Pytanie przeglądu

Czy leki pomagające w zapobieganiu i leczeniu krwawień zmniejszają ryzyko zgonu i ryzyko powstania zakrzepu oraz zmniejszają utratę krwi u pacjentów niechorujących na hemofilię (zaburzenie krzepnięcia krwi), a którzy krwawią lub są obciążeni zwiększonym ryzykiem krwawienia?

Wprowadzenie

Koagulopatia, definiowana jako zaburzenie normalnego krzepnięcia krwi, często występuje w przebiegu ciężkich chorób, urazów i rozległych operacji. Może spowodować nasilenie krwawienia i w konsekwencji zgon. Dostępne są leki będące czynnikami krzepnięcia krwi, które można podać dożylnie w celu leczenia koagulopatii i krwawienia. Nie posiadamy jednak dostatecznych informacji co do tego, na ile są one skuteczne oraz bezpieczne.

W tym przeglądzie podsumowano wszystkie dostępne dane dotyczące tych leków w celu oceny ich skuteczności i bezpieczeństwa.

Charakterystyka badań

Sprawdziliśmy literaturę medyczną dostępną do 18 kwietnia 2018 roku pod kątem badań z randomizacją, ponieważ takie badania są źródłem danych naukowych o najlepszej jakości. Znaleźliśmy 31 badań z randomizacją dotyczących tego tematu, obejmujących wyniki 2392 uczestników i porównujących wspomniane wyżej leki z placebo (nieaktywne leczenie), innym lekiem lub preparatem krwiopochodnym. W badaniach skupiono się na 3 typach czynników mogących poprawić krzepnięcie krwi: fibrynogenie (czynniku krzepnięcia, który zwiększa wytrzymałość skrzepliny), czynniku XIII (ważnym dla utrzymania skrzeplin razem) i koncentracie czynników zespołu protrombiny (połączeniu 4 prekursorów czynników krzepnięcia).

W badaniach tych leki podawano albo przed wystąpieniem krwawienia (profilaktycznie), albo w celu leczenia istniejącego krwawienia (terapeutycznie). Większość badań skupiała się na krwawieniach związanych z operacją, zwłaszcza serca, z urazem oraz z porodem.

17 badań z randomizacją, które znaleźliśmy, było finansowanych ze środków przemysłu (farmaceutycznego - przyp. tłum.), 8 miało niejasne źródło finansowania, a w 6 deklarowano inne źródło finansowania niż przemysł (farmaceutyczny - przyp. tłum.).

Główne wyniki

Żaden lek nie wpływał w jakikolwiek sposób na ryzyko zgonu, bez względu na sytuację kliniczną czy to, w jaki sposób go stosowano. Niemniej jednak, nasza pewność co do wiarygodności uzyskanych wyników jest niska i te ustalenia mogą się zmienić w przyszłości, w miarę jak będą publikowane nowe badania.

Żaden lek nie zwiększał ryzyka powstawania niebezpiecznych zakrzepów w żyłach lub tętnicach, ale nasza pewność co do wiarygodności tego wyniku jest niska.

Fibrynogen stosowany profilaktycznie zmniejszał krwawienie po operacjach serca i ortopedycznych w porównaniu z placebo. Profilaktyczne stosowanie fibrynogenu, w porównaniu z placebo, niemal o połowę zmniejszało zapotrzebowanie na przetaczanie krwi po operacjach serca, a o 75% w innych operacjach. Fibrynogen zmniejszał zapotrzebowanie na przetaczanie krwi, kiedy stosowano go w leczeniu krwawienia.

Profilaktyczne stosowanie czynnika XIII zmniejszało krwawienie po operacjach serca.

Wielkość (liczba uczestników) przyszłych badań z randomizacją powinna być znacznie zwiększona, aby wykazać jakiekolwiek różnice pod względem przeżycia i zgonu w wyniku krwawienia.

Pewność co do wiarygodności danych naukowych

Nasza pewność co do wiarygodności danych naukowych jest niska, a przyszłe badania mogą zmienić wyniki tego przeglądu.

Wnioski

Niska pewność co do wiarygodności danych naukowych powoduje, że ciężko wysnuć wnioski na temat tego, jak skuteczne są te leki oraz czy powinny być obecnie stosowane w ochronie zdrowia. Konieczne są dalsze większe badania z randomizacją, by móc określić korzyści i koszty tego typu terapii oraz stwierdzić, czy korzyści przeważają nad ryzykiem.