Pytanie przeglądu

Chcieliśmy ustalić, czy znieczulenie zewnątrzoponowe niesie ze sobą jakieś korzyści w porównaniu ze stosowaniem leków przeciwbólowych systemowo (dożylnie, przezskórnie lub domięśniowo) w leczeniu bólu pooperacyjnego u dzieci poddawanych operacji kręgosłupa.

Wprowadzenie

Niektóre dzieci wymagają rozległych operacji kręgosłupa. Są to bardzo bolesne zabiegi. Tradycyjnie, ból ten leczono przede wszystkim podawaniem opioidu, takiego jak morfina stosowana ogólnie (lub inne leki będące pochodnymi morfiny), w formie zastrzyku dożylnego, przezskórnie lub domięśniowo. Znieczulenie zewnątrzoponowe polega na podaniu leku przeciwbólowego do cewnika wprowadzonego do kręgosłupa w celu zablokowania transmisji bólu do mózgu. Cewnik jest małą rurką umieszczaną zwykle przez chirurga pod koniec zabiegu operacyjnego w przestrzeni w obrębie kanału kręgowego, zwanej przestrzenią zewnątrzoponową.

Charakterystyka badań

Dane naukowe są aktualne do 14 listopada 2018 r. Do przeglądu włączyliśmy 11 badań obejmujących łącznie 559 uczestników, a do analizy 7 badań z 249 uczestnikami. Badania były finansowane ze środków uczelnianych (5 badań) lub częściowo przez przemysł oraz organizacje charytatywne (1 badanie). W pięciu badaniach nie podano źródła finansowania. W trzech badaniach włączonych do analizy niektórzy uczestnicy mieli powyżej 18 lat.

Główne wyniki

Znieczulenie zewnątrzoponowe może powodować niewielką dodatkową ulgę w bólu do 72 godzin po operacji w porównaniu z ogólnym podawaniem leków przeciwbólowych. Po rozległych operacjach kręgosłupa jelita są sparaliżowane przez pewien czas, co prowadzi do nudności, wymiotów, niemożności trawienia jedzenia i płynów, oraz nieoddawania stolca. W dwóch małych badaniach wykazano, że znieczulenie zewnątrzoponowe z podawaniem tylko środka znieczulającego miejscowo mogło przyspieszyć powrót czynności jelit. Jeśli to doniesienie się potwierdzi, znaczyłoby to, że dzieci mogłyby szybciej wracać do normalnego przyjmowania płynów i pokarmów stałych po dużych zabiegach kręgosłupa. W dwóch małych badaniach dzieci otrzymujące znieczulenie zewnątrzoponowe były bardziej zadowolone niż dzieci, które otrzymywały leki przeciwbólowe ogólnie. Nie wiadomo jednak, czy ich rodzice byli bardziej zadowoleni ze znieczulenia zewnątrzoponowego czy systemowego leczenia przeciwbólowego. Bezpieczeństwo stosowania tej techniki znieczulenia u dzieci poddawanych operacjom kręgosłupa jest niepewne ze względu na niewystarczające dane pozwalające na wykrycie ewentualnej różnicy w częstości występowania powikłań pomiędzy znieczuleniem zewnątrzoponowym a systemowym podawaniem leków przeciwbólowych; analiza małych badań może nie być w tym wypadku najlepsza pod względem metodologicznym.

Jakość danych naukowych

Jakość danych naukowych dotyczących redukcji bólu była umiarkowana, niska lub bardzo niska, a dotyczących wszystkich innych badanych parametrów - niska bądź bardzo niska.

Błędy metodologiczne oraz mała liczba dostępnych badań to główne problemy, które spowodowały, że oceniono jakości danych naukowych jako niską lub bardzo niską.