Jaki jest cel przeglądu?
Celem tego przeglądu Cochrane było określenie skuteczności toksyny botulinowej (tzw. jadu kiełbasianego - przyp. tłum.) w leczeniu zeza. Badacze Cochrane zebrali i przeanalizowali wszystkie istotne badania, aby odpowiedzieć na to pytanie, do analizy włączono 6 badań.

Kluczowe informacje
Dane naukowe dotyczące korzyści i szkód związanych ze stosowaniem toksyny botulinowej w leczeniu zeza są niepewne.

Co oceniano w przeglądzie?
Zez objawia się nierównoległym ustawieniem gałek ocznych. Zwykle jedno oko zbacza do wewnątrz lub na zewnątrz. Rzadziej jedno oko zbacza ku górze bądź ku dołowi. Jest to powszechnie znane jako "zezowanie".

Zez może powodować zamazane lub podwójne widzenie. U dzieci może wpłynąć na długoterminowy rozwój widzenia w chorym oku. Jest wiele przyczyn zeza. Do najczęstszych zalicza się problemy z mięśniami lub nerwami wokół oka.

Lekarze mogą wykorzystać toksynę botulinową, aby zatrzymać na pewien czas pracę wybranych mięśni wokół oka. Może to pomóc wyrównać położenie gałki ocznej i częściowo zniwelować rozmazane lub podwójne widzenie. Jedynym problemem związanym ze stosowaniem toksyny botulinowej jest możliwość opadnięcia powieki (ptozy).

Jakie są główne wyniki tego przeglądu?
Wyniki tego przeglądu wskazują, że:

- stosowanie toksyny botulinowej u dzieci wymagających leczenia lub ponownego leczenia zeza może nie mieć wpływu lub nieco zmniejszać szanse na odzyskanie poprawnego ustawienia gałek ocznych, w porównaniu z zabiegiem operacyjnym (dane naukowe o niskiej pewności [co do wiarygodności obserwowanego efektu - przyp. tłum.]).
- stosowanie toksyny botulinowej u dorosłych może zmniejszać szanse na odzyskanie poprawnego ustawienia gałek ocznych, w porównaniu z zabiegiem operacyjnym (dane naukowe o niskiej pewności [co do wiarygodności obserwowanego efektu - przyp. tłum.]).
- u osób z porażeniem nerwu VI (odwodzącego) oka stosowanie toksyny botulinowej może wiązać się z podobną lub niewiele większą szansą na poprawne ustawienie oczu, w porównaniu z niestosowaniem leczenia (dane naukowe o niskiej pewności [co do wiarygodności obserwowanego efektu - przyp. tłum.]).
- dane naukowe dotyczące stosowania toksyny botulinowej łącznie z zabiegiem operacyjnym, w porównaniu z wykonaniem samej operacji były bardzo niepewne (dane naukowe o bardzo niskiej pewności [co do wiarygodności obserwowanego efektu - przyp. tłum.]);
- opadnięcie powieki występowało często u osób leczonych toksyną botulinową w tych badaniach. Liczba osób, u których zaobserwowano to powikłanie wahała się od 1 na 10 osób do 1 na 2 osoby. U każdego pacjenta opadająca powieka zanikła kiedy przerwano leczenie. Schorzenie to pojawiało się rzadziej, kiedy leczenie toksyną botulinową połączone było z leczeniem hialuronianem sodu, niż kiedy stosowano sam jad kiełbasiany.

Jak aktualny jest ten przegląd?
Badacze Cochrane szukali badań opublikowanych do 11 lipca 2016 roku.