآزمایی بر تغییرات اشباع اکسیژن مادر (که به صورت اشباع اکسیژن مادر کمتر از 90% تعریف شده بود) توجه نکرده بودند. کیفیت شواهد را برای پیامد اولیه (نمره آپگار) پائین و برای پیامدهای ثانویه (اشباع اکسیژن مادر، فشار نسبی اکسیژن در خون شریانی، شریان نافی و ورید نافی) بسیار پائین برآورد کردیم. علت آن خطر سوگیری (bias) و ناهمگونی در نتایج بود.
به طور کلی، هیچ گونه شواهد قانع کننده‌ای نیافتیم، مبنی بر اینکه دادن اکسیژن کمکی به مادران باردار ترم سالم حین زایمان سزارین با بی‌حسی منطقه‌ای چه تاثیر مثبت یا منفی بر پیامدهای بالینی کوتاه-مدت مادر و نوزاد که با نمره آپگار ارزیابی شد، خواهد داشت. اگرچه مقادیر گاز خونی مادر و جنین و مارکرهای رادیکال‌های آزاد با دادن اکسیژن اضافی به طور قابل ملاحظه‌ای بالاتر بودند، به دلیل پائین بودن کیفیت شواهد، باید نتایج را با احتیاط تفسیر کرد.
اکسیژن کمکی به طور معمول برای زنان باردار کم‌خطر که تحت زایمان سزارین غیر-اورژانسی و بی‌حسی منطقه‌ای قرار می‌گیرند، تجویز می‌شود، با این وجود هنوز پیامدهای مادری و جنینی آن به خوبی مشخص نشده است. این یک نسخه به‌روز از مروری است که ابتدا در سال 2013 منتشر شد.
هدف اولیه تعیین این مساله بود که دادن اکسیژن کمکی به زنان باردار ترم کم‌خطر (low‐risk term pregnant women) که تحت زایمان سزارین غیر-اورژانسی و بی‌حسی منطقه‌ای قرار می‌گیرند، می‌تواند از عدم اشباع‌پذیری (desaturation) مادر و نوزاد پیشگیری کند یا خیر. هدف ثانویه، مقایسه مقادیر متوسط سطوح گاز خونی مادر و نوزاد بین مادرانی بود که اکسیژن کمکی دریافت کرده و مادرانی که اکسیژن دریافت نکرده بودند (گروه کنترل).
پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (شماره11؛ 2014)؛ MEDLINE (از 1948 تا نوامبر 2014) و EMBASE (از 1980 تا نوامبر 2014) را جست‌وجو کردیم. جست‌وجوی اولیه نخستین‌بار در فوریه 2012 انجام شد. مجددا در فوریه 2016 به جست‌وجو در CENTRAL؛ MEDLINE؛ و EMBASE پرداختیم. یک مطالعه جدید و مناسب به لیست «مطالعات در صف انتظار» اضافه شد تا در نسخه به‌روز بعدی به یافته‌های مرور اضافه شود.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) در زنان باردار کم‌خطر که تحت زایمان سزارین با بی‌حسی منطقه‌ای قرار گرفته و پیامدهای حاصل از تجویز اکسیژن کمکی و عدم استفاده از آن را با هم مقایسه کرده بودند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم به استخراج داده‌ها و ارزیابی کیفیت روش‌شناسی پرداخته و آنالیزهای زیر-گروه و حساسیت را انجام دادند.
در این نسخه به‌روز، یک مطالعه جدید را وارد کردیم. در مجموع، این مرور به‌روز شده ما شامل 11 کارآزمایی (با 753 شرکت‌کننده) است. شواهد با کیفیت پائین تفاوت‌های معنی‌داری در میانگین نمرات آپگار در دقیقه اول (N = شش کارآزمایی، 519 شرکت‌کننده؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.16- تا 0.31؛ 0.53 = P) و در دقیقه پنجم (N = شش کارآزمایی، 519 شرکت‌کننده؛ 95% CI؛ 0.06- تا 0.06؛ 0.98 = ) نشان دادند. از میان این 11 کارآزمایی هیچ یک از آنها عدم اشباع‌پذیری مادر را گزارش نکرده بود. شواهد با کیفیت بسیار پائین نشان دادند زنانی که در حال زایمان اکسیژن کمکی دریافت کرده بودند، در مقایسه با هوای اتاق، میزان اشباع اکسیژن خون مادر (N = سه کارآزمایی؛ 209 شرکت‌کننده)، PaO2 مادر (فشار اکسیژن در خون؛ N = شش کارآزمایی؛ 241 شرکت‌کننده)، UaPO2 (فشار اکسیژن خون شریان بند ناف جنین؛ N = هشت کارآزمایی؛ 504 شرکت‌کننده؛ 95% CI؛ 1.8 تا 4.9؛ 0.0001 < P) و UvPO2 (فشار اکسیژن ورید بند ناف جنین؛ N = 10 کارآزمایی؛ 683 شرکت‌کننده) بالاتری داشتند. ناهمگونی زیادی میان این پیامدها وجود داشت. یک تجزیه‌وتحلیل زیر-گروه هیچ گونه تفاوت قابل ملاحظه‌ای را در UaPO2 بین دو گروه مداخله در مطالعات کم‌خطر نشان نداد، در حالی که در مطالعات پُر-خطر یک مزیت در گروه اکسیژن نوزادی مشاهده شد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.