ارائه مشاوره در مورد تنظیم خانواده برای اکثر زنانی که به تازگی زایمان کرده‌اند، عملی استاندارد است. تعداد کمی از ارائه‌دهندگان و پژوهشگران به نحوه عملکرد مشاوره دقت کرده‌اند. ما نمی‌دانیم که زنان پس از زایمان می‌خواهند از برنامه تنظیم خانواده استفاده کنند یا خیر، یا برای مشاوره کنترل بارداری به یک ارائه‌دهنده سلامت مراجعه می‌کنند یا خیر. زنان ممکن است مایل باشند در مورد برنامه تنظیم خانواده پیش از بچه‌دار شدن و پس از ترک بیمارستان صحبت کنند. زنان هم‌چنین ممکن است ترجیح دهند در مورد کنترل بارداری در کنار دیگر مسائل مربوط به سلامت صحبت کنند. در این مرور، به تاثیر برنامه‌های آموزشی در مورد تنظیم خانواده برای زنانی که به تازگی صاحب یک نوزاد شده‌اند، پرداختیم.
تا جون 2015، به جست‌وجوی کارآزمایی‌های مربوط به آموزش تنظیم خانواده پس از بچه‌دار شدن پرداختیم. هم‌چنین برای یافتن کارآزمایی‌های دیگر با پژوهشگران مکاتبه کردیم. کارآزمایی‌ها باید مطالعه می‌کردند که این برنامه چقدر بر استفاده از برنامه تنظیم خانواده تاثیر می‌گذارد. برنامه مذکور می‌بایست طی یک ماه پس از زایمان انجام شده باشد. داده‌ها را وارد نرم‌افزار RevMan کرده و از نسبت شانس برای بررسی تاثیر استفاده کردیم. کیفیت روش‌های پژوهش را نیز ارزیابی کردیم.
تعداد 12 کارآزمایی را با 4145 زن یافتیم. هشت مطالعه در ایالات متحده انجام شده و مابقی از استرالیا، نپال، پاکستان و سوریه بودند. چهار کارآزمایی یک جلسه مشاوره پیش از ترخیص از بیمارستان را ارائه کردند. از هشت مطالعه با بیش از یک تماس، پنج مطالعه روی نوجوانان متمرکز شدند. سه مورد از این پنج مطالعه ویزیت در منزل داشتند، یک مورد از خدمات کلینیکی، و یک مورد نیز از تماس شخصی و تلفنی استفاده کردند. از سه مطالعه با حضور زنان و نوجوانان، دو مطالعه ویزیت در منزل داشته و یک مطالعه از تماس تلفنی استفاده کرد.
شش کارآزمایی نتایجی با کیفیت متوسط داشتند. در یک مطالعه با حضور نوجوانان، گروهی که در منزل راهنمایی شدند، در مقایسه با گروه کنترل، طی دو سال زایمان‌‌های کمتری داشتند. از کارآزمایی‌هایی با شواهدی با کیفیت پائین‌تر، دو مورد تاثیر جزئی را نشان دادند. در نپال، بیشتر زنانی که بلافاصله پس از زایمان مشاوره دریافت کردند، ممکن است نسبت به زنانی که جلسه دیرهنگام داشته یا هیچ جلسه‌ای را دریافت نکردند، در شش ماه از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنند. در استرالیا، تعداد بیشتری از نوجوانان با دریافت یک برنامه ویژه ویزیت در منزل، نسبت به نوجوانانی که ویزیت خانگی استاندارد داشتند، در شش ماه از روش‌های کنترل بارداری به درستی استفاده کردند.
به‌طور کلی، نتایج را با کیفیت متوسط تا پائین ارزیابی کردیم. اکثر آنهایی که تاثیر جزئی داشتند، از کیفیت پائینی برخوردار بودند. طراحی و اجرای بهتر برنامه می‌تواند آنها را قوی‌تر کند. حتی هنوز هم، برخی از برنامه‌ها ممکن است برای برخی از مراکز هزینه زیادی داشته باشند.
خلاصه نتایج خود را بر کارآزمایی‌هایی با شواهدی با کیفیت متوسط یا بالا متمرکز کردیم. به‌طور کلی، کیفیت کلی شواهد در این مرور در سطح متوسط تا پائین بوده و شواهد اثربخشی عمدتا کیفیت پائینی داشتند. با تقویت طراحی و اجرای برنامه می‌توان مداخلات را بهبود بخشید. برخی از مطالعات اجرای برنامه آموزشی برای ارائه‌دهندگان، پایبندی به پروتکل مداخله، یا معیار دانش و مهارت‌های شرکت‌کنندگان را گزارش نکردند. بسیاری از کارآزمایی‌ها یک معیار پیامد عینی، یعنی، تست بارداری یا پرسشنامه ساختار-یافته را برای استفاده از پیشگیری از بارداری نداشتند. برای به دست آوردن نتایج معنادار، به معیارهای معتبر و قابل اعتماد پیامد نیاز است. با این حال، با توجه به هزینه‌های مرتبط و تدارکات، برخی از برنامه‌ها در بسیاری از محیط‌ها و مراکز قابل اجرا نیستند.
آموزش پیشگیری از بارداری عموما جزء استاندارد مراقبت‌های پس از زایمان است، اگرچه اثربخشی آن به ندرت مورد بررسی قرار می‌گیرد. مفروضاتی که اساس چنین برنامه‌هایی را تشکیل می‌دهند شامل انگیزه زنان پس از زایمان برای استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری و عدم-مراجعه به یک ارائه‌دهنده سلامت برای مشاوره تنظیم خانواده است. زنان ممکن است بخواهند در مورد روش‌های پیشگیری از بارداری هم در دوران بارداری و هم پس از ترخیص از بیمارستان صحبت کنند. با این وجود، دو-سوم زنان پس از زایمان نیازهای برآورده نشده برای پیشگیری از بارداری دارند. در ایالات متحده آمریکا، بسیاری از نوجوانان طی یک سال پس از زایمان، بارداری‌های مکرر دارند.
ارزیابی اثربخشی مداخلات آموزشی برای زنان پس از زایمان بر استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری
برای یافتن کارآزمایی‌ها تا جون 2015 به جست‌وجو در PubMed؛ CENTRAL؛ CINAHL؛ POPLINE و Web of Science پرداختیم. برای یافتن کارآزمایی‌های فعلی، در ClinicalTrials.gov و ICTRP جست‌وجو کردیم. جست‌وجوهای قبلی هم‌چنین شامل EMBASE و PsycInfo بودند. فهرست منابع مقالات مرتبط را نیز بررسی کردیم. برای نسخه‌های قبلی، با محققین تماس گرفتیم تا گزارش‌های بیشتری را بیابیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را در نظر گرفتیم که آموزش پس از زایمان را در مورد استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری، که به افراد یا به گروه‌هایی از زنان ارائه شد، بررسی کردند. مطالعاتی که خوشه‌ها را به جای افراد تصادفی‌سازی کردند، در صورتی واجد شرایط بودند که محققین خوشه‌بندی را ملاک آنالیز قرار دادند. مداخله باید طی یک ماه پس از انجام زایمان شروع شده باشد.
تمام عناوین و چکیده‌های شناسایی‌شده را در طول جست‌وجو در منابع علمی ارزیابی کردیم. داده‌ها استخراج و وارد نرم‌افزار Review Manager شدند. مطالعات هم‌چنین، از نظر کیفیت روش‌شناسی بررسی شدند. برای پیامدهای دو-حالتی، نسبت شانس (OR) به روش منتل-هنزل (Mantel-Haenszel) با 95% فاصله اطمینان (CI) محاسبه شد. در جایی که داده‌ها برای متغیرهای پیوسته بودند، تفاوت میانگین (MD) را با 95% CI محاسبه کردیم. به دلیل گوناگونی مداخلات و معیارهای پیامد، متاآنالیز را انجام ندادیم.
دوازده کارآزمایی با معیارهای واجد شرایط ما، شامل سه مورد اضافه‌شده در این به‌روزرسانی، مطابقت داشتند. این مطالعات شامل مجموعا 4145 زن بودند. هشت کارآزمایی در ایالات متحده انجام شدند؛ مابقی از استرالیا، نپال، پاکستان و سوریه بودند. چهار مطالعه یک جلسه را پیش از ترخیص از بیمارستان برای مادران ارائه کردند؛ سه مطالعه مشاوره ساختار-یافته با شدت‌های مختلف داشتند و یک مطالعه شامل مشاوره غیر-رسمی بود. از هشت مداخله با بیش از یک تماس، پنج مورد بر نوجوانان متمرکز بودند. سه مورد از این پنج مداخله شامل ویزیت در منزل بودند، یک مورد خدمات کلینیکی متعددی را ارائه کرد، و یک مورد از آنها نیز تماس حضوری و پیگیری تلفنی داشت. از سه مورد باقی‌مانده برای زنان در سنین مختلف، دو مورد شامل ویزیت در منزل و یک مورد شامل پیگیری تلفنی بود.
آنالیز حساسیت شامل شش کارآزمایی همراه با شواهدی با کیفیت متوسط یا بالا بود. در یک مطالعه با حضور نوجوانان، گروهی که در منزل راهنمایی شدند، در مقایسه با گروه کنترل، طی دو سال زایمان کمتری داشتند (OR: 0.41؛ 95% CI؛ 0.17 تا 1.00). پنج مداخله دیگر تاثیری را نشان ندادند. از کارآزمایی‌هایی که شواهدی با کیفیت پائین‌تر داشتند، دو مورد اثربخشی جزئی را نشان دادند. در نپال، زنانی که بلافاصله پس از زایمان یک جلسه آموزشی داشتند، طی شش ماه بیشتر از زنانی که جلسه‌ای دیرتر داشتند یا جلسه نداشتند، از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کردند (OR: 1.62؛ 95% CI؛ 1.06 تا 2.50). در یک مطالعه استرالیایی، نوجوانانی که در یک برنامه ساختار-یافته ویزیت در منزل شرکت کردند، نسبت به نوجوانانی که ویزیت خانگی استاندارد دریافت داشتند، بیشتر احتمال داشت که طی شش ماه از روش‌های پیشگیری از بارداری موثر استفاده کنند (OR: 3.24؛ 95% CI؛ 1.35 تا 7.79).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.