امیر: گروه مشکلات رشدی، روانی-اجتماعی و یادگیری در کاکرین یاCochrane Developmental, Psychosocial and Learning Problems Group تقریباً ۲۰۰ مطالعه مروری را تهیه کرده، که چندین مورد از آنها مرتبط با اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی یا ADHD هستند. یکی از این مطالعات، در مورد تاثیرات مصرف اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه بود که در اپریل ۲۰۲۳ به‌روز شد. مرکز کاکرین ایران مصاحبه «مایک کلارک»، سردبیر پادکست در کتابخانه کاکرین با «دونا گیلیز» (Donna Gillies)، نویسنده اصلی این مطالعه از دانشگاه سیدنی استرالیا را ترجمه و ضبط کرده است که با صدای فرزوان سمیتی و امیر عابدینی گیلانی می‌شنوید.

فروزان: سلام امیر. اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی، یا به اختصار ADHD، یک مشکل رایج میان کودکان و نوجوانان است. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در ایجاد تمرکز اختلال داشته باشند، دچار بی‌قراری شوند یا واکنش‌های غیرمنتظره‌ای را نشان دهند. در نتیجه این مشکلات، ADHD می‌تواند مشکلات اجتماعی، تحصیلی، و سلامت روانی طولانی‌مدتی را ایجاد کند. داروها متداول‌ترین درمان‌های مورد استفاده برای ADHDهستند، اما همیشه موثر نبوده و می‌توانند عوارض جانبی ناخواسته‌ای را ایجاد کنند.

اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه یا polyunsaturated fatty acids، یا به اختصار PUFA، ممکن است جایگزینی برای درمان‌های دارویی باشند. این چربی‌ها در غذاهایی مانند ماهی به صورت omega‐3 PUFA و روغن‌های گیاهی به صورت omega‐6 PUFA یافت می‌شوند. از آنجا که PUFAها برای رشد طبیعی مغز ضروری بوده و شواهدی وجود دارد که سطوح پایین آنها ممکن است با ADHD مرتبط باشند، پیشنهاد شده که مصرف PUFAها به عنوان مکمل،‌ ممکن است نشانه‌های ADHD را بهبود بخشند.

این مطالعه، به‌روزرسانی یک مطالعه مروری است که در جولای ۲۰۱۲ منتشر شد و هدفش، بررسی این موضوع بود که مصرف مکمل‌های PUFAها می‌توانند نشانه‌های ADHD را در کودکان و نوجوانان بهبود بخشند یا خیر. مطالعه مروری اصلی داده‌های محدودی را ارائه دادکه PUFAها ممکن است نشانه‌های ADHD را بهبود بخشند. با این حال، مهم بود که همه مطالعات جدید وارد شوند تا تغییرات مهم در پایه شواهد شناسایی شوند.

در این به‌روزرسانی، برای یافتن تمام کارآزمایی‌هایی جست‌وجو کردیم که PUFAها را با دارونما یا placebo، داروها یا درمان‌های روان‌شناختی یا طبی مقایسه کردند. ۱۳ بانک اطلاعاتی و دو پایگاه ثبت کارآزمایی را تا اکتبر 2021 جست‌وجو کرده و ۲۴ مطالعه جدید را به دست آوردیم. این کار باعث شد تعداد کل مطالعات در مرور به‌روز شده به ۳۷ مورد، با مشارکت نزدیک به ۲۴۰۰ کودک و نوجوان مبتلا به ADHD به عنوان شرکت‌کننده برسد.

در مجموع، سی و شش مطالعه PUFAها را با دارونما مقایسه کردند، که طول دوره درمان بین دو هفته و شش ماه متغیر بود. این مطالعات شواهد کمی را ارائه دادند مبنی بر اینکه PUFAها ممکن است نشانه‌های ADHD مانند نقص توجه و یا بیش‌فعالی-تکانشی را بهبود بخشند. با این حال، به نظر نمی‌رسد PUFAها عوارض جانبی کلی را نیز افزایش دهند.

در نتیجه، با استناد به این به‌روزرسانی قابل توجه مرور اولیه، با اطمینان می‌گوییم که تاثیرات PUFAها بر نشانه‌های ADHDدر کودکان و نوجوانان تفاوتی با دارونما ندارند.

امیر: ممنون فروزان. اگر مایل هستید در مورد کارآزمایی‌های موجود در این مطالعه مروری و یافته‌های کلی آن اطلاعات بیشتری را کسب کنید، به صورت آنلاین در دسترس قرار دارد. اگر به Cochrane Library دات کام بروید و عبارت فارسی «اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه در درمان اختلال نقص توجه» یا عبارت انگلیسی « Polyunsaturated fatty acids for attention deficit hyperactivity disorder » را جست‌وجو کنید، لینک آن را خواهید یافت. عنوان دقیق فارسی این مطالعه مروری: «تاثیر اسیدهای چرب غیر اشباع چندگانه یا PUFA در درمان اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی یا ADHD در کودکان و نوجوانان» است.

Podcast translated by Rezvan Zarei
Podcast edited by Shadi Kolahdoozan
Recorde by Amir Abedini Gilani and Forouzan Samiti